|
| |
Het leven van Washington.
Neemt men alles te zamen in aanmerking, wat in eenen man achtbaar en voortreffelijk zijn moge - eene kloeke gestalte en ligchamelijke kracht, vereenigd met uitstekende welgemaaktheid en bevallig voorkomen, een vlug begrip, geoefend verstand en juist oordeel, onbevlekte reinheid en zedelijke grootheid - dan voorzeker is washington eenig in de geschiedenis van vroegeren en lateren tijd.
In niemand anders misschien werden die ongemeene bekwaamheden, benevens zoo verhevene deugd, vereenigd
| |
| |
gevonden. Volmaaktheid, in eenen volstrekten zin, behoort hier niet tot de menschelijke natuur; hij echter schijnt het in volmaking zoo verre gebragt te hebben, als eenig sterveling vermag. Een vaderlander zonder blaam of smet, een staatsman zonder listige geslepenheid, een legerhoofd zonder eerzucht, behalve die edele en deugdzame eerzucht, welke den bezitter aanspoort, om steeds grooter en beter te worden, een overheidspersoon zonder harde gestrengheid, ofschoon onbuigzaam in opregtheid, een voorbeeldig burger in het volbrengen van elken pligt, een man, wiens karakter door zwakheid en gebreken zoo weinig verduisterd werd, als de vlekken den helderen glans der zon verdonkeren, een man, die godsdienst had zonder uiterlijke vertooning, achtbaarheid zonder hoogmoed, zedigheid zonder beschroomdheid, moed zonder onbezonnenheid, wellevendheid zonder gemaaktheid, minzaamheid zonder te groote gemeenzaamheid: zoodanig was de doorluchtige persoon, van wiens leven wij eene korte schets willen mededeelen.
George washington was de kleinzoon van john washington, een Engelsch Edelman, welke, achtbaar om zijne braafheid, doch geenszins in ruimen overvloed met tijdelijke middelen bedeeld, omstreeks het midden der zeventiende eeuw uit zijn geboorteland trok, en een der eersten is geweest, die in de volkplanting Virginia zich nederzetteden. Hij werd in Westmoreland, op het landgoed zijner voorouders, den 22 van Sprokkelmaand des jaars 1732, geboren. Zijn vader was augustine washington, welke vroegtijdig stierf, en hem, als een wees van nog geene tien jaren, achterliet. Aan de zorg eener godvruchtige en voortreffelijke moeder had hij derhalve die opvoeding en de tijdige inprenting dier beginselen van deugd en eer te danken, welke, op een' gelukkigen aanleg en eene fiere inborst werkende, en ondersteund door een' gunstigen zamenloop van omstandigheden, hem het toppunt van grootheid en roem deden bereiken. - Van de geschiedenis van washington weten wij weinig vóór zijn negentiende jaar. Op dien ou- | |
| |
derdom vinden wij hem, als een der Adjudanten-generaal van Virginia, met den rang van Majoor der troepen van de volkplanting; een hooge post voor eenen jongeling.
Op den ouderdom van eenentwintig jaren onderscheidde hij zich door moed en onverschrokkenheid, door standvastigheid en beleid in het overbrengen van belangrijke papieren aan een Fransch Officier van hoogen rang. Hij moest, namelijk, te dien einde een' langen weg nemen door een woest oord, bevolkt met stammen van vijandige Indianen. Deze onderneming, in welke hij even zeer het vuur der jeugd als de wijsheid van meer gevorderde jaren deed blijken, verwierf hem groote toejuiching, en verschafte hem het algemeene vertrouwen.
Ten volgenden jare vinden wij hem, met den rang van Kolonel, aan het hoofd van vierhonderd man, in een' zwaren, doch ongelijken strijd gewikkeld. Het gevecht viel voor te Great Meadows, in het westelijk gedeelte van Virginia. Om zich te beveiligen tegen de overmagt van eene veel talrijker bende, had washington zich in eene versterkte schans geworpen. Doch menschelijke pogingen kunnen den gewenschten uitslag slechts verdienen, geenszins dwingen. Na eene verdediging, welke hem de hartelijke dankbaarheid van dit gewest verwierf, wegens het beletten van verder bloedvergieten, bewilligde hij in eene overgave bij verdrag op de meest vereerende voorwaarden.
