Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

[p. 439]

Taalkundige Bedenkingen, voornamelijk betreffende het verschil tusschen de aangenomene Spelling en die van Mr. W. Bilderdijk, door Matthijs Siegenbeek; voorafgegaan door een' Brief van den Hoogleeraar J.H. van der Palm aan den Schrijver. Te Haarlem, bij V. Loosjes. 1827. In gr. 8vo. XVI en 94 Bl. f 1-:

De waardige siegenbeek was aan zichzelven zoo wel, als aan geheel Nederland, verschuldigd, de eer der aangenomene spelling te handhaven tegen de smadelijkste verguizing, met welke bilderdijk alleen bij zijnen dood zal ophouden haar te vervolgen. De beroemde van der palm, ook in het Nederduitsch geen nieuweling, wekte daartoe, met grond, den nederigen en bescheiden' siegenbeek op; en daaraan hebben wij dit klein, maar gewigtig boeksken te danken. Het is onmisbaar voor allen, die de eenparigheid der spelling als wenschelijk achten, en het losbandige geenszins voorstaan. Wanneer men in aanmerking neemt den bijna kwakzalverachtigen toon, op welken bilderdijk zijne spelling, als het non plus ultra van volkomenheid, bestendig uitvent, dan verwacht men van den promissor magno hiatu grooter verschil, dan al zijn geschreeuw tegen siegenbeek oplevert, wien de anders groote, maar op dit punt zeer kleine, bilderdijk het als onvergeeflijke zonde aanrekent, dat hij de opgedragene taak, bevordering der eenparigheid van spelling, in jongere jaren zoo gelukkig heeft volbragt, en dat van der palm niet bilderdijk ontboden heeft uit Brunswijk, om, bij gebrek aan bewijzen zelfs met hoogvliegenden onzin, te zeggen, hoe de spelling wezen moet.

Het geheele verschil in spelling handelt siegenbeek op zijne wijze, dat is, bedaard, bescheiden en grondig, af, van bl. 48-94. Dit alles is geschikt, om de hooge achting, welke men voor niemand en niets afdwingt, aan den uitmuntenden arbeid des, door de Bilderdijkers alleen, miskenden Hoogleeraars, indien dit mogelijk zij, nog ruimer te bezorgen. Dit vertoog maakt het duidelijk, ‘dat (wij bezigen hier de woorden van Prof. van der palm, bl. XIV volg.) het verschil tusschen de door u aangeprezen spelling en de door den Heer bilderdijk aangenomene zoo uitermate gering is, zoo weinige bijzonderheden betreft, en

[p. 440]

waarvan sommige van zoo klein belang en daarenboven zoo betwistbaar zijn, dat men ten laatste niet weet, waarin toch eigenlijk die Siegenbeekerij bestaat, die men zoo vinnig doorstrijkt, en waarvan men, naar 't mij voorkomt, zoo moeijelijk eene andere beschrijving dan deze zou kunnen geven: Spelling der voornaamste en beste Nederlandsche Taalgeleerden, in een beredeneerd verslag en beknopt overzigt voorgesteld.’ Dit oordeel van eenen bevoegden regter over den ganschen arbeid van siecenbeek is zoo juist en billijk, dat ieder onpartijdige, zonder de minste aarzeling, daaraan zijn zegel zal hechten, op het eigen oogenblik, dat men, bij het heesch geschreeuw des tegenstanders, meer medelijdend dan schamper, de schouders optrekt.

Het is onnoodig, dat de inhoud van dit hoogstbelangrijk boekje door ons nu opzettelijk wordt ontleed. De tegenspraak van bilderdijk, die, bij mindere eigenliefde, als Taalgeleerde heerlijker zou schitteren, vermeerdert slechts de belangstelling in alles, wat van onzen siegenbeek wordt in het licht gezonden. Het aangekondigde boekje verdient in aller handen te zijn, als behelzende ook menige teregtwijzing voor zulken, die, als ware schoolpedanten, het omne nimium niet vermijden, en, ten opzigte der bastaardwoorden, als Philologastri meer dan als Taalgeleerden zich voordoen. Berigt voor de schrijvers van Oktober, Desember, Ksenofon, kwaliteit, kwantiteit, en, misschien binnen kort, van kaliteit en kantiteit, en van nog grooteren onzin.

Ten slotte zij nog gemeld. dat siegenbeek, op verzoek van van der palm, twee reeds vroeger, in den Recensent, ook der Recensenten, en in den Konst- en Letterbode, medegedeelde vertoogen in dit geschrift wederom geplaatst heeft. I. Iets over het nochtan der Ouden, en de daarop gevestigde schrijfwijze van nogtans, voor nogthans of nogthands, bl. 1-18. II. Gemengde taalkundige Bedenkingen, bl. 19-45. Voor dit alles, zoo beknopt mogelijk voorgedragen, zeggen wij den eerwaardigen Schrijver dank.

Moge de bekwame man nog lang op het aangenaamste gestreeld worden door de welwillendheid, met welke ook de Zuidelijke Nederlanders zijnen voortreffelijken arbeid ontvangen en aanwenden, ter meerdere belangstelling in onze schoone moedertaal! Het gegronde vooruitzigt hierop is ruime schadeloosstelling voor bilderdijk's buitensporig geschreeuw. Tantum.