Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Iets over het gevaar van levend begraven.

(Grootendeels uit het Journal général de Médecine medegedeeld door den Heer w. egeling, te Haarlem.)

Den 24 Augustus 1826, des middags, zegt de Heer chantourelle, werd ik met groote haast verzocht mij te begeven naar een van de kerkhoven der Hoofdstad, om het lijk van een' man te onderzoeken, die, naar men zeide, begraven was geworden, terwijl hij slechts in een' toestand van slaapzucht (léthargie) verkeerde.

Deze man, van buitengewoon groote ligchaamsgestalte, had sedert eenigen tijd geklaagd over duizelingen, en was zeer rood van aangezigt. Den 23sten, 's morgens, verloor hij eensklaps zijne kennis en het spraakvermogen. Een daarbij geroepen Geneesheer opende hem eene ader; maar, dewijl de zieke zijne verlorene vermogens niet terugbekwam, en de ademhaling en bloedsomloop schenen te hebben opgehouden, hield men hem voor dood, en be-

[p. 536]

groef hem des anderen daags. Reeds was men bezig, aarde op de kist te werpen, toen een der omstanders de aanmerking maakte, dat hij bloed had zien vloeijen, 't welk eene meer levendig roode kleur had, dan dit bij een lijk gewoon was; hij meende, daar de zieke naauwelijks sedert 24 uren gestorven was, dat hier mogelijk alleen een toestand van slaapzucht plaats had. Men nam nu het lijk weêr uit het graf, en riep mij.

Bij mijne komst bevond ik, dat sommige deelen van het lijk nog niet koud waren, zoo als de borst, de buik en het hoofd. De beenen, de armen en de dijen, nog al hunne buigzaamheid bezittende, waren een weinig beneden den warmtegraad der lucht; de onderbuik was geheel zacht en niet door lucht opgezet. De oogen waren onbewegelijk; het hoornvlies had voor een gedeelte deszelfs doorschijnendheid verloren; de gelaatstrekken waren niet veranderd. Uit den half geopenden mond vloeide bloed van een tamelijk levendig rood. De ademhaling en de bloedsomloop in het hart en de groote slagaderen hadden volkomen opgehouden; nogtans bestond er nog eene werkzaamheid van het stelsel der haarvaten; tot bewijs hiervan strekt, dat de linker voorzijde van het aangezigt sterk opliep, gedurende mijne pogingen tot opwekking van het leven; even zoo het bindvlies van het oog aan dezelfde zijde, 't welk van bloed opzwol.

Alle mijne pogingen waren nogtans vruchteloos, en het bleek genoegzaam, dat het leven had opgehouden, en dat, zoo ook al het stelsel der haarvaten nog prikkelbaarheid genoeg had overgehouden, om deszelfs werkzaamheid in sommige deelen voort te zetten, deze echter niet voldoende was, om den algemeenen bloedsomloop te herstellen, daar de prikkelbaarheid van het hart volkomen was uitgedoofd. Maar, wie zou, in dergelijk geval, zoo lang de haarvaten nog eenige werkzaamheid uitoefenen, durven beweren, dat het leven onherroepelijk is uitgebluscht? Hoe vele voorbeelden bestaan er niet, waarin de verrigtingen der hersenen, in schijn voor altijd hebbende opgehouden, zich nogtans langzamerhand hebben

[p. 537]

hersteld, en den bloedsomloop en ademhaling weêr hebben opgewekt, zelfs in gevallen, wanneer de algemeene koude van het lijk deed gelooven, dat de werkzaamheid der haarvaten geheel had opgehouden?

Men behoorde derhalve, in gevallen van spoedigen dood, het vermeende lijk niet aan eene koude lucht bloot te stellen, om door deze het welligt nog sluimerend levensbeginsel niet geheel te vernietigen; even min behoorde men het aangezigt te bedekken.

Tot afschrikking tegen het te vroegtijdig begraven kan verder de volgende ijsselijke daadzaak strekken. Thouret, die met fourcroy belast was met het opzigt over de opgravingen ter vernietiging van het kerkhof des Innocents, heeft opgemerkt, dat onderscheidene skeletten en tot mumiën overgegane lijken in zoodanige houding werden gevonden, die het buiten twijfel stelden, dat zij levend waren begraven! Sommigen schenen bezweken te zijn te midden van hunne pogingen, om zich uit hunnen ijsselijken kerker te verlossen; bij anderen vond men de armen tusschen de tanden, die, om hunnen honger te stillen, (waarschijnlijker, uit wanhoop) hun eigen vleesch hadden verslonden! Thouret was hierdoor zoodanig getroffen, dat hij in zijn testament de maatregelen voorschreef, die men in acht moest nemen, om zich, vóór zijne begrafenis, van de wezenlijkheid des doods te verzekeren.

Ten slotte herinneren wij hier, dat, behalve de teekenen van rotting, de zekerste bewijzen van den dood bestaan in de stijfheid van het lijk bij volkomene koude van hetzelve, in de verweeking van den oogbol met verduistering van het hoornvlies, en in de ongevoeligheid voor de werking van het galvanisme; en eindelijk, dat er bij plotselingen dood, of na heete en korte ziekten, nog grootere behoedzaamheid gevorderd wordt, dan wanneer de lijders, na langdurige sukkeling of uitputting, door slepende ziekten zijn bezweken; met uitzondering nogtans, in dit laatste geval, van zoodanige zenuwziekten, die een' toestand van léthargie (slaapzucht) of catalepsie (verstijving) kunnen veroorzaken.