Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Zes maanden in de West-Indiën, in 1825. Vrij vertaald uit het Engelsch, door J.G.S. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. In gr. 8vo. LX en 349 Bl. f 3-60.

Zelden gebeurt het, dat de Westindiën, door eenen Europeër, om andere redenen, dan uit geldzucht, worden bezocht. Hier, echter, is de ongenoemde Schrijver een geletterd Engelschman, die deze reis doet, geheel uit eigene beweging, zonder eenig staatkundig of commercieel belang. Zijne beschrijvingen blijken dan ook, over het geheel, gegeven te zijn door eenen man, wien oude en hedendaagsche Schrijvers als voorbeelden ten dienste staan. Over de natuurlijke gesteldheid der door den Schrijver bezochte Westindische, meest allen aan de Engelschen toebehoorende, eilanden, over den toestand en leefwijze van derzelver bewoners, vindt men hier, in eenen aangenamen, levendigen stijl, merkwaardige en vrij volledige berigten, afgewisseld door het verhaal van onderhoudende reisavonturen. Het is waar, voor den Nederlandschen lezer zou dit werk nog belangrijker zijn, indien deszelfs inhoud zich ook over onze Nederlandsche Westindische bezittingen uitstrekte. Evenwel, wegens de nabijheid en het gelijkvormige in den toestand en leefwijze der bewoners van onze Volkplantingen, blijft dit werk, ook zoo als het nu is, allezins lezenswaardig.

Ziet hier een uitlokkend staaltje van den weelderigen plantengroei op het bekoorlijke Trinidad: ‘Na het ontbijt reden wij door een half bebouwd land, naar een, langs onzen weg liggend Indiaansch dorp in Savana Grande. Men kan zich niets akeliger voor oogen stellen dan het voorkomen van een land, dat in deszelfs eerste ontginning ligt. Het vuur is hier de Hoofd-Agent, en de oppervlakte der aarde is ligt bedekt met eene verwarde menigte van zwart verbrande wortels en takken van boomen, die daar zoo lang op hoopen blijven liggen, tot dat zij verrotten, alzoo de onkosten van vervoe

[p. 600]

te zwaar zouden zijn, behalve ook, dat de grond er veel vetter door wordt. Maar de nog staande wouden zijn allerprachtigst, vooral die prachtige voorraad van plantgewassen, derzelver bewonderingwaardige verscheidenheid, kleuren en heerlijke luister. - Het is dikwijls moeijelijk om den standaard-boom te onderkennen uit het weelderig loof, hetwelk rondom deszelfs takken naar boven slingert, en een digt ineengestrengeld geheel uitmaakt. Het grootste gedeelte dezer soort van klimop prijkt met de schilderachtigste bloemen op deszelfs nimmer verwelkten groenen boezem; de wilde pijnboomen glinsteren even als zoo vele topazen en smaragden bij het schitterend licht der zon. Van de in de lucht waggelende kruinen dier reusachtige gevaarten, bij voorbeeld, van den zijden-katoenboom, Bois le Seur genaamd, ziet men het klimop, even als groene bloemvlechten, 150 voet loodregt naar beneden hangen, en door den wind heen en weder slingeren; anderen, achtereenvolgend aan elkander vastgegroeid, en nu in jonge stammen veranderd zijnde, vatten weder wortel in den grond, en worden zoo doende de trotsche steunpilaren, die den magtigen opperrand onderschragen. Tegen deze ineengevlochtene bloemrijke en immer groene stutselen wassen wederom nieuwe kruipers op, en formeren eene aaneenschakeling van vlechten en kransen. - Maar niets beviel mij meer, dan de, tusschen deze vlechten, in de lucht zwevende vogelnestjes, onder anderen dat van het koornvogeltje, (de sylvia pensilis van buffon, geloof ik) hetwelk, om zijne eijeren buiten het bereik van het leepachtig apengeslacht te houden, eene soort van beursje weeft, meest bijna in den smaak eener kleine Dames-reticule, welk netje met een gestrengeld koord van klimop aan eenige der buitenste boomtakken is vastgemaakt; onder aan den bodem van het beursje ligt het nest, en bij het minste koeltje ziet men het op eene onbegrijpelijk aardige wijze heen en weder slingeren. Ik geloof, dat het wijfje er van onderen inkruipt; doch de verbazende hoogte verhinderde mij, de opening te zien. Zoo iets zoude waarlijk bijna aanleiding geven, om te vooronderstellen, dat de Indianen hunne Chinchorro of hangmat van het koornvogeltjesnest hebben overgenomen, alhoewel de vogel wel duizendmaal den voorrang boven hen heeft, zoo in luchtigheid als in beweging.’

