Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Vaderlandsche Harptoonen, voor mijne Lot- en Leedverwanten, door G.A.C.W. Marquis De Thouars. Te Amsterdam, bij A. Vink. 1830. In gr. 8vo. 32 Bl. f : - 80.
Uitboezeming in December 1830, door Mr. A. Boxman. Te Gorinchem, bij J. Noorduyn. 1830. In gr. 8vo. 12 Bl. f : - 30.
Vaderlandsche Uitboezeming en Krijgslied, door T. Raven, H.z., Kostschoolhouder te Appingedam. In gr. 8vo. 8 Bl. f : - 20.
De strijd der oproerige Brabanders tegen Nederland, Lierzang door Jacob Raven, H.z. Te Groningen, bij M. Smit. 1830. In gr. 8vo. 15 Bl. f : - 25.
De Belgische Nijverheid; boertig Dichtstuk, door H. Kuyper, G.z. Te Rotterdam, bij M. Wijt. 1830. In gr. 8vo. 8 Bl. f : - 20.
Aan de Vaderlanders, door J.M. Te Kampen, bij de Erven A. Valckenier. 24 Nov. 1830. In fol. 1 Bl. f : - 10.

Al weder een aantal stukjes van den dag. Wij zijn gewoon zoodanige stukjes niet streng te beoordeelen; maar, hoe gaarne wij onszelven hierin gelijk blijven, het zou den Recensentenpligt en der eere van ons beoordeelend Tijdschrift te kort zijn gedaan, zoo wij van No. 1 hier geene ongunstige melding maakten. Met uitzondering alleen van het werk van swanenburg, heeft Recensent nog nooit hoog-

[p. 184]

dravender onzin gelezen, dan het hier aangekondigde gedicht van den Marquis de thouars.

Hij begint met een halfberijmd Elegiacum aan den Koning, dat vol valsch vernuft is, en waarvan (ook bij de ruimst toegestane prosodische vrijheid) ontwijfelbaar uit de maat zijn vs. 1, 4, 7, 8, 11, 13, 16, 17, 20, 21, 22 en 25. - 28 regels maken die Opdragt uit. Aldus luidt vs. 20, een Pentameter:

't Beekje ver- | raadt toch de | rein- ll heid der bron, waar 't nat uit ontspringt.

Dat Archilochium moge scandéren wie kan! Het moest wezen ; het is echter . Daarop volgt:

O | Koning | Willem! heeft | ééns de | zon van uw | kommervol | leven

Ge- | schenen met | stralenden | gloed ll voor een' on- | dankbaren | grond,

Dat dan de | Hemel uw | hoofd in 't | westen met | purper om- | zoome,

Pralend met | goudgeel to | paas ll in dien vol- | zaligen | stond!

Welk een abracadabra! een hoofd, in het westen met purper omzoomd, en pralende met goudgeel topaas! dat zou zijn met purperen en goudgele lokken!

Deze brommende en telkens uit de maat vallende Opdragt wordt door de eigenlijke Harptoonen (lees wanklanken) gevolgd. Zij beginnen met een' Lierzang, waarin de Tijd wordt voorgesteld 1^o. met een' sikkelwagen, waarop de moord zit; 2^o. met een' verwoesting wenkenden Koningstaf; 3^o. met eene knods, uit aller bergen ingewand met mokerslagen zaamgesmeed; 4^o. met verstaalde tanden en metalen pennen; 5^o. met eene zeis (nu, dat is more solito!); 6^o. met een norsch gelaat, waarop vernielings vuurgloed met ondoofbre vonken flikkert; 7^o. met eene roede (gelijk een schoolmeester uit den ouden tijd); 8^o met ijzeren schenen (dit kan wel eens goed te pas komen!); 9^o. met een' bondel roeijen (dat zijn roeden; dus als een scherpregter, die iemand geeselen moet); en eindelijk 10^o. nog met een' gieter (als een tuinman), waaruit hij bloed komt spuiten op de kruin van ons Nederlanders! Geen wonder, dat Neêrlands Maagd er een' schrik

