Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

C. Crispi Sallustii Bellum Catilinarium et Bellum Jugurthinum, cum Adnotationibus in usum Scholarum, edidit J. Koenders, Gymnasii Tungrensis Director. Trajecti ad Mosam, apud Viduam Lefebure-Renard. 1828. 8vo. pp. IV, 354.

De Heer koenders, Rector van het Gymnasium te Tongeren, heeft deze op zeer fraai papier en met eene schoone letter gedrukte uitgave van sallustius voor schoolgebruik ingerigt, en zijne verklaringen onder den tekst geplaatst ad modum Minellii, met dat onderscheid, dat wijlen minellius in het Latijn commentarieerde, koenders in het Nederduitsch. Vooreerst hebben wij den trant van minellius nooit goedgekeurd, voornamelijk om deze oorzaak, dat er weinig of niets voor den leerling wordt overgelaten om zelf te denken. Geef hem eene uitgave zonder eenige verklaring, uitgezonderd het allermoeijelijkste, hij zal datgene, hetwelk hij niet begrijpt, te huis moeten overpeinzen, zijne woordenboeken raadplegen, en verlangen naar de ophelderingen, hem door zijnen onderwijzer te geven. Hoe verheugt het hem niet, wanneer hij te huis zelf iets gevonden heeft, hetwelk op de school wordt goedgekeurd;

[p. 717]

hoe bedroeft hij zich, en schaamt zich heimelijk voor zichzelven, dat hij in kleinigheden is blijven steken; en hoe wordt zijne aandacht op de verklaringen des onderwijzers gevestigd en levendig gehouden, omdat hij dezelve in zijn geheugen moet prenten, daar hij ze niet gedrukt vindt, en zich daarop dus niet verlaten kan! Dit een en ander scherpt het oordeel van den leerling en wekt het denkvermogen op. De Commentariën van minellius hadden dit nog vooruit, dat ze in 't Latijn geschreven waren, en doorgaans nog al in redelijk Latijn. Dat werd dan toch niet zonder eenige inspanning en aandacht verstaan. Doet men dat nu ook in de moedertaal, dan hebben de leerlingen meer dan eene halve vertaling. Wij zijn het dus aangaande de manier met den Heer koenders niet eens, maar gelooven, dat hij veel geschiktheid en aanleg heeft om wèl en naauwkeurig te onderwijzen. Dit blijkt ons uit de aanteekeningen zelve. De Rector had die voor het mondeling onderwijs moeten gebruiken.