De Overgave van Antwerpen. Door Mr. P.S. Schull. Te Dordrecht, bij J. van Houtrijve, Jr. 1831. In kl. 8vo. II en 32 bl. f : - 75.
Met genoegen lazen wij deze nieuwe lettervrucht van den Heer schull, ook door andere uitgegevene geschriften gunstig onder ons bekend. Het tegenwoordig stuk, 't welk oorspronkelijk tot eene Redevoering of Voorlezing in Letterkundige Genootschappen gediend heeft, behelst I. een tafereel van het beleg en de overgave van Antwerpen in 1585 aan den Spaanschen Veldheer parma; II. eene overweging der gevolgen, welke deze gebeurtenis, zoo voor de Vereenigde Nederlanden, als voor de tien overige Provinciën, gehad heeft; en eindelijk III. eene toepassing daarvan op de tegenwoordige tijdsomstandigheden. Het eerste gedeelte is, hoe beknopt ook, echter genoegzaam, om den Lezer een juist denkbeeld van die belangrijke gebeurtenis te geven, en hem daardoor op een geschikt standpunt te plaatsen, om het gewigtige der gevolgen en het toepasselijke daarvan op onzen tijd te gevoelen. De aanmerkingen, welke de Schrijver hieromtrent in 't midden brengt, maken dan ook, in ons oog, het belangrijkste gedeelte van dit stuk uit. Hij toont aan, dat, juist door dit verlies van Antwerpen, de handel zich naar het IJ en de Maas verplaatste, zoodat vele steden in de Noordelijke Provinciën moesten worden uitgelegd, om de nieuwe burgers te ontvangen, met welke de rijkdom en klimmende welvaart herwaarts werd overgebragt. Omgekeerd overweegt hij, welke gevolgen het behoud van Antwerpen zoude gehad hebben. Het zoude door Godsdiensthaat eene