Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Stuber en Oberlin, twee edele Predikanten in den Elzas. Te Groningen, bij W. Zuidema. 1829. In gr. 8vo. 70 Bl. f :-60.

Beide de op den titel genoemde mannen bedienden het predikambt in het zoogenaamde Steinthal in den Elzas, vóór hun verblijf in hetzelve eene bijna geheel woeste landstreek, welker bewoners, in eenen half wilden toestand, in de diepste ellende en onwetendheid verkeerden. Nadat de aanvang tot hunne beschaving en verbetering door den Heer stuber in het jaar 1750 onder zeer afschrikkende omstandigheden gemaakt was, werd deze zestien jaren later opgevolgd door den Heer oberlin, die het aangevangen werk voortzette en voltooide, eerst in het jaar 1826 is overleden, en de bewoners van het Steinthal, ten gevolge der onvermoeide pogingen en opofferingen van hem en zijnen voorganger, heeft achtergelaten in eenen te voren nooit genoten bloei en welvaart, zoo wel ten aanzien van hunne tijdelijke omstandigheden, als van hunne zedelijke en godsdienstige gesteldheid Veel van datgene, wat wij door deze voortreffelijke mannen hier verrigt zien, moge, bij den bloei en hoogen trap van volmaking van het volksonderwijs in ons vaderland, bij de aanmoediging en ondersteuning van alle takken van nijverheid door onze regering, buiten den omvang liggen van den werkkring des Evangeliebedienaars in ons vaderland; met dat al verdient de edele geest van onvermoeide menschenliefde dezer mannen ook onder ons bekend te worden. Te meer verdient dit boekje de aandacht van alle weldenkenden, omdat het in hetzelve niet ontbreekt aan verstandige wenken, die, opgevolgd zijnde, ook in

[p. 337]

andere omstandigheden van algemeen nut kunnen zijn voor alle menschenvrienden, om op anderen weldadig te kunnen werken. Hooren wij onder anderen slechts stuber in eenen brief aan zijnen vriend oberlin: ‘Het beste is, dat wij onmiddellijk slechts voor de zielen der Steinthalers zorgen. Worden zij Christenen, dan worden zij van zelve iets meer verstandig, werkzaam, voorzigtig enz., en dan zouden zij juist goed zijn - zij zullen hunne edele vrijheid behouden, geene slaven van den Mammon, maar ook geene lediggangers zijn. Wil men hun veel voorzeggen, hen in allerlei vormen persen, tot dit en dat overhalen, dan maakt men zich bij hen slechts lastig en verdacht; maar liet men hen volkomen aan hun zin over, en arbeidde men slechts in liefde en trouw aan hunne zielen, zoo zou men veelligt met den meesten zegen arbeiden.’

De Eerw. d.a. de groot, van wien het Nederlandsch publiek deze verzameling van berigten over stuber en oberlin ontvangt, heeft dus aanspraak op deszelss dank. Moge zijn wensch vervuld worden, dat dit geschrift verstrekke, om ieder op te wekken, in zijnen kring al dat goede te bewerken, waartoe hij in staat is!