Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Nieuwe Bijdrage tot de waarde der Koepokinenting, behelzende de ontwikkeling van sommige voorname punten en derzelver bevestiging door daadzaken; of het vervolg op de Vaccine, aan de beginselen van Godsdienst, Rede en ware Geneeskunde getoetst. Door C.G. Ontijd, Med. Doct. te 's Gravenhage. Te Amsterdam, bij J. van der Hey en Zoon. 1828. In gr. 8vo. 487 bl. f 3-90.

Na het belangrijk werk van den geleerden en verdienstelijken Geneesheer ontijd, ter verdediging van de waarde der Koepokinenting tegen de woeste en onbeschofte aanvallen van Doctor capadose, had deze den eersten pogen te wederleggen door twee geschriften, waarvan het eerste ten titel voert: Ontijd's Ja en Neen; het tweede: Ernstige en herhaalde waarschuwing aan allen, die de waarheid liefhebben, tegen de ongeoorloofde en verderfelijke Koepokinenting, of de waarde der Vaccine van den Med. Doct. c.g. ontijd volledig wederlegd, enz. beide in 1825 bij den ouden uitgegeven, en waarvan, hoewel het laatste den naam van ernstige waarschuwing draagt, noch het een, noch het ander iets ernstigs heeft; of het zou het schelden en tieren moeten zijn, hetwelk zich de vertoornde Sophist veroorlooft tegen allen, die hem durven tegenspreken. Inderdaad het bevreemdde ons eenigzins, dat een man als ontijd zich andermaal met zulk een twistziek, hatelijk kemphaantje inlaat. 't Is immers een esprit de contradiction en anders niet, dat hem drijft: het laatste woord wil en zal hij hebben. Niet om waarheid is 't hem te doen, maar om gelijk te hebben. Dit ziet men duidelijk aan het voorbedacht verdraaijen van woorden

[p. 584]

en uitdrukkingen, aan dat dooreensmijten van stellingen, aan die tastbaar valsche conclusiën, waaruit deze werkjes zijn zamengeflanst, en welke het ontijd niet moeijelijk viel, op elke bladzijde bijna, aan te toonen. Dit ziet men aan dat te koop loopen met Gods woord, zoo als deze het teregt noemt; aan dat lardéren met bijbelteksten, die er te pas of te onpas worden bijgebragt. Neen, zoo het capadose om waarheid te doen ware, hij zou een' anderen weg gaan, niet die kronkelpaden van dialectische of Cabbalistische spitsvindigheid; hij zou een' anderen toon voeren, niet dien van hoogmoedige zelfverheffing. Wat al sophismata, wat al overdrevene grootspraak, wat al uitroepen, wat al woorden zonder zin of wetenschap! Als men dat alles leest, zou men gelooven een' ouden Scholasticus uit de donkere Middeleeuwen te hooren. Het geheele dispuut is niet om de zaak, maar om den persoon van den opponens; niet om de waarheid, maar om de ijdele eer der victorie. Wie het ook geloove, bij ons wil het er niet in, dat het Dr. capadose ernst is. Neen zeker, hij meent het niet; en daarom te meer is het jammer, dat de kundige ontijd zulk een doorwrocht boek geschreven heeft, om al die ongerijmde stellingen te bestrijden.

Hoe is het mogelijk, één greintje gezond verstand te bezitten, en zóó met menschelijke en Goddelijke zaken te kunnen omspringen? Men denke maar eens aan die belagchelijke uitleggingen der H. Schrift, welke in deze nieuwe Bijdrage met zoo veel grond worden ten toon gesteld. Het spijt ons, dat wij het zeggen moeten; maar als wij den Heer capadose zoo gedurig van moedwillig verdraaijen en verwringen van de woorden, die hij aanhaalt, overtuigd zien, gelijk men dat in dit werk, niet op ééne, maar op ontelbare plaatsen, zien kan, dan is het onmogelijk, aan 's mans opregtheid te gelooven. Zijne geheele wijze van geschilvoeren is eene soort van goochelspel, waardoor hij behendiglijk de oogen van anderen zoekt te verblinden. Die het verlangt, kan de groote toeren van dezen behendigen goochelaar uit ontijd's

[p. 585]

geschrift leeren kennen, en zal in hetzelve daarenboven eene belezenheid en kunde ontdekken, welke den geleerden Schrijver niet alleen als Geneeskundige, maar ook als geoefend Bijbelkenner en Theoloog bekend maakt; met één woord, als iemand, met alle die wapenen toegerust, om zijne listige tegenpartij met goed gevolg te bestrijden.

Dat hiermede evenwel de strijd zou zijn afgedaan, is niet te voorzien. Ja, men zou gerust kunnen profetéren, dat de bestrijder der Vaccine niet op zal houden te twisten, tot dat hij niemand meer heeft, die hem tegenspreekt. Misschien, als alle Geneeskundigen de Capadosiaansche gevoelens voor de hunne aannamen, zou hem dit voor de Vaccine kunnen winnen, en met even veel drift de zaak doen verdedigen, als hij ze nu tegenstaat! Intusschen ware het zwijgen welligt het beste antwoord op zulke strijdschriften; zeker dat hetzelve den Autheur het minst pleizier zou doen, en het meest de bedoelingen van zijn geschrijf zou teleurstellen.