Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Beschrijving der nieuwe Staten van Amerika; voorafgegaan door een algemeen Overzigt der nieuwste en belangrijkste aardrijkskundige nasporingen. Naar het Hoogduitsch van J.G. Sommer, Hoogleeraar te Praag. II Deelen. Met Platen. Te Amsterdam, bij ten Brink en de Vries. In gr. 8vo. Te zamen 658 bl. f 6-90.

Dit werk is eigenlijk eene verzameling, uit het Tasschenbuch zur Verbreitung geographischer Kentnisse, van hetgeen

[p. 303]

door den Schrijver, in eenige jaargangen van hetzelve, over de nieuwe Staten van Amerika geplaatst was. De gunstige beoordeelingen en het goed vertier van het werk: Merkwaardige Bijzonderheden, inhoudende de nieuwste Ontdekkingen in de Natuurkunde, Natuurlijke Historie, Land- en Volkenkunde, enz. door denzelfden Schrijver, bewogen de Nederduitsche Uitgevers, om ook deze verzameling in onze taal in het licht te geven. De eerste 106 bladzijden van het werk behelzen het op den titel vermelde algemeen Overzigt der belangrijkste aardrijkskundige nasporingen en ontdekkingen, sedert het einde van het tweede en het begin van het derde tiental jaren dezer eeuw. De Vertaler heeft, om dit Overzigt vollediger te maken, gebruik gemaakt, zoo wel van sommer's latere werken, als van ter zaak dienende berigten uit het Journal des Voyages, de Litterary Gazette, de Annales des Voyages, de Hertha, het Quarterly Review, de Geographische Ephemeriden, en andere der nieuwste, ook Nederlandsche werken.

Op dit voorafgaand Overzigt volgt nu de Beschrijving zelve der nieuwe Staten van Amerika, verdeeld in de volgende Hoofdstukken: Columbia, Peru, Chili, Paraguai, Patagonië, de Provinciën van La Plata, Brazilië, Mexico en Guatimala.

Hetgeen reeds aangemerkt is bij de uitgave der genoemde merkwaardige Bijzonderheden, dat dezelve beschouwd kunnen worden als eene voortzetting van het bekende werk van zimmerman: De Aarde en hare Bewoners, is ook toepasselijk op het onderhavige werk. Zij, die bekend zijn met het werk van zimmerman, zullen hier nog veel merkwaardig nieuws vinden, hetwelk de vrucht is van latere nasporingen, of het gevolg der verandering in den staatkundigen toestand van deze gewesten. Tot eene proeve diene het volgende over Mexico:

‘De geschiedenis der verovering van Mexico is algemeen bekend. Men weet toch, dat Spanje het bezit van dit schoone land te danken had aan ferdinand cortez, geboren te Medellina, in de Spaansche provincie Estremadura. Cortez was een avonturier, van een uitstekend genie, en een onversaagd, maar ook menigmaal wreed, veroveraar. Hij plantte, den 8sten November 1519, den Spaanschen standaard in de boofdstad van het Mexicaansche gebied; en na den moord van Keizer montezuma, en

[p. 304]

de slagting van zijnen adel, op bevel van den wreedaard alvarado, vooral echter na de gruwelijke doodstraf van den opvolger van montezuma, de grootmoedige guamorin, door cortez, werd deze bevolking ten onder gebragt. Cortez en zijne opvolgers vestigden dus hunne magt in Mexico, op bloedige puinhoopen. Op de verovering volgde de dwingelandij, in al de verscheidenheid van hare gedaante, en duizenden inboorlingen sneefden onder de ijzeren roede hunner onderdrukkers. Dit duurde eeuwen lang, niettegenstaande alle pogingen van verscheidene Spaansche Koningen, om hun lot te verzachten; want de meeste der uit Spanje gezondene Onderkoningen, die hunnen Vorst moesten vertegenwoordigen, en de belangen der burgers handhaven, waren de eersten, die de wetten overtraden. Omringd van koninklijke pracht en praal, oefenden zij ook eene koninklijke magt uit, en waren alleen bedacht, om, ten koste van het zweet en bloed der Indianen, groote schatten te vergaderen, ten einde, bij hunne terugkomst in het vaderland, de buitensporigste weelde te vertoonen. Dit duurde drie eeuwen, tot eindelijk in onze eeuw de bekende omwenteling in Zuid-Amerika tot stand kwam. Het Congres van Mexico koos nu in 1822 Don augustin de iturbide tot constitutioneel Keizer van Mexico. De Keizer en het Congres bleven echter niet lang eensgezind. Iturbide werd uit het land gebannen, en toen hij in 1824 weder in Mexico kwam, op den 28sten April, door het Congres ter dood veroordeeld, en in Julij 1824 doodgeschoten, en zijn lijk in eene opene kerk den 20sten Julij verbrand. Welhaast werd nu eene nieuwe Constitutie, door welke de onderscheidene provinciën van Mexico tot bondgenootschappelijke Republieken verklaard werden, door het Congres ontworpen, en in alle Intendantschappen aangenomen. De vaandels werden versierd met den Mexicaanschen adelaar, met den linkerklaauw rustende op den vijgeboom der cocheuille, die uit eene rots, in het midden der zee, oprees, en in den regterpoot eene slang houdende, die hij met den bek verscheurt. Aan de eene zijde van het schild is een laurier-, aan de andere een eikentak geborduurd, ter gedachtenis van de eerste verdedigers der onafhankelijkheid, die dit versiersel gekozen hadden. Thans is Mexico eene Republiek, die een sederaties stelsel, gelijk aan dat der Vereenigde Staten van Noord-Amerika, heeft aangenomen. Zij is zamengesteld uit twintig

[p. 305]

afzonderlijke Staten, en een Congres staat aan het hoofd der wetgevende, en een President aan dat der uitvoerende magt. De regterlijke magt is onafhankelijk. In 1825 bedroegen de inkomsten van den Staat eenentwintig millioen driemaal honderd eenentachtig duizend driehonderd zestig, en de uitgaven vijfendertig millioen negenmaal honderd drieënzeventig duizend driehonderd achtenveertig guldens; de Oorlogsminister had hiervan vierentwintig millioenen guldens noodig. De landmagt bestaat uit twintigduizend zeshonderd negentien man linietroepen, en negenduizend driehonderd eenentachtig man landmilitie, en de zeemagt, die in 1823 slechts uit een brigantijn, goelet en twaalf kanonneerbooten bestond, is reeds in 1825 met vier fregatten entwintig andere gewapende vaartuigen vermeerderd.’

Zelfs voor zulke lezers, die in staat zijn om sommer's schriften in het oorspronkelijke te lezen, is deze Nederduitsche uitgave niet zonder waarde, wegens de ophelderende aanmerkingen, welke de Vertaler hier en daar bij het werk gevoegd heeft, en door welke hij, even als door de overbrenging van het vorige reeds genoemde werk van sommer, zich verdienstelijk heeft gemaakt, en ook door zuivere taal en stijl blijken geeft van zijne bekwaamheid. Wij vinden hier te veel goeds, om op kleinigheden te vallen, en eindigen dus ons verslag, met een ruim vertier aan dit werk toe te wenschen.