Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Levensbeschrijving der beruchte Giftmengster M.G Gottfried, geb. Timme, te Bremen: mitsgaders een uitvoerig Verhaal van hare vreesselijke wandaden. Gevolgd door een Bijvoegsel, hetwelk het Regterlijk onderzoek bevat. Uit authentieke bronnen bijeenverzameld door Weissenburg, Sr. Met Portret. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, bij de Gebr. Diederichs. 1830 In gr. 8vo. VIII en 184 Bl. f 1-80.

De liefhebbers van het verschrikkelijke zien zich in dit boek inderdaad eenen kostelijken schotel opgedischt! Huivering toch, afschuw en walging verdringen zich bij de lezing van de geschiedenis eener vrouw, die in haar 44ste levensjaar niet minder dan veertig menschen door vergif om 't leven heeft gebragt, en onder dezen haren man, haren vader en moeder en twee harer kinderen!!

De inhoud van het boek is kortelijk deze: Na eene beknopte Inleiding, waarin voornamelijk over de vergiften ge-

[p. 267]

handeld wordt, (bl. 1-6) volgt de Levensgeschiedenis van margaretha gezina gottfried, geboren timme, te Bremen. In 25 Hoofdstukken worden hier hare gruwzame daden, meestal tot in de kleinste bijzonderheden, voorgesteld. Alle deze moorden doorgeworsteld, krijgt de Lezer op bl. 135 het welkom berigt, dat de poging tot eenen nieuwen moord door een toeval mislukte, hetgeen de ontdekking en gevangenneming van het monster ten gevolge had; waarna dit gedeelte van het boek met het verhaal dier ontdekking en van het eerste verhoor van gezina besloten wordt. Nu voigt een Aanhangsel, (bl. 142-175) zijnde een uittreksel uit de Criminele Acten, waaruit wij ontwaren, dat het voorafgegaan Verhaal grootendeels uit de bekentenissen der beschuldigde is opgemaakt. Eindelijk krijgt men (bl. 177-184) tot Besluit eene soort van defensie der beschuldigde, strekkende hoofdzakelijk om aan te toonen, dat zij, sedert hare gevangenneming, sporen van geestverbijstering heeft opgeleverd, en dat men dus op hare confessiën niet veel af kan, terwijl geen der getuigen eenig regtstreeksch bewijs tegen haar heeft aangevoerd; waaruit dan wordt afgeleid, dat zij volgens de Wet niet kan gestraft worden.

Hiermede eindigt het boek; zoodat menig Lezer in de onzekerheid zal blijven, wat hij nu toch van de zaak te denken heeft, en of het eerste gedeelte van het werk, waarin de 40 moorden op zulk een' stelligen toon worden verhaald, waarheid, of alleen den schijn daarvan behelst.

Deze onzekerheid wordt niet weggenomen door de volgende zinsnede, op bladz. 175 voorkomende: ‘In de latere Verhooren heeft de beschuldigde vele zaken, die zij bekend had, weder herroepen, waaruit men tot een' langen duur van het meer en meer ingewikkeld wordende proces rekenen kan. Over de Verhooren, zoo als over het te vellene Vonnis, is tot nu toe eene ondoordringbare duisternis verspreid. - Doch is het te verwachten, dat de misdadigster het loon harer menigvuldige wandaden niet ontgaan zal, daar het wrekende zwaard der geregtigheid bereids over haar hoofd zweeft, en het Hooge Geregtshof, hetwelk deze zaak moet uitspreken, met wijsheid en menschelijkheid, onvermoeid voortvaart, dit merkwaardige voorval te onderzoeken, ten einde een onpartijdig vonnis te kunnen vellen.’ Deze onpartijdigheid, en de ijver, waarmede de zaak nu nog wordt onderzocht, had, naar ons

[p. 268]

inzien, den Schrijver moeten terughouden, om op die wijze, als hij gedaan heeft, in eenen verhalenden en daarbij stelligen toon, deze Levensgeschiedenis in het licht te geven, en dit N.B. op een tijdstip, dat er over de verhooren nog eene ondoordringbare duisternis verspreid is. Nu heeft hij de Regterlijke magt in haar onpartijdig onderzoek vooruitgeloopen; hij brengt eerst vele, zoo niet de meeste, zijner Lezeren in het denkbeeld, dat al hetgeen hij verhaalt zonneklaar bewezen is; en naderhand, als men niets anders verwacht dan het vonnis, krijgt men eene defensie, die, als men ze aanneemt, het geheele Verhaal op losse schroeven stelt! Met teleurstelling merkt men dan op, dat men hier niet het Proces, maar slechts het begin van een Proces ontvangt, dat, volgens den Schrijver zelven, nog lang duren kan.

Maar waartoe dan het boek zoo overijld in de wereld gezonden? Billijk is dit niet. Nuttig evenmin: want wat valt er voor den Regtsgeleerde, den Geneeskundige, den Wijsgeer, of voor welken Lezer men wil, te leeren uit een Verhaal, waaraan zekerheid ontbreekt? Wij meenen dan dit boek te mogen houden voor hetgeen er meer zijn, eene speculatie op de nieuwsgierigheid der menigte.

Het eenige, 't welk voor den Regtsgeleerde nog al opmerkelijk is, bestaat daarin, dat men thans nog te Bremen dwangmiddelen of een scherp examen bij de verhooren bezigt, naar aanleiding van Art. 22 der Preuss. Gerichtsordnüng. Zoo leest men op bl. 141: Van dit uur af begon het Proces, om, door scherpe Verhooren en andere regterlijke dwangmiddelen, haar de volle bekentenis der misdaden N.B. af te persen. Bl. 143: Men ondervroeg haar zeer scherp. Bl. 146: Men dreigde haar met harde gevangenisstraffen, als zij de waarheid niet bekende. Die dus meende naar Konstantinopel te moeten gaan, om thans nog in Europa de pijnbank of daarmede gelijkstaande dwangmiddelen te zien gebruiken, kan zijne reis bekorten. Even buiten de grenzen van Nederland kan hij te regt komen, doch, God dank! daar binnen niet meer.

De vertaling is blijkbaar met overhaasting geschied. Germanismen vindt men in menigte; b.v. bl. 17: hij gevoelde zich door des koopmans verdacht diep gekrenkt; bl. 57: hij wierf om hare hand; bl. 160: zij loochende eene nadere bekentenis met L. gehad te hebben; bl. 170: zich genoegdoe-

[p. 269]

ning te verschaffen; bl. 176: vermogens-omstandigheden, enz. Voorts hindert het, telkens arsenika, in plaats van arsenicum, te lezen.