Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

[p. 217]

Waarnemingen op Reizen in en buiten Duitschland, met Herinneringen van merkwaardige Levensgevallen en Tijdgenooten in de laatste vijftig jaren. Door Dr. A.H. Niemeijer. Uit het Hoogduitsch. IIIde en IVde Deel. Te Haarlem, bij de Wed. A. Loosjes, Pz. In gr. 8vo. f 8-10.

Het is bij den grooten overvloed van vertalingen niet wel mogelijk, uitvoerig in derzelver verslag en behandeling te zijn, en, voor zoo verre zij uit verscheidene deelen bestaan, telkens weêr op dezelve terug te komen. Deze is de reden, dat wij met dit werk wel een weinig achterlijk zijn, en gaarne de voltooijing der uitgave hadden afgewacht. Wat wij er vroeger loffelijks van gezegd hadden, herhalen wij gaarne. En, voor zoo ver dit gedeelte nog uitvoeriger over ons vaderland en over onzen tijd handelt, boezemt het bijzondere belangstelling in.

Het opschrift, namelijk, van Deel III is: Reis door een gedeelte van Westfalen en Holland, in het jaar 1806. Wij kunnen den reiziger, bij een zoo uitgestrekt veld, niet op den voet volgen. Hetgeen hij intusschen van onze steden, onze hoogescholen, onze bijzondere gebruiken, onze vorderingen in een of ander opzigt, onze taal, onze geschiedenis zegt, is, over het algemeen, juister en onpartijdiger, dan wij dat van zijne landgenooten wel gewoon zijn. Hij bewijst ook de waarheid te willen, daar hij den Vertaler, Ds. rusburg, te Kampen, blijkens de Voorrede, verzocht, de misslagen wel te willen herstellen; schoon dez e daaraan, wederom te regt, slechts in zoo verre heeft voldaan, als het in 't oog loopende abuizen waren, zonder in 's mans oordeelvellingen over gewaarwordingen bij de onderscheidene voorwerpen iets te veranderen, alleen zich veroorlovende somtijds eene teregtwijzende aanmerking onder den tekst te plaatsen. Wij hebben echter hier en daar nog wel iets gevonden, dat, min naauwkeurig zijnde, dergelijke teregtwijzing noodig had gehad. Zoo, dunkt ons, geeft het van onze diakenen geen zeer juist denkbeeld, wanneer men die eene mindere soort van geestelijken noemt. Meer andere uitlatingen van den Schrijver kwamen ons althans onwaarschijnlijk of zeer betwistbaar voor: maar, behalve dat wij niet uitvoerig willen zijn, onthouden wij ons ook liefst van aanmerkingen,

[p. 218]

waar wij van onze zaak niet volkomen zeker zijn. En wat het oordeel van den Schrijver, wat den indruk betreft, op den vreemdeling door het vaderlandsche gemaakt, dat is het immers juist, wat ons zijne waarnemingen belangrijk maakt, die wij voor het overige moeten geacht worden wel te kunnen ontberen. Ten aanzien van kleinigheden, karakterteekening van personen - b.v. Professor heringa, in zekeren zin ook ebersbach en D^s. lagers - benevens andere zaken, vonden wij bij hem eene groote mate van juistheid en natuurlijkheid. En over het geheel volgt men den bedaarden, kundigen man, van velerlei betrekkingen, zoo in als buiten ons land, met groot genoegen. Het Munstersche, vooral het Bergsche en andere Rijnlanden leveren allerlei belangrijks op. En op het einde wordt de lectuur zelfs aandoenlijk en medeslepend, uit hoofde der bange vooruitzigten en vreesselijke tijdingen, die 's mans geheele vaderland, Pruissen, met ondergang door de Fransche wapenen bedreigden. - Dit Deel prijkt met een vignet en titelplaat, het eerste het gebouw Felix Meritis, de andere het gedenkteeken voor willem I voorstellende, door veelwaard. Nog eene plaat stelt het standbeeld van l. koster voor.

Het IVde Deel heeft ten opschrift: Reis mijner wegvoering naar Frankrijk in den jare 1807, en bevat de tehuiskomst, eene schets van het vroeger aldaar gebeurde, verdere voorvallen, en vervolgens de a angeduide reis en het verblijf zelve. Schoon natuurlijk gansch niet onbelangrijk, is ons dit Deel, dat nog een vervolg wacht, niet zóó rijk in wetenswaardige zaken als het vorige, en, het spijt ons dit te moeten zeggen, aanmerkelijk minder goed vertaald voorgekomen. Het is waar, de Heer rusburg verontschuldigt zichzelf hieromtrent met de drukte, hem door den ongelukkigen watervloed in 1825 tot redding en bijstand veroorzaakt. Zijn Eerw. had zich, in dit geval, dunkt ons, van de moeite kunnen ontslaan, om de ingelaschte verzen te vertalen. De Heer niemeijer heeft zelf als Dichter geen' bijzonderen naam; rijmelooze verzen voldoen daarenboven althans in onze taal niet, zoo ze niet meesterlijk zijn, en ook de berijmde zijn, bij de vertaling, niet best uitgevallen. Wij zouden deze aanmerking niet maken, zoo het behoud der poëzij noodig ware geweest; doch kunnen nu, van den anderen kant, ook weêr den lezer daarmede vertroosten, dat hij ze niet behoeft te lezen. Gelukkiger was 's mans inval, bij de ver-

[p. 219]

melding van den Laocoön, het oorspronkelijke en daarnaast een stuk van onzen helmers over hetzelfde onderwerp te geven. - Titelplaat en vignet zijn hier de kerk Notre Dame te Parijs, en het geboortehuis der Maagd van Orleans te Dom Remy; als ook een platte grond van de Tuileriën en derzelver omtrek, op eene uitslaande plaat, verdienstelijk bewerkt.