Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Uitgelezene Verhalen uit den Decameron van Giovanni Boccaccio; een werk van vernuft en smaak. Uit het Italiaansch, door S.H. Weiland. II Deeltjes. Te 's Gravenhage, bij A. Kloots. 1829. In 12mo. XXIV en 252 bl. f 2-40.

Gaven wij, bij de voorloopige aankondiging in de nieuwspapieren van dit werkje, reeds, om toen vermelde redenen, onzen wensch te kennen, dat de keuze van deze Verhalen met eenige behoedzaamheid mogt geschieden, zoo moeten wij den Vertaler in dit opzigt regt laten wedervaren, en voorondersteld, dat er behoefte was, hetgeen wij voor ons zoo zeer niet gelooven, om den Nederlandschen lezer op nieuw op boccaccio opmerkzaam te maken, dan kunnen wij omtrent de keuze eene gunstige getuigenis geven, daar de Heer weiland in deze twee Deeltjes eenige der beste Verhalen uit dit klassiek werk in onze taal levert. Of echter het werk in andere opzigten niets te wenschen overlaat, is eene andere vraag, welke wij niet in ailen deele toestemmend kunnen beantwoorden. Heeft de Vertaler zijn werk bestemd voor den Geleerde? Wij hunnen dit niet denken; want de Decamerone is in alle levende talen, ook in de onze, meer dan eens vertaald. De Geleerde heeft dus, zonder juist gemeenzaam te zijn met de Italiaansche letterkunde, overvloedige gelegenheid tot bevrediging van zijne begeerte, om boccaccio te leeren kennen. Stellen wij ons dus den Lezer voor, die, ofschoon niet tot de eigenlijk gezegde Geleerden behoorende, echter prijs stelt, even zoo zeer op nuttig en belangrijk, als op aangenaam onderhoud, dan meenen wij, dat aan diens behoefte meer zou beantwoord zijn door eenig voorafgaand berigt over boccaccio, als Geleerde, Dichter, Staatsman en Reiziger, over zijn vaderland en leeftijd, over het nut, dat zijne Verhalen hebben gehad, om afkeer in te boezemen van de verregaande zedeloosheid en onkunde der toenmalige Geestelijken. Zulk een berigt toch plaatst deze Verhalen in het regte licht, en toont derzelver waarde, als zijnde voor het grootste gedeelte de treffend gelijkende afschildering der leef-

[p. 686]

wijze, zeden en denkwijze van zijne tijd- en landgenooten, de Italianen in de veertiende eeuw. Maar van dit alles vinden wij hij deze vertaling niets. Ook zijn hier de Verhalen alleen vertaald, en de Inleidingen, die door den Schrijver voor dezelve geplaatst waren, om het doel zijner vertelling aan te toonen, meestal weggelaten, of door andere vervangen, die niet altijd het gemis der oorspronkelijken vergoeden. Zoo misten wij hier met spijt, uit den aanvang der Giornata prima, de beschrijving der pest te Florence in het jaar 1348, van welke boccaccio zelf ooggetuige was; eene beschrijving, welke, zoo wel wat de schoonheid van den stijl, als wat derzelver geschiedkundige waarde betreft, een der kostbaarste stukken is uit de Italiaansche letterkunde. Deze beschrijving had, even gelijk bij boccaccio zelv', zeer gevoegelijk als inleiding tot het geheele werk kunnen geplaatst worden. De novella van Ciappelletto da Prato wordt in het oorspronkelijke voorafgegaan door eene, hier achterwege gelatene, inleiding, die eene bijtende satire is op het inroepen van de voorspraak der Heiligen; eene satire, te merkwaardiger om den tijd, waarin zij geschreven is. De poging, om, in het vierde Verhaal van het eerste Deel, de uitdrukking: avendo forse riguardo al grave peso, enz. door eene andere meer kiesche te vervangen, doet de aardigheid der vertelling, van welken aard die dan ook moge zijn, verloren gaan. In zoo ver beperken wij dus onze goedkeuring der keuze van de geplaatste Verhalen, dat wij voor deze vertelling liever eene andere uit den aanwezigen voorraad hadden gewenscht. Over het algemeen hebben wij de vertaling getrouw bevonden. Tot een blijk, dat wij hier en daar de vertaling met het oorspronkelijke hebben vergeleken, willen wij over eene enkele plaats, die onze aandacht tot zich trok, eene aanmerking maken. - Iste Deeltje, bladz. 98, lezen wij: ‘Gij hebt ook de gewoonte, om ieder jaar iets te geven aan die genen, welke in deze onze orde zijn ingewijd.’ Het oorspronkelijke heeft: ed oltr'a cïò solete pagare, e spezialmente quegli, che alla nostra compagnia scritti sono, quel poco debito, che; d.i. ‘en daarenboven zijt gij, en in het bijzonder zij, die in onze broederschap zijn ingeschreven, gewoon, om die kleine bijdrage, of schatting, te betalen, welke,’ enz. Compagnia is hier niet monnikenorde, maar eene maatschappelijke vereeniging van wereldsche personen

[p. 687]

tot het betalen van eene jaarlijksche bijdrage; hoedanige vereenigingen bij de Roomschgezinden, onder den naam van broederschappen ter eere van dezen of genen Heilige, nog bestaan. Door zulke compagnia worden in het oorspronkelijke niet bedoeld die genen, aan welke betaald moest worden, gelijk de Vertaler het doet voorkomen; maar, integendeel, zij waren het, welker debito, of jaarlijksche schatting, Frate Cipollo kwam invorderen.

Ziedaar onze aanmerkingen over den arbeid van den Heer weiland, welke wij te minder terughielden, omdat de Vertaler welligt nog meerdere Verhalen zal leveren, en wij gaarne zouden zien, dat de voortzetting van deze vertaling niet slechts lektuur verschafte tot vermaak, maar ook een nuttig onderhoud.

Den genen intusschen, wien andere bronnen ontbreken, en die echter gaarne iets van boccaccio wil leeren kennen, kunnen wij het werkje, als eene daartoe geschikte bijdrage, ook wegens de zuiverheid van den stijl en van de taal der overzetting, aanbevelen.