Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Iets over uitvindingen.

Waar toch zijn de waarheden, die niet eenige logen in zich bevatten, den Bijbel uitgezonderd? Welke logens, hoe groot, die niet wel een' schijn van waarheid vertoonen? Tot zekere hoogte gestegen, verliezen zelfs de mathematische we-

[p. 500]

tenschappen een deel van hare zekerheid. Descartes begon met de regte lijn, en eindigde met de draaikringen: ziedaar de geschiedenis van onze gansche kennis; zij verliest zich in het zand, na een groote stroom geweest te zijn. Den oorsprong, de bron, de geboorte kennen wij; maar welk eene twijfelachtige geboorte nog vaak! Montgolfier zag een hemd opvliegen, op eene vuurmand uitgespreid; galva raakte, bij geval, met een metalen staafje de schenkelader eener ontlede kikvorsch aan, en ziedaar den luchtbol uitgevonden, het Galvanismus ontdekt! Verhef u thans, na in het luchtgewest te zijn opgevaren, de steden gezien te hebben van uit, ja boven de atmospheer des adelaars, de zon tot driewerf toe op denzelfden dag, onder drie verschillende gezigteinders, te hebben zien ondergaan; verhef u, een vernieuwd bestaan aan een lijk te hebben ingeblazen, hetzelve, half door de wormen verteerd, met den vingertop op den onzijdigen weg des levens te hebben teruggeroepen; en bedenk dan, dat het aan eene kikvorsch, aan een hemd is, dat gij deze verbazende wonderen zijt verschuldigd, en een spottende glimlach zal zich met uwe bewondering vermengen. Gij kent den onvoltooiden leeuw van milton; zijne manen krullen en rijzen te berge, zijne oogen vonkelen, terwijl de helft zijns ligchaams nog worstelt met het slijk der schepping: dit slijk nu - gij vindt het overal weder. Aan den eenen kant het toeval, aan den anderen de onkunde; het metaphysieke onzer gewaarwordingen kan zich daaraan niet onttrekken. Er bestaat eene Schedel-, eene Gelaatkunde: waarschijnlijk hebben gall en lavater hunne stelsels gevormd, terwijl zij met hunne vingeren hun nadenkend, breed voorhoofd wreven; maar vraag eens aan gall, hoe eene behoefte der ziel, eene begeerte der zinnen eene verhevenheid daarstelt op de beenen kas des schedels; hoe gewaarwording, gedachte, geheugen een' tastbaren vorm kan aannemen; hoe vriendschap, liefde, moed, list, eerzucht, geestvervoering zich kunnen afdrukken op het hoofd, en zich daar ontwikkelen met den tijd, den ouderdom en de zeden; en gall zal zwijgen, of een antwoord oprapen op het donkere, oneindige veld der bovennatuurkunde; een tuighuis, waar elk wapen even goed en voor elk' strijder even dienstig is: gall, met één woord, stoot op het slijk.