[p. 185]

van krijgt: men behoeft geen meisje te zijn, om bang te worden van zulk een monster. De gesmolten parelvormen (dat waren dus bevrozene tranen, die in hare oogen ontdooiden) vloeijen haar, als afgedruppeld bergkristal, langs het bleek, onthutst gelaat. Maar (o wonder!) die tranen stollen weder op het blanke perzikdons, en dat parelsnoer (zij schijnt zich dus aanstonds, in weerwil der droefenis, met die op nieuw bevrozene tranen te hebben opgeschikt) werpt zij uit wanhoop op aarde neêr. Daar ligt nu haar collier op den grond! Zij staat te treuren als eene bruid om haar' minnaar, en haar hoofd hangt neêr als een roosje, enz. enz. De Schrijver zegt, bl. 12, dat de Natuur hem onverbasterd leert zingen; wij ontkennen dit ten sterkste. Na komt er eene portie Alexandrijnen; straks weder eene dergelijke van Trochaïsche verzen, en dat wisselt zoo telkens af; maar de manier blijft altijd die van swanenburg. Bl. 19 schijnt de Schrijver zelf te gevoelen, dat zijne hooge vlugt gevaarlijk is, en wenscht derhalve, dat, indien hij een' tuimelenden val ten afgrond deed, en alzoo, in de bliksemvaart, die hij op vleugelen des gevoels (lees der verbeelding) ondernomen had, terwijl hij intusschen (alsof hij eene slak ware) weg zou smelten in gebeden voor het vaderland, naar beneden verpletterd wierd; dat alsdan de vaderlandsche meisjes, even alsof hij voor het vaderland in den krijg ware gesneuveld, op zijne (denkbeeldige) grafterp één bloempje, of wel wat groene heide willen planten, en er dan paarlendauw, dat zijn tranen, op plengen, ten einde zoo doende er nog één roosje ontspruite. Nu! wij zullen zien, wat de Dames doen zullen!

Na dit verzoek aan onze schoonen, begint zijne Muze met hem den kruistogt. Weldra zijn de luchtreizigers in den Hemel. De Geest der Menschheid ontsluit het diamanten slot van het boek des Noodlots, legt een vouwtje bij den Tijd, (welk vouwtje door den geest van willem I naderhand weêr plat gestreken wordt) en ontrolt het perkament der Eeuwigheid, waaraan de volmagtsbrief, door God, die denzelven met majesteit geschreven had, eens aan den Tijd gegeven, en terstond door de Engelen (zeker in plaats van geregistreerd) op muzijk gebragt, in orde was vastgehecht. (Dit laatste is naar de Wet van 25 Ventôse, XIde Jaar: Les procurations seront annexées à la minute.) De inhoud van die op muzijk gebragte en behoorlijk geannexeerde onderhandsche Procuratie wordt opgezongen, en daarin spreekt

[p. 186]

God onder anderen van het tortelbloed zijns Zoons. Maar bl. 22, avant la clôture de l'acte, wordt de Dichter in ééns wakker, en ligt op een eenzaam leger. De Zanggodin, in wier gezelschap hij dien nacht naar den Hemel was gevlogen, is dus slechts een denkbeeldig wezen; anders zou hij haar wel aan zijne zijde hebben gevonden. De Dichter erkent gedroomd te hebben (imo! aegri somnia somniavit). Hoewel wakker geworden, rijmt hij echter nog even koortsdroomachtig voort tot op bl. 32, en dus tot het einde:

Dat op elks bestorven kaken eenmaal hemelvreugde blink',
En de zon des zatten levens in borduursel zink'!

Van de Nederlandsche el-lange woorden, door den Heer de thouars gesmeed, zijn elders reeds verwonderlijke stalen gegeven.

Recensent kan sluitredenen maken: De taal des gewonen levens is geene poëzij; de Marquis de thouars spreekt niet de taal des gewonen levens; dus spreekt hij poëzij.

Ten slotte betuigt Recensent, den Marquis de trouars niet te hebben willen afschrikken. Hetzelfde brein, dat zoo veel wanstaltige beelden schept, zou welligt in staat zijn iets beters te vinden. Althans wij hebben wel min gebrekkige verzen van hem gelezen. Hier en daar spreekt hij waarlijk uit het hart. De ongelukkige zucht, om eens bij uitstek verheven te zijn, is de oorzaak van zijnen val, echter slechts op aarde, en niet in den afgrond, gelijk hij zelf, op bl. 19, vreesde. Hij zuivere dus zijnen smaak, en herstelle zijne eer bij het letterlievend publiek, door hetzelve weldra met een eenvoudig en natuurlijk, maar toch altijd dichtkunstademend vers, in een tijdschrift of jaarboekje, te verrassen.

Wat de overige hier aangekondigde stukjes betreft, deze verdienen, elk in zijne soort, met meerder of minder achting te worden genoemd. Ja! zij mogen hier en daar niet vrij van vlekjes zijn; maar wij willen alles hier zoo naauw niet nemen, als het geheel slechts redelijk wel is, ten einde de goede, ja edele bedoeling der vervaardigers niet te hinderen. Wat het vers van den Heer boxman aangaat, dat inzonderheid is krachtig en stout; nergens gezwollen, nergens plat; gezond verstand en echte poëzij vereenigd; kortom, gelijk men van hem gewoon is.