Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

Het Leven en de Gevoelens der voornaamste Jezuiten, in Alphabetische orde kortelijk voorgesteld. Door M. Collin de Plancy. Naar den vierden Druk uit het Fransch. Te Deventer, bij A.J. van den Sigtenhorst. 1827. In 12mo. 113 Bl. f :-75.

Het is geen wonder, dat de woelingen der Jezuiten, die het altijd op het bederf van de beste menschen, en van het dierbaarste, dat de menschheid bezit, toeleggen, de opmerkzaamheid algemeen gaande maken.

In Frankrijk vooral, waar zich deze schijnheilige booswichten, tegen het gevoelen van het beste gedeelte der Natie, opdringen tot opvoeders en bedervers der jeugd, moest bovenstaand werkje opgang maken. De geringe prijs, voor welken het verkrijgbaar was, werkte mede, om het in veler handen te brengen. Het grootste gedeelte van het volk, dat zich geene grootere werken kan aanschaffen, moet op zulk eene wijze geholpen worden. Hierdoor, en door de openlijke aanmatigingen der Fransche Jezuiten, werd natuurlijk de zucht opgewekt naar inlichting omtrent het leven, de gevoelens en bedoelingen dezer H. vaders, of liever ondermijners, van het geloof.

Van wege den inhoud is dit boekje dubbel waardig vertaald te worden. Schoon verlost van dit boos geslacht, kan de Nederlandsche Natie niet genoeg onderrigt worden omtrent het geluk, in hetwelk zij verkeert. De ontmaskering van grijpende wolven onder schapenvachten is en blijft nuttig ook voor hen, die uit de ervaring van anderen leeren, hoe gretig deze huurlingen van de kudde slagten en eten. Alleen

[p. 129]

hadden wij verlangd, dat de vorm van het boekje anders ware geweest. De alphabetische orde is wel gemakkelijk voor hen, die van elders met de sluwheid dezer slangen zijn bekend geworden. Alwie de namen der voornaamste Jezuiten kent, vindt hier verdere opleiding. Men had echter, al ware het slechts bij de tijdrekenkundige tabèl, eene beknopte geschiedenis moeten leveren van het Jezuitisme, eenigzins meer in verband met onze vaderlandsche geschiedenis, met aanwijzing der bladzijden, waar van de afzonderlijke Jezuiten in het werkje het een en ander vermeld is. Ook was dienstig geweest een kort zamenstel van hunne afschuwelijke leer, uit de afzonderlijke alphabetische behandeling opgemaakt. Dan bleef alles meer voor het vervolg bruikbaar, en dit stukje was dan geen bloot geschrift van den dag.

Wij vergen noch het onnoodige noch het nuttelooze. Indien een herdruk mogt vereischt worden, hopen wij, dat onze aanmerkingen zullen behartigd worden. Dan zal dit Fransche werkje voor Nederlanders meer bruikbaar zijn en blijven.