Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

De kennis van onzen Heer Jezus Christus, of Christelijke beschouwing van zijnen persoon en leven, leer en daden, lijden, dood en heerlijkheid. Door J. Corstius, Predikant te Enkhuizen. Te Amsterdam, bij J. van der Hey en Zoon. 1827. In gr. 8vo. X en 374 Bl. f 3-60.

De Eerw. corstius levert hier eene uitmuntende bijdrage tot de kennis van onzen Heer jezus christus. Zelfs door het geschrift van brouwer, over den persoon des Verlossers, is dit werk even zeer noodig geworden, als het dat geschrift in algemeene bruikbaarheid en heilzame strekking zeer verre overtreft. Het is wel zoo, dat corstius zoo veel tijds en moeite niet heeft aangewend, als brouwer voor het zijne; maar de wijze van behandeling, door corstius gekozen, deed hem langs korteren weg zekerder gaan. Brouwer koos zich ten onderwerp zijner beschouwing de betrekking des Verlossers tot God; en na dertigjarigen arbeid, die voor den gewonen Lezer te transscendentaal is, heeft hij een gevoelen ontwikkeld, bij hetwelk de meer kundige Lezer telkens opmerkt, dat hij tusschen het analoge en adaequate der in den Bijbel voorkomende uitdrukkingen niet altijd behoorlijk onderscheid maakt. Ook na brouwer's geschrift, hetwelk wij, als zijn individueel gevoelen behelzende, in zoo verre ongemoeid laten, zegt men op dit punt nog het veiligste: non liquet. Want dat zulks niet duidelijk geopenbaard is, blijkt zelfs uit de verklaringsmanier van den man, die zijn onderwerp voor anderen met de noodige helderheid niet behandeld heeft, en dat bij dertig jaren nadenkens!

[p. 462]

Corstius, daarentegen, beschouwt den Heer in betrekking tot ons. Dit maakt zijne opgenomene taak ligt, en derzelver volvoering voor anderen nuttig. Corstius bepaalt zich tot het geopenbaarde; brouwer tot het verborgene. Wie van beiden de minste kans heeft, van de waarheid op zijde te hebben, is dan ook niet moeijelijk te bepalen.

In zes Hoofdstukken, alle in afzonderlijke paragraphen afgedeeld, behandelt corstius zijn gekozen onderwerp. Jezus stelt hij voor als den besten mensch, verre verheven boven alle braven uit de gewijde en ongewijde geschiedenis; als zijnde oorspronkelijk zedelijk rein, en spoedig toegenomen in wijsheid en deugd. Hoe 's Heilands karakter werd gevormd, gaat corstius na, van zijne kindschheid af, tot op zijne openlijke verschijning, in alles, wat ons de Evangelisten hebben medegedeeld. Dit brengt den Schrijver van zelve tot de beschouwing van jezus' grootheid als mensch, zoo als hij dit in bijzonderheden natuurlijk ontwikkelt. Verder draagt hij voor 's Heilands voortreffelijkheid als Leeraar, door het aanvoeren van eenige trekken van zijne leer en leerwijze. Vervolgens bepaalt hij zich tot 's Heilands lijden en dood, ontwikkelt het uitmuntend karakter des Verlossers, hieronder betoond, en noemt de vruchten en gevolgen op van dat lijden en dien dood. Eindelijk handelt hij over jezus' leven na zijne opstanding, en over zijne heerlijkheid in den Hemel. - De Lezer ziet uit deze korte opgaaf, dat corstius alles, wat hij aangaande den Heiland in den Bijbel vond, in behoorlijke orde gerangschikt heeft; en wij moeten getuigen, dat alles eenvoudig is voorgesteld, en dat overal uitkomt, wat ieder, die in Hem gelooft, van Hem ontvangt en verder heeft te wachten.

Aanmerkingen hebben wij wel op het een en ander, hier voorkomende. Dit is bij een werk van dergelijken aard natuurlijk te wachten. Doch geene hebben wij, welke in het minste de waarde van dit geschrift vermindert. De ruimte ontbreekt ons, wegens den voorraad van uitgeko-

[p. 463]

mene schristen, om iets meer te zeggen, tot algemeene aanprijzing van dit werk aan allen, die naar meerdere kennis van onzen Zaligmaker haken, om Hem te meer en hartelijker lief te hebben.