Nu nog eens even op St. Lucia aan land getreden. ‘Toen ik den bergtop eenmaal bereikt had - o! nooit zal ik dat

[p. 601]

oogenblik vergeten! Even alsof ik betooverd was, bleef ik daar buiten adem en bewegeloos rondstaren. Nooit heb ik den hemel zoo digt van nabij gezien. De lucht scheen mij niet zoo vast als in Engeland toe; maar mijn oog kon hier, door een zacht doorschijnend, prachtig hemelsblaauw, diep in denzelven doordringen, en de groote starren zagen, als de Goden van Assyrië, op het halfrond neder. Niet alleen schitterde Venus en Sirius in het Zuiden, en anderen beneden in het Noorden, als uitsnijdsels der maan; maar zelfs geheele heirlegers hemellichten van mindere vermaardheid kaatsten hunnen vurigen glans op den stillen en schaduwachtigen Oceaan. Terwijl ik dit alles met eerbiedige bewondering aanzag, schitterde een zwerm van vuurvliegen, even als zoo vele millioenen groene vuurvonken, voor mijn gezigt, en plotseling daarna waren die weder verdwenen. Ik keerde mij om, en zag al de bosschen op de bergen als met heen en weder zwevende brandende toortsen verlicht, nu eens rijzende, dan weder dalende, hier verdwijnende, daar weder met verdubbelden gloed te voorschijn komende, somtijds in een' ronden klomp zamenpakkende, en daarna in loovertjes uiteenspreidende. Niemand is in staat, om zich, enkel uit de drooge beschrijving, van de betooverende schoonheid dezer glinsterende schepseltjes eenig begrip te vormen. In plaats dat derzelver uitwerksels door andere reizigers overdreven zijn geworden, moet ik betuigen, nimmer eenig verslag, hetzij in proza of in verzen, gelezen te hebben, hetwelk mij ooit het geringste denkbeeld gaf van de wezenlijkheid, zoo als ik die hier ondervond. Er zijn tweederlei soort van vuurvliegen; de kleine vlieg fladdert door de lucht, de andere houdt zich meer, als onze glimworm, bepaaldelijk in bosschen op; de eerste heb ik nimmer van nabij kunnen bezigtigen, maar de laatste heeft twee breede oogen achter op den kop, die, zoo lang het geen licht van zich verspreidt, eene doffe kleur heeft, doch zoodra men het diertje aanraakt, schieten er twee stralen groen licht uit, die even zoo helder schitteren als het zuiverste gaslicht; maar de voorname lichtbron is eene spleet in deszelfs buik, waardoor het geheele binnenste van de tor even als een roode gloeijende oven zich vertoont. Ik zette eens te Trinidad zulk een natuurlijk lampje onder een wijnglas in mijn slaapvertrek, om te beproeven, of, hetgeen men mij daarvan verteld had, werkelijk waarheid was, en zag, na mijne kaars uitgedaan te hebben, op mijn horlogie, waarop ik den wijzer kon zien als op klaar lichten dag.’

[p. 602]

De Vertaler heeft zich zijne taak vrij gemakkelijk gemaakt. Hij hecft, gelijk hij in de Voorrede zelf zegt, zijnen somtijds al te diepen voorganger meer dan eens laten varen, dewijl het volstrekt buiten zijne magt was, diens, in den trant van stern's (sterne's) Sentimental Journey geschrevene, geestige uitspattingen over te zetten. Het ultra posse nemo obligatur mag gelden, wanneer iemand genoodzaakt wordt, om iets te doen, waartoe hem de krachten ontbreken; maar dit is hier het geval niet, en yorick's Sentimentele Reis is ook in ons land te gunstig bekend aan dezulken, die geen Engelsch lezen, dan dat het niet zou te bejammeren zijn, dat de Vertaler heeft kunnen goedvinden, om, hetgeen hier in dien zelfden smaak gevonden werd, achterwege te laten. Ook met de meeste aanhalingen uit oude en nieuwe Dichters heeft swaving gedaan, even als de Voorlezer, die gewoon was de kwade namen maar over te slaan. Dus, lezers, de vertaling is fabrijkwerk, ligt en digt, op den koop gemaakt.