Daarna verschijnt hij weder op het oorlogstooneel in het veld van Braddock. Hier zien wij hem, te midden van het verschrikkelijkst bloedbad, met den grootsten heldenmoed strijden, en met onverschrokkenheid uitvoeren, wat bijkans menschelijk vermogen te boven schijnt te gaan. Toen de Opperbevelhebber en andere Officieren van rang waren gevallen, bleef hij alleen, tot hoogere doeleinden door den Hemel gespaard, over, om tegen voerwinnende wilden te kampen, en het overschot des legers in eene veilige plaats te brengen. Hij voerde dit uit op eene wijze, die zijne verhevene bestemming aan- | |
| |
duidde. Thans was hij, ofschoon nog een jongeling, reeds de aanzienlijkste persoon in de volkplantingen. Het verslaan des legers van den Generaal braddock had plaats op den 9den van Hooimaand 1755.
Gedurende den oorlog tusschen Engeland en Frankrijk, welke in hunne Amerikaansche volkplantingen met eene alles vernielende woede werd gevoerd, bragt Kolonel washington veel toe tot het gelukken der maatregelen, die de verdediging der aan de grenzen gelegene plaatsen betroffen. Hij had het opperbevel over de troepen, welke te dien einde in de volkplanting Virginia geworven waren.
In dat tijdperk van verwarring en bloedvergieten was het vertrouwen, dat zijne landgenooten in hem stelden onbeperkt. Hoe jong hij ook ware, men beschouwde hem als hoofdpersoon bij alle krijgsondernemingen, het zij die aanval of verdediging ten doel hadden. Ook gebeurde er nooit iets, dat zijnen vrienden reden kon geven, om berouw te hebben over het volle vertrouwen, dat zij in hem stelden. Hij verwierp steeds zoodanige beginselen van krijgskunde, welke tot zijne plannen niet dienstig waren, en nam telkens maatregelen, waardoor het doel bereikt kon worden. Zoo handelende, gaf hij blijken van die bekwaamheden, welke een groot, verlicht en voortreffelijk bevelhebber moet bezitten. Toen was hij voor Virginia, wat hij naderhand voor het gewest zijner geboorte werd - deszelfs roem in vrede, deszelfs steun en sterkte in oorlog.
Met het ophouden des gevaars in 1758 eindigde voor dien tijd de krijgskundige loopbaan van Kolonel washington. Als tot belooning voor zijne dapperheid en veelvuldige aan den lande bewezene diensten, mogt hij kort daarop gelukkig slagen in het dingen naar de hand van Mrs. custis, welke even beroemd was om persoonlijke schoonheid, als om beschaafdheid en rijkdom. Weinige jaren vroeger was hij, door den dood zijns broeders, eigenaar geworden van Mount Vernon, eene bezitting van niet geringe waarde aan de oevers van de
| |
| |
Potowmac. Op die aangename plaats nam hij zijn verblijf, en smaakte er de genoegens van het huiselijk leven. Zoo werd de man, die nog onlangs de voorste in de wapenen was geweest, in korten tijd de eerste onder de kundige landbouwers van dat oord.
Terwijl hij met zijne eigene uitgebreide zaken zich bezig hield, in welker behartiging hij een voorbeeld van naauwkeurigheid was, hooren wij niet meer van Kolonel washington, behalve dat hij Regter was bij het geregtshof van het landschap, waar hij toen woonde, en ook nog tot een' eerpost in Virginia geraakte, tot dat hij wederom geroepen werd ten dienste van zijn geboorteland, alwaar men voorbereidselen tot de Amerikaansche Omwenteling begon te maken. De gebeurtenissen van dien tijd bragten weldra al de krachten zijner ziel in werking, nadat hij zijne kunde en bekwaamheid verrijkt en vergroot had door opmerken, lezen, nadenken en ondervinding, bij vordering in jaren. Hij was een der zeven voorname burgers, welke Virginia vertegenwoordigden op de eerste vergadering, die te Philadelphia plaats had in Herfstmaand 1774.
