Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Regulus, Treurspel, vrij naar het Fransch van M. Lucien Arnault, door G. Gravé, Jsz. Te Amsterdam, bij M. Westerman en C. van Hulst. 1829. In kl. 8vo. f :-40.

The author shuns by vulgar springs to move
The hero's glory, or the virgin's love;
In pitying love we but our weakness show,
And wild ambition well deserves its woe.
Here tears shall flow from a more gen'rous cause,
Such tears as patriots shed for dying laws:
He bids your breasts with ancient ardour rise,
And calls forth Roman drops from Gallic eyes.
Virtue confess'd in human shape he draws,
What Plato thought, and valiant Reg'lus was.

Deze regelen van pope in de voorrede van het Treurspel Cato, door Recensent naar het onderwerp een weinig veranderd, zouden tot motto hebben kunnen dienen voor het Treurspel van den Heer lucien arnault, zoon van den beroemden dichter van den Marius en den Germanicus, hetwelk hij, onder den titel: Régulus, Tragédie en trois actes, den 5 Junij 1822 voor het eerst op het Théâtre Français te Parijs ten tooneele liet voeren. Het stuk heeft, wat het oogmerk aangaat, eenige overeenkomst met den Palamédes van vondel: want Regulus is napoleon, en zijn zoon Publius moet den Hertog van reichstadt verbeelden. Talma trad op in de rol van Regulus. De censuur heeft het stuk in vele opzigten verminkt; en regels als deze van Licinius tot Publius:

Courage; honneur au fils qui sait venger son père!
- - - - - - - -

[p. 354]

 

Ne perds pas un moment, fils du grand Régulus;

 

Pour venger ses malheurs imite ses vertus.

 

Retourne dans nos camps; va, cours par ta présence

 

Enhardir des soldats la mâle impatience.

 

Tous ces guerriers oisifs rassemblés pour agir,

 

De leur inaction tu les verras rougir.

 

Eveillons des Romains (Français) l'audace accoutumée:

 

J'exciterai le peuple, encourage l'armée;

 

Et rendant un grand homme (napoléon) aux voeux de l'univers,

 

Que la guerre ou la paix fasse tomber ses fers! (des Bonapartistes; il était captif à Sainte Héiène.)

zulke regels moesten natuurlijk wegvallen. Er bleef echter nog toereikende zinspeling over, en de Parijzenaars juichten toe.

Het stuk heeft te Parijs bevallen: derhalve zal het ook behagen te Amsterdam. Zoo dacht de Heer gravé. Recensent weet niet, of Regulus te Amsterdam grooten opgang gemaakt heest; doch daar napoleon en zijn zoon hem volstrekt onverschillig zijn, en hij dus het Treurspel alleen als zoodanig gelezen heeft, vreesde hij bijna te bevriezen. Er is nagenoeg geene intrigue, geene karakterschildering (Regulus uitgezonderd), weinig hooge poëzij, vooral in de vertaling, die verre beneden het oorspronkelijke is, en soms, althans in schijn, een' anderen zin levert, b.v. het slot, bij lucien arnault:

Regulus.

Rien ne m'arrête plus.

Nous nous retrouverons bientôt sur l'autre plage, (à Londres ou en Angleterre.)
Soldats, peuple, adieu donc .... à Carthage!

Cri général.

A Carthage!

Gravé vertaalt dit aldus:

Regulus.

Zoo zal mij niets meer weren!

Wij zien ons namaals weêr, Romeinen! Niemand klaag'!
Vaartwel voor eeuwig! Naar Karthago!

Algemeene kreet.

Naar Karthaag!

Die het Fransch niet gelezen heeft, zou denken aan het

[p. 355]

wederzien in de Elyzésche velden, gelijk de Grieksche en Romeinsche dichters, of in den Hemel, gelijk de onzen zeggen. Regulus spreekt van het wederzien in het overwonnen Karthago. - Italië beteekent hier Frankrijk; Rome, Parijs; Afrika, Grootbrittanje; Karthago, Londen.

Ook de versificatie is niet onberispelijk. De verlengde rijmklanken huldigen op beschuldigen, verdedigen op beleedigen, maken sommige slepende regels inderdaad hypermétrisch. Het lang maken van ht en n is onwelluidend op vele plaatsen; en moeijelijk om te recitéren is een regel, als bl. 45:

Gij hoort mijn laatste woord. ?

Ten slotte drukt Recensent zoo wel den Heere gravé als den Commissarissen van den Amsterdamschen Schouwburg, die den verhollandschten Regulus hebben goedgekeurd en aangenomen, de volgende regels van tollens op het hart:

De droeve Melpomeen, ontzet van rang en eer,
Spreekt nog de gulden taal van Vondels eeuw niet weêr.
Nog moet zij dolk en kroon der gunst van vreemden vragen;
Nog, in haar vorstlijk wee, 't geleende rouwfloers dragen;
Nog blijft haar stem verslaafd aan de afgehoorde wijs,
En Amstels schouwburg nog de schouwburg van Parijs.....
Men dorst, als wonder stout, naar vreemden wil en wetten
Met ingeregen borst dien heldentoon trompetten,
Waarvan geen enkle klank zich roekloos hooger hief,
Dan de armelijke stijl van deez' berijmden brief.
Ziedaar toch de eerste les dier schrandre kunstverlichters!
Staat van hun lauwren af, gij opgevoerde dichters!
Want wie aan beelden dacht, of ooit gelijknis koos,
Wierd van hun hoog tooneel gebanvloekt voor altoos.
Geen weelderig vernuft koom' hier zijn vonden vieren,
Geen schilderende stijl het dor gesprek versieren;
Maar wil uw werk den lof, dien geest noch vinding kreeg,
Het zij van verzen vol.... alleen van dichtkunst leêg....
Doch, wie ons regels scheppe of voorschrift waag' te zetten,
De dichtwet sta aan 't hoofd van alle schouwburgwetten!