Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

De Turksche regtsoefening.

(Volgens Lord john russel.)

Plonderingen te aller ure, de dood hij alle gelegenheden, bespottelijk bijgeloof, woedende dweeperij, domme hardnekkigheid, wreedheid tegen zwakken, laagheid jegens magt en rang, onwetendheid, wederspannigheid, verwaandheid, barbaarschheid; spoedige verheffing, door geenetlei dienstbetoon of persoonlijke verdienste geregtvaardigd; plotselinge val, zonder eenige andere oorzaak, dan grilligheid of ongegronde afkeerigheid; schuitenvoerders, fruitkramers, paardenkoopers, benoemd tot Ministers, ja Viziers; al de woede der barbaarschheid, alle de gebreken der beschaving: ziet daar de Turken, ziet daar Turkije!

‘'t Is eene moeijelijke zaak, regt te spreken,’ zeide een Cadi tot een' zijner ambtgenooten, ‘wanneer de eene partij rijk, de andere arm is.’ - ‘Ik voor mij,’ hernam deze, ‘vind hier geene moeijelijkheid hoegenaamd, want ik beslis alsdan altijd eenvoudig ten voordeele van den rijke; maar wat mij bezwaar veroorzaakt, zijn de geschillen tusschen rijken en rijken, dewijl ik alsdan niet weet, welke zijde ik kiezen zal.’

Is het burgerlijk regt uiterst gebrekkig bij de Turken, het

[p. 252]

lijfstraffelijk regt is nog meer ten achtere. De magt over leven en dood, die laatste en verschrikkelijke toevlugt der zamenleving, schijnt bij hen toevertrouwd aan aller handen, in alle plaatsen, zonder verwijl, zonder genade, onbeperkt.

Ziet hier eenige voorbeelden. De groote hassan-Pacha had aan alle de Kapiteinen zijner vloot last gegeven, over de kalfatering hunner schepen persoonlijk toezigt te houden. Hij vond een' derzelven afwezig, als hebbende zich huiswaarts begeven, op slechts eenige honderd schreden van het te herstellen vaartuig. Terstond liet zich de Pacha een musket ter hand stellen, en, toen de schuldige zijne bevelen kwam vragen, schoot hij hem, zonder een woord te spreken, overhoop.

Het hoofd der Policie te Konstantinopel en in de overige groote steden doet zijne ronde dag en nacht, en legt op staanden voet de vonnissen ten uitvoer, welke hij velt. Wanneer een bakker brood onder het gewigt verkoopt, wordt hij terstond voor zijne deur opgehangen; wanneer iemand te midden van eene oproerige zamenscholing wordt gevat, onthoofdt men hem oogenblikkelijk. Men bekreunt er zich niet aan, of de knecht in stede van den bakker gehangen, of de voorbijganger in stede van den oproermaker onthoofd worde; genoeg, zoo slechts de schuldigen sidderen, al is het ook ten koste van het leven des onschuldigen, - zoo slechts de misdaad wordt gestraft, al ontsnapt ook de misdadiger.

Grilligheid en willekeur zitten voor bij strafoefeningen van den tweeden rang. Indien de Regter het misdrijf niet doodschuldig oordeelt, doet hij den overtreder de bastonnade (stokslagen) ondergaan, en zet zich bedaardelijk neder, onder het rooken van zijne pijp, tot dat de straf hem voldoende schijnt; wanneer zijn mond zich eindelijk verwaardigt, het troostwoord: ‘Genoeg!’ uit te spreken.

Dikwijls ook heeft de gestrengheid en spoed der Turksche regtspleging ten doel, de ziel des vreemdelings te vervullen met een schrikwekkend ontzag. Een Russisch Afgezant beklaagde zich bij den Vizier over eene beleediging, personen, zijner bescherminge aanbevolen, aangedaan. De Vizier maakte met de hand eene horizontale beweging; zijne dienaars vertrokken, en vóór het eindigen des mondgespreks rolden zeven menschenhoofden voor de voeten des Gezants! - Bij eene andere gelegenheid leerde een Engelsch Ambassadeur desgelijks het noodlottig vermogen kennen van het horizontale ge-

[p. 253]

baar. Na een eenigzins breedsprakig onderhoud, zag hij, bij het heengaan, verscheidene pas geplante koppen op het traliewerk van het paleis.

De Christenen staan bestendig bloot voor duizenderlei kwellingen. Dikwijls maakt zich een Muzelman meester van hun huis of van hunnen eigendom, zonder dat hun hope overblijft, om eenige schavergoeding te erlangen. Wanneer een Turk eenen Christen doodt, al is het in eene bloote opwelling van kwaadaardigheid, wordt de wet, die den schuldige veroordeelt, niet ten uitvoer gebragt, en hij is zijner straffeloosheid zeker; terwijl, daarentegen, de geringste beleediging, door een' Christen eenen Muzelman aangedaan, op de gestrengste wijze wordt gestraft.

De ledematen en zelfs het leven der Grieken staan ter genade van hunne dwingelanden: bij den minsten aanval van getergde driftvervoering worden zij verminkt en gedood met minderen omslag, dan een Engelsch Regter bezigt in het opleggen van de ligtste straf.

Dusdanig zijn de mishandelingen, die, langen tijd verduurd, een veeljarig wraakgevoel hebben opgehoopt, en geschreven zijn in het gedenkboek van een ten laatste tot vertwijfeling gebragt volk, om eindelijk te worden vereffend met eene gestrengheid, welke het evenwigt moet herstellen!