Tot een' verdedigenden oorlog tegen de willekeur en den dwang van Grootbrittanje werd besloten door die achtbare vergadering, welke uit verlichte mannen bestond. Met eenparige stemmen koos men george washington tot Opperbevelhebber der legers van Amerika. Daar men zoo groot vertrouwen in hem stelde, nam hij den post aan, doch met een zedig wantrouwen van zichzelven, verklarende uit opregte nederigheid, dat hij vreesde, de vereischten daartoe niet te bezitten; terwijl hij er alleen toe besluiten kon op voorwaarde, dat hij geene geldelijke belooning voor zijne diensten zou ontvangen.
Onder de vrienden der vrijheid veroorzaakte deze aanstelling vertrouwen en hoop, goedkeuring en blijdschap. De krijgslieden gaven met geestdrift hunne vreugde te kennen. Washington ontving te dier gelegenheid de hartelijkste gelukwenschingen van de aangestelde mag- | |
| |
ten in den lande. Daar alles zonder eenige mededinging of tegenkanting was geschied, kon er geen nijd of afgunst ontstaan. Ieder zag het duidelijk in, en men erkende het algemeen, dat hij, zoo niet de eenige, althans de meest geschikte persoon was, op wien men in dit belangrijk tijdstip een zoodanig vertrouwen kon stellen. Dit was alzoo eene openbare hulde, welke allen gaarne aan uitstekende bekwaamheden toebragten.
Toen washington als Generaal het opperbevel aanvaardde, bevond hij, dat het leger grootelijks gebrek had aan krijgsbehoeften, vooral aan bajonetten en kleedingstukken, als ook aan krijgsgereedschap. Er waren geene bekwame Ingenieurs bij hetzelve. Men kende nog geenszins die naauwkeurige krijgstucht en ondergeschiktheid, welke de wezenlijke sterkte eener legermagt uitmaken. De manschap was uitmuntend en tot groote dingen in staat, doch moest eerst nog anders geregeld, beter geoefend en afgerigt worden. De Generaal hield zich onvermoeid bezig, om de bestaande gebreken te verhelpen. Groot waren de zwarigheden, waarmede hij had te kampen; maar de meesten kwam hij te boven door vlijt en verstand.
De hoedanigheden, welke washington, als krijgsman, gedurende den Omwentelingsoorlog vooral aan den dag legde, waren een vaardig begrip, een helder doorzigt, eene koelbloedige bezadigdheid, welke nooit in verwaaring geraakte, eene standvastigheid, welke niet aan het wankelen was te brengen, en een juist oordeel, dat zelden faalde. Bij onderscheidene gelegenheden gaf hij alzoo blijken van ongemeene talenten; doch wijze voorzigtigheid gebood hem, te rade te gaan met de weinige hulpmiddelen, welke hem ten dienste stonden. Hij moest gevolgelijk soms nalaten, wat hij anders zou hebben kunnen uitvoeren. Het is in den krijgsman eene loffelijke eigenschap, wanneer hij, bij het wagen van groote ondernemingen, vooraf de middelen, daartoe vereischt, berekent; wil hij, zonder de noodige middelen, evenwel doordrijven, zoo is het roekeloosheid. Aan
| |
| |
deze fout maakte washington zich nooit schuldig. Als legerhoofd muntte hij hierin uit, (en dit is de voortreffelijkste eigenschap, die een bevelhebber kan bezitten) dat hij zijne maatregelen en bewegingen steeds op de volkomenste wijze deed overeenstemmen met de magt en middelen, waarover hij kon beschikken. Wanneer hij rekende, in sterkte en stelling met den vijand gelijk te staan, waagde hij den strijd; doch begreep hij, niet tegen denzelven bestand te zijn, zoo vermeed hij het gevecht, al zoude er ook een' tijdlang de roem zijner wapenen bij lijden. Was het geval twijfelachtig, zoo wist hij voordeel te trekken van elke gunstige omstandigheid, die mogt voorkomen; en hij was tevens vindingrijk in het voortbrengen van zoodanige omstandigheden, wanneer ze niet van zelve zich aanboden. Door deze menigvuldige proeven van vernuft en bekwaamheid gelukte het hem, zijn leger te bewaren voor het zwaard van eenen magtigeren vijand, en de volkomene vrijheid en onafhankelijkheid van zijn land te bevechten. De manschap, waarover hij het bevel voerde, was nog zoo weinig geoefend en in krijgskunde bedreven, en doorgaanss had hij met zoodanige minderheid tegen talrijker benden te strijden, dat zijne zaak buiten twijfel verloren geweest zoude zijn, indien hij anders had gehandeld.
