Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Dav. Ruhnkenii Scholia in Suetonii Vitas Caesarum - edidit Jacobus Geel. Lugd. Batav. apud S. et J. Luchtmans. 1828. 8vo. f 3-70.

Zonder ons hier vóór of tegen het gevoelen te verklaren, dat men, na den dood van een beroemd Geleerde, niet geregtigd is, om, zonder zijne nagelatene uitdrukkelijke wilsverklaring, voetstoots in het licht te geven, wat er onder zijne nagelatene handschriften gevonden wordt, betuigen wij onzen dank aan de welwillende zorg van den Heer geel, die ons deze Scholiën over suetonius van den beroemden ruhnkenius geschonken heeft. Wij verheugen ons hierover des te meer, dewijl het uit de praefatie des eerstgenoemden blijkt, dat een Duitsch Geleerde, met name friedemann, werkelijk het plan had gevormd, om deze Scholiën, naar een misschien zeer gebrekkig handschrift, uit te geven, en wij dus al wederom, even als met de Dictata in terentium van ruhnkenius, die - dit zij in het voorbijgaan gezegd - onlangs te Bonn op allergemeenst papier met eene afgesletene letter vrij slordig gedrukt zijn, van onze Duitsche naburen de uitgave van een boek zouden ontvangen hehben, dat, moest het dan al eenmaal uitgegeven worden, als eene op onzen grond en bodem geteelde vrucht, ook door onze zorg het publiek moest worden aangeboden.

Wat nu den inhoud dezer Scholiën betreft; ruhnkenius schreef ze voor zijne leerlingen, en zou ze veelligt, bijna zouden wij durven zeggen zeer zeker, nooit der uitgave waardig hebben gekeurd, omdat hij, hetgeen hij zijnen leerlingen, op zijne collegiën, dicteerde, geenszins voor het groote geleerde publiek geschreven had. Want wilde men, gelijk men nu met de Dictata van ruhnkenius begonnen is, en Duitschland ons de Dictata van wyttenbach op cice-

[p. 564]

ro de Natura Deorum en de Legibus gegeven heeft, op dezen weg voortgaan, wat zou er dan nog niet van evenzeer beroemde mannen - men denke slechts aan een' wesseling, duker, hemsterhuis, schrader, valckenaer, oudendorp, luzac en vele anderen; wij noemen hier slechts Philologen - uit te geven zijn! Immers zijn de Dictata, of, wil men liever, Scholia, van deze mannen over onderscheidene Grieksche en Latijnsche auteuren in handschrift nog in veler handen. - Doch wij betuigen nogmaals onzen dank aan den Heer geel voor het hier door hem geleverde. Slechts vragen wij, of het niet beter ware geweest - daar toch dit boek niet voor geleerden, maar inzonderheid voor jongelingen, die leeren willen, bestemd is - scholia, als op bladz. 184 op de woorden Rubentibus auriculis, incontiore capillo gevonden worden, weg te laten, hoewel wij toegeven, dat den reinen alles rein is; maar -! Ook wenschten wij de correctie wat zorgvuldiger; want wie toch weet, welke plaats van ovidius bedoeld wordt, als hij bladz. 286 leest: burman ad ovid. Inst. III. 8? en zoo zijn er meer storende drukfouten. Daarenboven hinderden ons de vele aanhalingen van zeer kostbare werken, die zich toch zeker niet in de kleine boekerijen van studenten bevinden, ook moeijelijk door zeer velen hunner kunnen aangeschaft worden, en waarvoor de Hoogleeraar, onzes oordeels, veel doelmatiger eene nadere eigene verklaring had kunnen geven. Aan zucht, om met belezenheid te pronken, zijn die aanhalingen zeker niet toe te schrijven. Wij hebben ruhnkenius in persoon gekend: zoo iemand, hij was wars van dergelijke geleerde pedanterie. Doch, hoe dat zij, zij doen luttel nuts. De meeste studenten bezitten die boeken niet, kunnen ze ook niet aankoopen, en getroosten zich de moeite niet, om ze op de publieke bibliotheek na te slaan, wat, trouwens, voor ieder collegie ook niet van hen zou te vergen zijn. En dan zijn er nog wel sommige plaatsen, die slechts met eene enkele aanhaling van eenen Commentator over den een' of anderen auteur verklaard worden; zoo als bladz. 297, waar, tot opheldering van het woord puerperium, enkel staat: burman ad Anthol. Lat. Tom. I. pag. 78, en bladz. 266. op het woord Tiburti slechts: graev. ad cicer. ad Attic. VIII. 14. Wie nu de Latijnsche Anthologie van burman, of den cicero van graevius, die beide thans een vrij aardig sommetje moeten kosten, niet

[p. 565]

heeft, wat nut trekt zulk een uit dergelijke opheldering? - Intusschen kunnen jongelingen, die suetonius lezen en verstaan willen, deze Scholiën veilig als eenen gids gebruiken, die hen nooit misleiden zal. Zij bevatten eenen schat van echte latiniteit en vele geschied- en oudheidkundige toelichtingen. Ook de geleerde van professie zal er hier en daar nog wel iets in vinden, wat hem dienen kan. Kortom, zoo wij een motto voor het boek mogten plaatsen, het zou dit zijn:

Indocti discant, et ament meminisse periti!