Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Het menschelijk Oog en Oor, volgens de Afbeeldingen van den Hoogleeraar Soemmeringh (Soemmerring), in profil doorsnede nog meer vergroot voorgesteld en met eene korte Beschrijving voorzien, door J.F. Schröter. Op nieuw bewerkt en verklaard door G. Bakker, Professor aan de Akademie te Groningen. Aldaar, bij W. van Boekeren. 1827. In folio. 17 Bl. f 4-20.

Dit werk bevat twee, naar de meesterlijke afbeeldingen van soemmerring vervaardigde en zeer vergroote gekleurde platen (dit laatste was bij het oor minder noodig) van onze twee belangrijkste zintuigen. Zij zijn, volgens het voorberigt van den Hoogleeraar bakker, bepaald tot gebruik op scholen bestemd, en kunnen in de handen van bekwame onderwijzers zeker hare nuttig-

[p. 148]

heid hebben. Wanneer iemand meent, dat dit dingen zijn, die men op de scholen niet behoeft te leeren, zijn wij het alleen in zoo verre met hem eens, dat wij daardoor het eigenlijk schoolonderwijs niet wenschen verdrongen te zien. Natuurkunde, natuurlijke geschiedenis, geschiedenis zelve kunnen toch op de lagere scholen niet dan oppervlakkig worden onderwezen, en behooren daarom het meer noodzakelijke lezen, schrijven, rekenen, de aardbeschrijving noch taalkennis te vervangen. Maar zoo men meent, dat wetenschap eigenlijk tot weinigen beperkt blijven, en men haar als ongeschikt voor den grooten hoop moet beschouwen, verklaren wij ons met den Hoogleeraar bakker, in zijn voorberigt, geheel en al tegen dit wanbegrip. Elk kan geen geleerde worden; dit verbieden de onderscheidene standen der maatschappij, zonder wier beperking de maatschappij zelve onbestaanbaar is; maar jonge menschen, van welken stand ook, buiten staat te stellen, zoo veel te leeren, als hunne vatbaarheid toelaat, is ongeoorloofd, en druischt tegen de verhevene bestemming van den mensch, als verstandig wezen, in. Gelijkheid der menschen moge, in andere opzigten, in de tegenwoordige huishouding, een ijdele klank zijn; gelijke regten op verstandsbeschaving, gelijke vatbaarheid voor zedelijke opvoeding brengt elk kind met zich, en wordt die slechts erkend, de overige ongelijkheid, die toch slechts tot deze vergankelijke aarde behoort, kan den vrijen geest weinig deren. Men vergeve den Recensent deze uitweiding. Hij wenschte hartelijk, dat dit woord zoo overtollig ware, als de Lezer mogelijk denkt. - Keeren wij echter tot het werk, dat voor ons ligt, terug.

De afbeeldingen zijn natuurlijk minder schoon dan die, waarvan zij ontleend zijn, maar ook veel goedkooper. Wij voor ons wenschten wel, dat ze minder monsterachtig groot waren. Dit zal echter in de scholen, om ze op een' afstand te kunnen zien, zijne nuttigheid hebben. - Bij de afbeelding van het gehoor heeft de Hoogleeraar bakker eene vrij uitvoerige verklaring gevoegd. Wij geven hem in bedenking, of de schoolonderwij-

[p. 149]

zer, in ontleedkunde onbedreven, wel veel van de beschrijving der zenuwen van de trommelholte (op bl. 12, 13 voorkomende) zal kunnen begrijpen. Ook zouden wij betwijfelen, of wel, gelijk op bl. 9 in eene aanteekening gezegd wordt, de vroege staat van volwassenheid van het inwendig gehoorwerktuig bij het kind betrekking heeft tot de opvoeding, dan alleen in zoo verre het verschijnsel aan andere dieren gemeen is; terwijl in allen de zintuigen na de geboorte veel minder groeijen en ontwikkeld worden, dan de overige ligchaamsdeelen. - Dit een en ander ontneemt echter niets aan de nuttigheid van het geheel. Wij danken den Hoogleeraar voor zijnen hierin op nieuw besteden arbeid, voor zijne aan een nuttig doel te koste gelegde moeite, en wenschen hartelijk, dat dit werk dienstig moge zijn, om de kennis aangaande twee meesterstukken en wonderen der Goddelijke Almagt, die de mensch met zich omdraagt, algemeener, en dus de dankbare vereering dier Almagt overvloediger te maken.