De gevangenneming van Lord cornwallis was het laatste schitterende wapenfeit, waaraan de Generaal washington persoonlijk deel had. Die gebeurtenis deed de Engelsche Regering begrijpen, dat een verder voortzetten van den oorlog niets anders ten gevolge zou hebben, dan een nutteloos verkwisten van geld en bloed. Van dien kant werden dus voorslagen tot vrede gedaan op billijke voorwaarden. Men nam het aanbod aan, en de Amerikaansche legers waren weldra afgedankt.
Bij het aannemen van een' bondgenootschappelijken regeringsvorm, werd washington door het gansche volk met algemeene stemmen, niet ééne uitgezonderd, tot President van de Vereenigde Staten gekozen. Na vele tegenbedenkingen liet hij eindelijk deze keuze zich
| |
| |
welgevallen. Gevoel van pligt noopte hem, daarin te berusten, ofschoon hij veel liever als ambteloos burger zoude geleefd hebben.
Zijne verheffing tot eersten overheidspersoon veroorzaakte eene algemeene vreugde en deed de hoop herleven. Onder het bestuur van washington kon men niet twijfelen aan de heilzame uitwerkselen der nieuwe staatsregeling. Ieder geloofde, dat de man, die eenmaal het vaderland had verdedigd tegen buitenlandsche vijanden, hetzelve nu verder ook wel voor verderf en ondergang zou weten te bewaren.
Nadat washington twee malen den post van President had waargenomen, begreep hij, ofschoon nu ten volle van den goeden uitslag verzekerd, ten derden male zich niet te moeten laten benoemen. Hij begon iets van de bezwaren des ouderdoms te gevoelen, ofschoon hij nog weinig van deszelfs zwakheden ondervond; doch hij was het gewoel, de beslommeringen en den glans des staatkundigen levens moede, en had een vast voornemen, om zijne nog overige dagen in rust, als een ambteloos persoon, door te brengen.
Nadat hij op zekeren dag zich bezig had gehouden met het gadeslaan van eenige verbeteringen, die hij op zijn landgoed wilde invoeren, kreeg hij in den nacht van den 13den van Wintermaand 1799 eene ontsteking in de keel. Deze ongesteldheid was zoo hardnekkig en hevig, en nam zoo schielijk toe, dat hij, in weerwil van alle aangewende geneesmiddelen, reeds den volgenden nacht overleed.
Het afsterven van dezen waarlijk doorluchtigen man was zoodanig, als men kon verwachten, na alles, wat er voorafging - zonder eenige zwakheid of vreeze, zonder eenig ongeduld of klagte. Hij toonde mannelijke bezadigdheid, kalmte en helderheid van geest. Hij gedroeg zich op eene waardige wijze, en onderwierp zich met gelatenheid. Geene baat vindende bij de middelen, die zonder ophouden tot verligting aangewend werden, en overtuigd zijnde, dat zijne ontbinding nabij was, ver- | |
| |
zocht hij degenen, die hem omringden, dat men hem nu zonder verdere bemoeijing zou laten sterven. Hij ontkleedde zich zelf, begaf zich rustig te bed, plaatste zich in eene gepaste houding, sloot zijne oogen met eigene hand, en blies kort daarop den adem uit, zonder eenig teeken van benaauwdheid.
De treurmare, die zich in korten tijd het geheele land door verspreid had, veroorzaakte eene zoo hevige en algemeene ontroering, als misschien nooit bij den dood van eenig sterveling plaats had.
