Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

[p. 212]

Nederlandsche Gedenkpenningen verklaard, en met verdere Bijdragen tot de Penningkunde uitgegeven, door Jeronimo de Vries en Johannes Cornelis de Jonge, Leden van de Tweede Klasse van het Koninklijk Nederlandsche Instituut. In 's Gravenhage en te Amsterdam, bij de Gebroeders van Cleef. 1829. In gr. 4to. 130 Bl. f 10-:

Onder de wetenschappen, welke na de gelukkige herstelling van ons Vaderland met vernieuwden lust en ijver beoefend zijn, behoort ook de Penningkunde. De nuttigheid van deze studie is zoo algemeen erkend en zoo dikwijls betoogd, ook nog zeer onlangs door den ijverigen en bekwamen p.o. van der chys, dat er wel niemand zal gevonden worden, welke daaraan twijfelt. Met veel vreugde ontvingen wij de aangekondigde bijdragen, en de namen van de vries en de jonge leverden ons genoegzamen waarborg op voor eene naauwkeurige en smaakvolle behandeling van hun onderwerp, waarin wij dan ook niet teleurgesteld zijn.

Het oogmerk der uitgevers is, bijdragen te leveren tot van mieris en van loon, en zich voornamelijk te bepalen tot Nederlandsche Penningen en Munten, die niet afgebeeld, beschreven noch bekend, of het niet aldus zijn. Zij hechten zich noch aan vaste orde van jaren, noch aan bijzondere soort. Zuidelijke en Noordelijke gewesten verbinden zij liefst. Zij zullen de medehulp van anderen, behoudens hunne vrijheid, dankbaar aannemen. Hunne beschrijving is eenvoudig; maar zij binden zich aan geene beknoptheid, waar zij lust vinden tot uitweiding. Daarenboven zullen zij onderscheidene inlichtingen, berigten, stersgevallen en belangrijke mededeelingen geven van wat er omtrent zaken en personen, tot dit vak behoorende, voorvalt. Uitgekomene werken, opbrengst van verkochte kabinetten, aankondiging van veilingen, die plaats zullen hebben, aanwijzing, navorsching, aanvragen, opmerkingen, alles tot het vak betrekkelijk, ligt in hun bestek. Het werk zal van tijd tot tijd, echter onbepaald, worden voortgezet. Om vreemdelingen te believen, is dit eerste stuk ook in het Fransch vertaald, en zal afzonderlijk in het licht gegeven worden.

Wij hebben dus kortelijk, en bijna met de woorden van

[p. 213]

de uitgevers zelve, verslag gegeven van eene belangrijke en ons vaderlandsch hart streelende onderneming; hopen, dat de Heeren de vries en de jonge leven, gezondheid, lust en aanmoediging in ruime mate mogen genieten, om hunnen arbeid voort te zetten, en noodigen alle kenners en liefhebbers der Penningkunde uit, om hunne bijdragen te leveren tot stoffering van een Magazijn, hetwelk voor Nederlanders bijzonder zoo veel aangenaams en leerrijks ter beschouwing nu reeds oplevert, en meer en meer zal opleveren. Het verhandelde in dit eerste stuk geeft reeds veel stof tot gissen en nadenken, en er is hier en daar veel duisterheid en onzekerheid in het uitleggen van eenige penningen overgebleven, waarop de uitgevers dan ook de aandacht der lezeren gevestigd, en de moeijelijkheden, gelijk anders wel eens gebeurt, niet ontveinsd hebben. Er is ons wel eens eene gissing in den zin geschoten, maar niet van dien aard, dat wij het der moeite waardig rekenden, dezelve mede te deelen. Alleen merken wij het volgende aan wegens den penning, voorkomeede Plaat III, No. 1: dat wij op de keerzijde den berg Etna meenden te zien, en dachten aan het Virgiliaansche liquefactaque saxa sub auras. Erigit eructans. Die penning is geslagen ter eere van gillis hooftman, een vermogend koopman en vriend van willem den I. Op de keerzijde ziet men een schip, onder een' steenregen zeilende, gelijk de uitgevers het verklaren, en deze woorden op het veld in een' versierden band: Ha lof sy min got. Het komt ons voor, dat deze spreuk door omzetting van letters gemaakt is uit den naam van gilis hooftman, welke soort van Anagrammatismus in die tijden en later veel gebezigd werd.