Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Leerrede over 's Konings voorbeeldige berusting in Gods bestuur, bij het oproer van een gedeelte zijner onderdanen, door M.A. Jentink, Predikant te Oudewater. Te Rotterdam, bij A.F.H. Smit 1830. In gr. 8vo. 15 Bl. f :-15 c.
De Christelijke Vaderlandsliefde. Leerrede over 1 Petr. II:13-17. Of een woord naar den tegenwoordigen toestand van ons Vaderland. Door G.C. van Balen Blanken, Predikant te Wognum. Te Hoorn, bij J. Vermande. 1830. In gr. 8vo. 24 Bl. f :-35.

De verschrikkelijke tooneelen, die in het zuidelijk gedeelte der Nederlanden plaats hebben, zijn van dien

[p. 708]

aard, dat de Leeraren van de Godsdienst vrij algemeen zich gedrongen gevoelen, om, naar de behoefte des tijds, woorden van opwekking, troost en bemoediging tot hunne hoorders te spreken; en deze toonen hunne belangstelling, door vlijtig opkomen ten huize des gebeds. Wat met genoegen werd gehoord, leest menigeen nog gaarne eens tot stichting. Dit bewoog reeds dezen en genen Prediker tot de uitgave.

De eerste dezer Leerredenen heeft tot tekst: 2 samuel XV:26^b: Ziet, hier ben ik; Hij doe mij, zoo als het in zijne oogen goed is. De Eerw. jentink zegt in de Inleiding, dat de smart van david in bitterheid verre die van onzen Koning overtrof, alzoo geen vreemdeling, maar absalon, de eigen zoon, de muitelingen tegen david aanvoerde!... Verder wordt de vergelijking niet voortgezet, en dit is wèl gedaan: over het gebeurde ligt nog een digte sluijer. Jentink schetst I. de omstandigheden des oproers, en roemt de gelukkige dagen onder de regering van david op zoodanige wijze, dat men onwillekeurig daarbij moet denken aan onzen goeden Koning en aan de ondankbare, goddelooze Belgen. De gevoelens, in den tekst uitgedrukt, worden II. als navolgenswaardig aangeprezen. Hier komt menige gepaste aanmerking voor. Dan volgt III. eene bemoedigende opwekking, om op God te vertrouwen, en, in dit vertrouwen, het Vaderland te helpen verdedigen en beveiligen. - De nuttige strekking dezer Leerrede moge blijken uit het volgende: ‘Dat Roomschgezinde en Protestant zich nu verbinden met den broederband der eensgezindheid! Dat Protestant en Roomschgezinde zich nu scharen als een eenig man om het kruis van jezus christus! Het is de zaak onzer gemeenschappelijke Godsdienst, waarvoor wij strijden. De magt, die zich tegen ons verheft, verheft zich tegen God. Derzelver zuilen zijn verraad, eerloosheid en meineedigheid; vrijgeesten en Godverzakers wetten hunne zwaarden, en dwazen nemen dienst in dat rijk der duisternis en der gruwelen,’ enz. Wij wenschen deze Leerrede in veler handen.

[p. 709]

Ook de Eerw. van balen blanken voerde het woord voor de goede zaak, en prees van den kansel de Vaderlandsliefde aan. Op enkele gezegden zoude misschien hier en daar iets aan te merken zijn. Men zou b.v. kunnen vragen, of en in welken zin het Christendom de Vaderlandsliefde leert en aandringt? In den tekst ligt het niet, althans niet regtstreeks; volgens denzelven had de Leeraar moeten spreken over des Christens verpligting, om Wet en Overheid te gehoorzamen. De Schrijver schijnt dit zelf ook gevoeld te hebben, daar hij een' tweeledigen titel aan zijn stuk geeft. Hij licht I. den tekst toe, komt daardoor tot het besluit, dat orde, dat het bevorderen van orde in den Staat een der voornaamste bestanddeelen van de ware Vaderlandsliefde is, en wil dus II. meer bijzonder aanwijzen, wat al tot de Christelijke Vaderlandsliefde behoort; dezelve namelijk bestaat a. in Christelijke gezindheden en b. in Christelijke werkzaamheden. Het verwonderde ons, hier de woorden des Heilands: Ik ben niet gezonden, dan tot de verlorene schapen van den huize Israels, bijgebragt te vinden, en verder te lezen: Zoo deed Jezus. Palestina mogt Hem naauwelijks huisvesting en onderhoud verleenen, Hij wijdde niettemin zijne krachten aan zijn Vaderland. ‘Gij zult, was zijn woord tot de Apostelen, niet tot de Heidenen, en in geene stad der Samaritanen gaan.’ Dit doelde immers op geheel iets anders. Overigens stemmen wij den Predikant van Wognum gaarne toe, dat Vaderlandsliefde niet bestaat in hartstogtelijke bewoordingen, noch in het aanheffen van zekere kreten, noch in het dragen van zekere teekenen, maar in het medewerken ter bereiking van dat doel, waartoe de maatschappelijke vereeniging daar is. Voorts kenmerkt zich deze preek door een' zeer goeden geest; waarom wij ons van meerdere aanmerkingen gaarne onthouden.