Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

[p. 402]

Merkwaardigste Levensbijzonderheden van Lord Byron; ontleend uit het oorspronkelijke Engelsche Werk van Thomas Moore. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1830. In gr. 8vo. XII en 368 bl. (Met gesteendrukt Portret van Lord Byron.) f 3-60.

Waar is de naam van Lord byron niet bekend, en in sommige opzigten berucht, in andere beroemd? Levensbijzonderheden van hem zullen dus in Engeland niet alleen, maar overal welkom zijn, met dat onderscheid, dat 's mans landgenooten alles meer tot in het kleine en minder belangrijke, wij en andere vreemdelingen slechts het voorname en belangwekkende zullen wenschen te weten. De bekende Schrijver van het oorspronkelijke, thomas moore, zelf een vriend van byron, was in de gelegenheid, echte berigten mede te deelen, en doet dit dan ook zeer breedvoerig; de Vertaler heeft die voor ons Nederlanders te groote wijdloopigheid, blijkens het Voorberigt, aanmerkelijk besnoeid: en nog was het boek ons lang genoeg. Hoe komt dat? Afkeer van den held der geschiedenis, als mensch beschouwd, mag er wel de reden van zijn. Ja! Lord byron had eenige edelmoedigheid, die echter grootendeels uit zekeren ongezelligen trots, en niet uit een open en liefderijk hart opwelde. Het gebrek aan voor zijn karakter geschikte leiding in zijne jeugd, en een zamenloop van omstandigheden, strekken tot gedeeltelijke verontschuldiging zijner veelvuldige verkeerdheden. Zelfs het eigenaardige van zijn talent, de hevigheid van zijne hartstogten, en geheel het grondweefsel van zijne ziel, dat hij van de Voorzienigheid en niet van zichzelven ontvangen had, maken hem meer verschoonlijk, dan elk ander, met een ander karakter, een' anderen aanleg en andere ontwikkeling, bij dezelfde stemming en handelwijze in de eigene omstandigheden zou zijn geweest. Maar dat alles kan ons slechts nopen, om den beklagenswaardigen man niet streng te veroordeelen, en hem zelfs ons medelijden te schenken; maar onmogelijk kunnen wij hem hoogachten; hij staat ons tegen; hij stoot ons terug. Wij ontvangen wel karakter en aanleg van God, en alzoo de meerdere vatbaarheid voor en neiging tot deze of gene deugden en ondeugden, wetenschappen en kunsten, studiën en daden. Maar bij dat alles bezitten wij rede en geweten, en het is onze pligt, de

[p. 403]

kiem van het goede en schoone in ons te ontwikkelen, die van het kwade en onbevallige in ons te verstikken. Er is wel nimmer een groot Dichter zonder hevige hartstogten, en hij is oneindig vatbaarder voor alle verleiding en afdwaling, dan de dagelijksche mensch: doch daarentegen bezit hij ook fijner gevoel en vuriger liefde voor alwat edel en groot is, kiescheren smaak en verhevener vlugt des geestes, dan deze. Met zulk een tegengift doordrongen, met zulk eene hoogere zielskracht gewapend, kan hij zich uit het stof verheffen, en niet alleenlijk zich doen bewonderen, maar ook doen zegenen en beminnen. - Lord byron geloofde aan deugd noch toekomstige vergelding, verklaarde zich onvatbaar voor blijvende liefde, en verachtte het menschdom en zichzelven. Geen wonder, dat hij, schoon soms uitgelaten dartel en vrolijk, althans voor het oog der wereld, echter doorgaans droefgeestig en vol van wrevel was. Een Engelschman alleen kan zulk een zonderling schepsel zijn. Hij zegt in zijn dagboek onder anderen (bl. 254 van het aangekondigde werk): ‘Met genoegen ben ik gehecht aan mijn fragment. Het is inderdaad geen wonder, dat ik er een schreef; mijne ziel zelve is een fragment.’ Hij huwde, bij voorkeur, eene allezins voortreffelijke Dame, maar die hij niet beminde, ten einde geen gevaar te hebben om jaloersch te worden. Hij bleef dan ook niet lang met haar verbonden. Zonder voorafgaande oneenigheden, verliet zij hem. Hij was met schulden beladen, en wilde geen geld voor zijne gedichten ontvangen, maar gaf zijn wettig honorair aan andere hulpbehoevende geleerden ten geschenke. Inmiddels volgde te zijnen huize, in het eerste jaar van zijn huwelijk, executie op executie; hij had eene lieve vrouw, en weldra eene dochter, die hij beminde. Desniettegenstaande gaf hij weg, wat hem toekwam, en verkocht voor schulden alwat los en vast was. Dit is immers geene manier van handelen?

Dat alles neemt niet weg, dat men in zijne brieven en zijn dagboek soms aardige zetten vindt, schoon altijd scherp en echt Engelsch; b.v. uit zijn dagboek, bl. 117 van het werk: ‘Eergisteren avond zag ik op Exeter Change de tijgers hun avondeten gebruiken..... Daar was een Nijlpaard, dat in zijn aangezigt het op Lord L. geleek: en de beerin had juist de stem en de manieren van mijn knecht; maar de tijger snapte te veel,’ enz. Volgens bl. 254 zeide op een gastmaal Mevrouw de staël van byron: c'est un démon.

[p. 404]

‘Waar genoeg, zegt de Lord; doch niettemin te voorbarig; want het is onmogelijk, dat zij zulks zou hebben kunnen ontdekken’ Bl. 257 vinden wij: ‘Murray (de uitgever zijner werken) heeft van zijnen broeder, boekverkooper te Edinburg, eenen brief ontvangen, waarin deze hem schrijft, “dat hij wel gelukkig is, dat hij zulk eenen dichter heeft;” even alsof ik een trekpaard ware, of een ezel, of iets anders, dat aan murray toebehoort.’ Maar het meeste beviel ons, mogelijk om individuéle en louter subjective redenen, bl. 286: ‘Laat mij eens ver(be)zinnen - wat heb ik gezien. De eenige persoon, die indruk op mij maakte, was Lady C.L., oudste dochter van Lady S * * *. Zij zegt, dat zij niet lief is. Ik weet het niet: maar - mijns bedunkens - is alles lief, wat bevalt. Ondertusschen bespeurt men bij haar eene heldere en krachtige schittering van geest en innerlijk leven: en zij bloost: en in hare manieren heeft zij zoo veel van de (mij zoo behagelijke en geliefde) schuwheid der antelope, dat ik haar meer waarnam, dan iemand anders van hare kunne in het gansche gezelschap; en dat ik alsdan slechts op iets of iemand anders het oog vestigde, wanneer ik meende te bespeuren, dat mijn bespiedende en vorschende blik haar verlegenheid veroorzaakte. Zoo schijnt er dan wel zekere overeenstemming - eene harmonie, eene sympathie - tusschen ons beiden te bestaan.’

Maar genoeg van het eene en het andere. Waarom wordt byron, toen hij op de Akademie was, altijd een schooljongen genoemd? Er staat immers in het Engelsch a scholar, hier te vertalen door een student; en niet a schoolboy, hetwelk een' schooljongen beteekent. - Druk, papier en portret verdienen allen lof.