Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

De Mumie van Rotterdam. Een geschiedkundig romantisch Tafereel uit den tijd der Spaansche beroerten in de Nederlanden. Door Georg Döring, II Deelen. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1830. In gr. 8vo. 483 Bl. f 4-40.

Schoenmaker, houd u bij uwe leest, zegt het oude bekende spreekwoord; en had de Schrijver van het tegenwoordige werk, aan wien wij anders het talent niet ontzeggen, om de

[p. 216]

zakens die hij voorstellen wil, onderhoudend en zelfs koddig te behandelen, dit spreekwoord voor oogen gehouden, dan had hij zich voorzeker niet gewaagd aan het vervaardigen van een geschiedkundig tafereel van een volk, aangaande welks geschiedenis, karakter, zeden, denk- en leefwijze, ja zelfs aangaande den aardrijkskundigen toestand van welks vaderland hij hier toont zoo geheel onkundig te zijn, als wij zulks nooit in die mate bij eenig ander Schrijver ontdekten. Daardoor is dan ook dit verhaal, of tafereel, niets anders, dan eene opeenstapeling van onwaarschijnlijkheden, de eene al belagchelijker en ongerijmder dan de andere. De Lezer oordeele zelf!

Tobias van vlieten, uit de Oostindiën teruggekeerd, weigert aan cornelis van daalen, zoon van een Rotterdamsch koopman, zijne eenige dochter clelia, omdat de jongman slechts vijfmaal honderdduizend dukaten mede ten huwelijk kan brengen; terwijl hij zelf voornemens is, aan zijne dochter zevenmaal honderdduizend stuks dito, ten uitzet, mede te geven, en hij er op staat, dat beider huwelijksuitzet gelijk zal zijn. Intusschen, de jonge lieden beminnen elkander; en cornelis weet zijne beminde in den waan te brengen, dat haar vader, ofschoon uitwendig orthodox-gereformeerd, een heimelijke papist, en voornemens is, haar in Braband in een klooster op te sluiten. Daardoor haalt hij haar over, om met hem het hazepad te kiezen. Zij begeven zich aan boord van een schip, dat naar Antwerpen bestemd is, om van daar naar eene tante, welke bij Maastricht woont, te vertrekken. Maar die togt is een tegenhanger der reize van bontekoe! In het begin was, wel is waar, de wind zoo goed, dat men van Rotterdam naar Dordrecht het gewone voorspan van paarden, die men, volgens den Schrijver, N.B. in dat vaarwater gebruikt, kon missen. Later schijnt men die evenwel voorgespannen te hebben, tot dat men, en dit alles eer men Dordrecht bereikte, in een meer kwam, in welks middelpunt men, als in de opene zee, geene kusten meer ontwaart. Daar werden de paarden, dit spreekt van zelf, afgespannen. Te Dord, echter, was het niet pluis; want, bij den toen plaats hebbenden oorlog der Nederlanders tegen Frankrijk en Spanje, werd de haven van die stad, in dien tijd, door de vijandelijke kapers onveilig gemaakt. De schipper hield daarom ver van den Dordschen oever af. Maar men kwam van

[p. 217]

den regen in den drop. Want tusschen de duizend (!) eilanden, die de Biesbosch bevat, lag een Spaansche kaper verscholen, die, als een roofvogel op zijne prooi, op het Hollandsche koopvaardijschip toeschiet. Na eene hevige kanonnade van wederzijden, doet een waagstuk van cornelis den Spanjaard in de lucht vliegen. Nu hebben de beide minnenden hunne bekomst van het reizen te water. Aan de Willemstad stappen zij aan wal, en zetten van daar over land hunne reis naar Maastricht voort, maar verdwalen, en worden van elkander gescheiden in de onderaardsche gewelven van den St. Pietersberg. Cornelis vindt te Maastricht het zeeschip weder, waarmede hij van Rotterdam vertrokken was, en keert met hetzelve, zonder clelia, naar die stad terug. Intusschen had zich, buiten hun weten, een ander met de intrigue van het minnend paar bemoeid, namelijk de Leidsche professor hazenbroek, die aan den vader der geschaakte clelia beloofde, hem zijne dochter weder te bezorgen, onder voorwaarde, dat deze, bij uitersten wil, zijn zeer mager ligchaam, na zijnen dood, aan het Akademisch Museum zou legateren; van welk ligchaam hazenbroek eene mumie in den Egyptischen trant wilde vervaardigen. Clelia valt in den St. Pietersberg in handen van twee studenten, door den professor op haar afgezonden; deze geleiden haar naar Leiden, waar de professor. zoo hij meende, reeds het lijk van den ouden van vlieten, aan eene ziekte schijnbaar overleden, had overgebragt. Op het oogenblik, dat hij hem met het ontleedmes den buik wil opensnijden, ontwaakt de schijndoode, komt clelia ook ter zelfde plaatse aan, een oogenblik daarna ook haar minnaar cornelis. De mumiën-professor sterft aan eene beroerte, en het huwelijk tusschen de gelieven wordt gesloten.

Wij hebben ons met het zotte verhaal reeds langer bezig gehouden, dan het verdient. Evenwel nog een enkel staaltje: ‘Jufvrouw jansen rookte haar pijpje met de geschiktheid eener rookster, die deze edele kunst in al derzelver fijnheden weet te waarderen en te genieten. Vele vrouwen in Holland gewennen zich zoo aan haar pijpje, dat zij er dikwijls veel meer van houden, dan van haar zoo zeer geliefkoosd kopje thee.’ - ‘Zulke zaken,’ zegt de smaakvolle Vertaler, ‘te hooren of te lezen, is voor een' Nederlander, wiens gevoel niet kwalijk geplaatst is, nog immer eene streelende gewaarwording.’ Wij gunnen een

[p. 218]

ieder hetgeen hem smaakt, zoo ook den Vertaler het boek, ‘het onthaal op warme thee, met boterhammen met gerookten zalm, en ieder gast een kwispedoortje voor zich,’ en, zoo hij nog ongehuwd is, eene tabakrookende maagd tot echtgenoote.