Zoo veel over de bekwaamheid en heldendaden, over het leven en den dood van washington. - Zijn voorkomen duidde zijn karakter aan. Hetzelve vertoonde de kennelijkste blijken van grootheid en verhevenheid, die wij ooit in eenigen persoon aanschouwd hebben. Het is onmogelijk, met woorden een juist denkbeeld van zijne gedaante en van zijn gelaat te geven. Wij kunnen alleen zeggen, dat in beide zekere eerbiedwekkende achtbaarheid was. Ieder, die hem naderde, gevoelde het, dat hij in tegenwoordigheid van den grootsten man zich bevond. Hij had eene lengte van meer dan zes voet. De bouw zijns ligchaams was wèl geëvenredigd en gespierd. Alles duidde ongemeene sterkte aan. Zijne bewegingen waren gemakkelijk en bevallig. Zijne gelaatstrekken, welke meer van den Griekschen dan van den Romeinschen vorm hadden, zou iemand, die hem eenmaal gezien had, niet ligt vergeten; schoon men, bij het aanschouwen van hem, daaraan ook weinig dacht, van wege den indruk, welken hij door zijne geestvermogens maakte.
Penseel en beitel hebben met elkander gewedijverd in loffelijke pogingen, om eene gelijkende beeldtenis van hem te vervaardigen. Men kon echter niet naar wensch slagen. Ofschoon de voornaamste beeldhouwer en de eerste schilder van dien tijd al hun kunstvermogen daaraan beproefden, washington is geenszins naar waarheid getroffen. Hij had iets, dat hem bijzonder eigen was, en dat bezwaarlijk op doek of in marmer uitgedrukt kan worden. Die hemzelven nooit aanschouwde, zal uit de
| |
| |
afbeelding zich slechts een onvolledig denkbeeld van hem vormen. Hij was, in den waren zin des woords, een origineel, maar geen model, om volkomen na te volgen. Hij zelf had niemand gecopieerd, en geen kunstenaar was in staat, hem te copiéren.
Washington was, gedurende zijn openbaar en bijzonder leven, steeds gewoon, des morgens vroeg op te staan. In het huis zijner moeder, waar de eerste grondtrekken van zijn karakter gelegd werden, had men zoo grooten afkeer van traagheid en lang slapen, als de natuur van het luchtledige. Wij vinden dezen man van orde en werkzaamheid, het zij als eersten overheidspersoon, het zij als ambteloos burger, des winters een of twee uren vóór den dageraad, en des zomers met het aanbreken van den dag, bij zijne boekerij. Wij staan verbaasd over den ontzaggelijken arbeid, door hem volbragt. Alleen door eene ten uiterste naauwkeurige orde was hij in staat, zoo veel af te doen, als misschien aan een half dozijn gewone, doch werkzame menschen al hun leven bezigheid verschaft zou hebben. Nemen wij in aanmerking de groote hoeveelheid zijner staatspapieren, zijne menigvuldige buiten- en binnenlandsche, zoo wel als bijzondere briefwisseling, zoo in zijne ambtsbetrekking, als buiten dezelve, dan kunnen wij naauwelijks ons verbeelden, hoe één man in staat was, zoo vele zaken en alles zoo wèl te doen. Zijn opschik kostte hem weinig tijds. Een enkele bediende zorgde voor zijne kleederen en legde die in gereedheid; insgelijks bond deze zijn haar op. Hij zelf schoor zich den baard en kleedde zich. Alhoewel hij slechts weinige van zijne kostelijke oogenblikken aan dit alles besteedde, bemerkte men toch steeds eene bijzondere netheid in zijn gewaad en voorkomen. Zijne kleeding was eenvoudig, van de beste stof, doch naar oude snede. Als President der Vereenigde Staten leefde hij op eenen voet, overeenkomstig dezen hoogen rang, doch vermeed, zoo veel mogelijk, alles, wat naar pracht of praal zweemde. Zijne uitgaven gingen toen het jaargeld, dat hij van landswege ontving, zoo verre te bo- | |
| |
ven, dat hij de opbrengst van den verkoop van een niet onbeduidend landgoed daaraan opofferde.
