Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Offer aan de lijdende onschuld, of Swaving's vlugt uit Delft, in vrouwelijk gewaad; zijnde een uittreksel uit zijne tienjarige militaire loopbaan, door hemzelven beschreven, ter verontschuldiging van den veroordeelden Artillerist, die, tijdens zijne in hechtenis stelling, in zijne woning op schildwacht stond. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1827. In gr. 8vo. VI en 209 Bl. f 2-40.
J.C. Swaving, schrijver van het Offer aan de lijdende onschuld, ontmaskerd, of mijne verdediging op beschuldigingen in genoemd werkje voorkomende; door J.C. Poortermans. Te Amsterdam, bij C. Schaares. 1827. In gr. 8vo. 84 Bl. f :-90.

Beide deze geschriften hadden wel achterwege kunnen ge-

[p. 307]

bleven zijn. Althans boezemen dezelve aan het vaderlandsch letterlievend Publiek weinig belanstelling in.

Swaving, schrijver van het eerste stuk, alles behalve loffelijk bekend, geeft, zoo als hij voorwendt, uit zijne Tienjarige Militaire Loopbaan, welk werk weldra geheel in het licht zal verschijnen, dit uittreksel, met oogmerk, zoo het heet, om de lijdende onschuld te verontschuldigen en te ondersteunen. Zijn wezenlijk, zoo niet eenig oogmerk blijkt evenwel geweest te zijn, den schrijver van het tweede stukje in een allerhatelijkst daglicht te zetten. Het is alleen dit punt, op hetwelk ons verslag dezer beide stukjes moet nederkomen. Hoe beknopter dus, hoe beter voor lezers, die aan kijverijen weinig deel nemen.

Hetgeen swaving, onder schijnbare openhartigheid, verhaalt van de vervolgingen, aan welke hij is blootgesteld, en van de redenen dier mishandelingen, laten wij over aan het oordeel van den Recensent, wien swaving's Tienjarige Militaire Loopbaan in handen zal komen. Het vonnis, tegen swaving geslagen en door poortermans medegedeeld (bl. 80), zal dezen dan wel van dienst zijn.

Swaving, wegens kwade trouw in zijne administratie in hechtenis gesteld, ontkwam, in het rouwgewaad zijner vrouwe, te Delft, de hem wachtende straf. Te Londen ontmoet hij in poortermans eenen Westindischen bekende, die van swaving eene som van f 660 te vorderen had. Dit laatste punt wordt door swaving, niet zeer eerlijk, ontkend, bl. 142. Poortermans toonde evenwel, blijkens zijn geschrift, bl. 19 volg., althans zijn vijand niet te zijn. Hij liep met hem gearmd door Londen, liet voor swaving een déjeuner à la fourchette opdisschen, met een bottel Burton-ale. ‘Ik deed mijn best hem, zoo veel ik kon, te troosten, en gaf hem, op zijne dringende en herhaalde bede, twee pond sterling, om zich vooreerst te redden; terwijl ik nog dienzelfden dag een crediet van vijf pond voor hem opende, waarvan hij echter geen gebruik gemaakt heeft.’ Hij liet zich door swaving belasten met brieven aan diens vrouw en broeder. ‘Ik schetste (bl. 25) haar zijnen wanhopigen toestand, en bood mij, niettegenstaande ik haar geheimhouding verzocht, aan, haar antwoord, en wat zij aan hem te zenden mogt hebben, te bezorgen, omdat ik met den vlugteling en zijne verlatene vrouw medelijden had, en het mij altijd ten pligt reken, ongelukkigen hulp te bieden.’ Poor-

[p. 308]

termans ontving f 80. aan dubbeltjes. ‘De arme vrouw (bl. 27) betuigde mij, dat die tachtig gulden het overschot van honderd was, haar door de Heeren Officieren - tot onderstand gegeven.’ Van dit geld heeft poortermans aan swaving toegezonden vijf souvereinen. Wij zullen dit op zijne verzekering aannemen, ofschoon het reçu (Bijlage 14) slechts van twee of drie souvereinen gewaagt. Door het achterhouden van een gedeelte der hem als vriend en redder, en niet als schuldeischer, toevertrouwde penningen heeft poortermans den haat van swaving gaande gemaakt, die hem, ja, belasterd heeft, door hem te beschuldigen van lage en vuile bedoelingen tegen de eer van zijne vrouw. Het bewijs van swaving brengt de nulliteit van zelve mede, als vertaald door hem en (NB.) hier en daar eenigzins vermeerderd en uitgewerkt. Tegen zulk eene zoo weinig ondersteunde beschuldiging valt de verdediging gemakkelijk. Ook heeft poortermans deze beschuldiging, als laster, zegevierend ten toon gesteld. Op het andere punt, diefstal, verdedigt zich poortermans even voldoende, in zoo verre zijne bepaling doorgaat: ‘Door het woord diefstal verstaat men alleen het rooven of terughouden van datgene, wat aan anderen toebehoort, en waarop wij geen het minste regt verkregen hebben.’ Doch, voor zoo verre poortermans zich hier op de openbare meening beroept, en dit schijnt hij te doen door de uitgaaf van deze zijne verdediging, heeft hij hier op minderen bijval te rekenen, dan bij het andere punt van beschuldiging. De openlijke meening ontkent geenszins uw regt, poortermans! op de bezittingen van swaving, bij uwe billijke schuldvordering. Maar de geheele, zoo heilige som van f 80. werd met geene vijf souvereinen afbetaald. Het déjeuner en de twee pond was, volgens uwe boven aangehaalde woorden, eene gift, uit medelijden. In de houding, in welke u dit geld door eene ongelukkige vrouw zoo zuur en duur werd toevertrouwd, hadt gij, naar menschelijk gevoel, geen regt, één half centje achter te houden. Mensch en Christen is hier meer dan schuldeischer. Zwijg anders van uw medelijden!

Meer willen wij van beide deze schriften niet zeggen.