Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Trouweloosheid van den tegenwoordigen sultan Mahmoud den II.

De navolgende echte Anecdote moge ten bewijs verstrekken van de mate van vertrouwen, welke de Hattischeriffs, door de Muzelmannen zoo zeer geëerbiedigd, verdienen, en welke partij Sultan mahmoud van dezelve, ter voldoening zijner wraakzucht, weet te trekken.

Gedurende den opstand van den jare 1808, die mustapha IV van den troon bonsde, om diens broeder, mahmoud II, op denzelven te plaatsen, was remiz, Kapudan-Pacha, belast geweest met het gedwingen der muitzieke Janitsaren. Verdacht geworden bij de zegepralende partij,

[p. 698]

verwijderde hij zich uit de hoofdstad, en werd naar het kamp des Grootviziers te Schumla gezonden, - de gewone klip voor den Russischen heldenmoed, welke zij nimmer hebben kunnen te boven komen. Na aldaar, in onderscheidene gevechten, zijne dapperheid tegen de Russen te hebben doen blijken, geraakte hij krijgsgevangen, en werd naar Petersburg weggevoerd. Bij den vrede wilde hij niet naar Konstantinopel terugkeeren zonder een vrijgeleide, en verzocht zijnen vrienden aldaar, te dezen aanzien de bevelen des Sultans te vragen. Zijne Hoogheid beantwoordde zulks onmiddellijk door een' Hattischeriff, welke hem verhief tot de waardigheid van Grootvizier, en hem uitnoodigde, om zich, met volkomeu vertrouwen, naar de hoofdstad te begeven. Remiz gehoorzaamde, in dankbare verrukking, op staanden voet. Maar deze Hattischeriff was niets dan een strik. Terwijl men dien naar Petersburg afzond, hadden de Hospodars van Molaavië en van Wallachije een' geheel anderen ontvangen, betreffende het onthaal hem aan te doen, en Zijne Hoogheid had tevens te hunner beschikking gesteld eene compagnie Janitsaren, met de volvoering hunner bevelen belast. Vorst callimachi, daarna een der ontelbare offers, door de Turken bij den aanvang van den Griekschen opstand geslagt, was te dien tijde Hospodar van Moldavië. Zijne menschelijkheid had een' afkeer van de rol, hem opgelegd, en hij wist de volbrenging van des Sultans bevelen over te dragen op zijnen ambtgenoot in Wallachije, wiens slaafsche gehoorzaamheid hem bekend was. Remiz-Pacha, te Jassy een onthaal, overeenkomstig zijnen rang, ontvangen hebbende, vervolgde zijne reize op Bucharest. Een talrijk gevolg, waaronder het krijgsvolk zich bevond, boven vermeld, trok hem, op eenige mijlen afstands van de stad, te gemoet, voorafgegaan van eene opene kales, door den Hospodar, hem ter eere, toegeschikt. Het dus zamengestelde geleide stelde zich in beweging; maar, eene poos voortgetrokken zijnde, omsingelden de Turken het rijtuig, leiden op hetzelve aan, en weldra vonden de ongelukkige Vizier, de Ceremoniemeester van den Hospodar, aan zijne zijde gezeten, de voerlieden, de paarden onder eene hagelbui van kogels den dood. Men verbeelde zich de verwarring, welke dit vreesselijk tooneel baarde, dat en de trouweloosheid en de wreedaardigheid des Turkschen Gouvernements kenmerkt! Ik bevond mij te paard, te midden der menigte van aanschouwers van elken rang en stand, welke de nieuws-

[p. 699]

gierigheid naar buiten had gedreven, om de plegtige intrede des Grootviziers te zien, en onderhield mij met eene jonge Griekin, welke verloofd was met den straks genoemden Ceremoniemeester. De geweerschoten, de kreten der stervenden, die der toeschouwers deden ons van schrik als verstijven. De Griekin sprong uit haar rijtuig, en vloog, onder hartbrekend gillen, naar het tooneel van jammer. Wij volgden haar ijlings, en droegen haar, in bezwijming, weg. Men stelle zich hare wanhoop voor, toen zij, te Bucharest tot haarzelve gekomen, den rampzaligen dood vernam van hem, dien zij reeds als haren echtgenoot beschouwde! Twee jaren zonderde zij zich af in eenzaamheid, geheel aan haren rouw gewijd. Deze jonge Fanariote, (de naam, dien men aan hen geeft, die geboren zijn in de Fanar, de wijk der Grieken te Konstantinopel) van ongemeene schoonheid, was de zuster van michaël suzzo, die sedert tot Hospodar van Moldavië werd benoemd, en zich bij alexander ypsilanti voegde, toen deze het sein tot den Griekschen opstand gaf. Remiz-Pacha werd begraven te Rudschuck, aan den Donau; maar zijn hoofd werd niet naar Konstantinopel opgezonden: welke omstandigheid bewijst, dat de Sultan aan eene persoonlijke wraak niet de kleur van eene staatkundige strafoefening wilde gegeven hebben.

Men zoude, onder de regering van mahmoud, een aantal andere stalen kunnen aanvoeren, waarin de dwingeland van de plegtige Hattischeriffs zich een spel maakte, ten einde den regtmatigen argwaan van hen in een blind vertrouwen te doen verkeeren, door welken hij zich beleedigd acht, en des te zekerder in het duister den slagtoffers van zijnen onverzoenlijken haat de hun toegedachte slagen toe te brengen. De geschiedenis dezer werktuigen van trouweloosheid beslaat meer plaats, dan men meent, in de jaarboeken der Oostersche barbaarschheid; en men heeft zich minder te verwonderen over de gewoonte des Grooten Heers, om tot dezen groven kunstgreep de toevlugt te nemen, dan over de domheid van hen, die zich nog in zulk een' lompen strik laten vangen.