De President verscheen nooit in krijgsmansgewaad, behalve wanneer hij zijne broeders van de Cincinnatus-orde ontving, of bij de monstering der krijgslieden. Dan vertoonde hij zich met de oude kleuren, die het teeken van den strijd tegen Engeland waren, en in de uniform der vrijwilligers, welke hij vóór de Omwenteling aanvoerde. Hij droeg prachtige epauletten, een geschenk, zoo wij meenen, van den Generaal lafayette, en het diamanten eereteeken van de Cincinnatus-orde, hem aangeboden door de zeelieden van de Fransche vloot, onze bondgenooten in den vrijheidsoorlog. Voor het overige droeg de Opperbevelhebber te land en ter zee eene zeer eenvoudige kleeding van blaauwe stof. De opgetoomde hoed, met de kokarde van zwart lint, was het eenige teeken van den heldentijd, dat hij, als Bevelhebber, gedurende zijn burgerlijk bestuur behield. In alle andere opzigten scheen hij opzettelijk in zijn' persoon den krijgsman te willen doen vergeten, opdat de hoedanigheden van den burger te meer mogten uitkomen in zijn openbaar leven.
Met zonsopgang bezocht en bezigtigde washington bestendig zijne stallen. Hij was een groot liefhebber van paarden, en had alles, wat daartoe behoorde, steeds in de volkomenste orde. Men zegt, dat de paarden, die hij in den strijd voor de onafhankelijkheid gebruikte, van een voortreffelijk ras waren. Ook weet men nog, welk paard den held tot de grootste zijner overwinningen voerde, toen hij den overwonnen vijand deszelfs zwaard ontnam, op den altijd gedenkwaardigen dag van den 19den van Wijnmaand 1781. Hetzelve had eene kastanjebruine kleur, met witte bles en pooten, en was nelson genoemd, naar den vaderlander van dien naam, den Gouverneur van Virginia. Het lot van dit geliefde paard van washington verschilde veel van dat des vurigen harddravers. Nadat de overwinnaar van hetzelve afgestegen was, werd het niet meer beklommen, maar
| |
| |
graasde des zomers in de weide, werd des winters op stal wèl verzorgd, dikwijls ook door de hand zijns meesters gestreeld, en stierf eindelijk van ouderdom, op Mount Vernon, vele jaren na de Omwenteling.
Den morgen bragt washington voorts in zijne boekerij door, tot aan het uur van het ontbijt. Even als in zijne kleeding, hield hij zich hier aan het eenvoudige. Hij gebruikte namelijk telkens zeker Indiaansch gebak, honig en thee. Na het opstaan van tafel werden, indien er gasten waren, - en dit was meestal het geval - hun boeken en nieuwspapieren aangeboden. Terwijl dus ieder naar zijnen smaak uitspanning of bezigheid kon zoeken, deed de beroemde landman zijne dagelijksche wandeling, ter verzorging van zijne landbouwkundige belangen. Geheel alleen ging hij overal rond op zijn landgoed, bezocht de arbeiders bij hun werk, hield zelf naauwkeurig het oog over alle werkzaamheden op zijne uitgestrekte landerijen, voerde nuttige verbeteringen in, en bestuurde dat alles in eigen persoon. Hij nam de proef van onderscheidene, zoo buiten- als inlandsche, voorslagen tot een' verbeterden landbouw, en toonde derzelver bij ondervinding geblekene nuttigheid, in bijzondere toepassing op onze landhuishoudkunde. Door zijnen ijver en door zijne bekwaamheid gaf hij spoed aan den ploeg, en bevorderde den landbouw, die in zoo naauw verband staat met nationalen rijkdom, volksvlijt en onafhankelijkheid.
Onder steeds nuttige werkzaamheid, matig genot, en ware genoegens des huiselijken levens, spoedden alzoo de latere dagen van den Vader zijns lands daar heen; en het was een lust, dezen zoo algemeen geachten man, die eenen roemrijken strijd had gestreden, die het doel zijner wenschen bereikte, en het loon van al zijne moeiten mogt vinden in de vrijheid en welvaart van een rijzend Gemeenebest, te zien rusten van zijne menigvuldige werkzaamheden en in stilte leven op het landgoed Mount Vernon. |
|
Auteursrechtvrij