Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

De tuinen van Tsarskoë-Selo.

(M. ancelot, six mois en Russie. Paris, 1827.)

Junij, 1826.

Ik twijfel niet, mijn vriend, of ook gij hebt reeds van het vermaarde paleis en de tuinen van Tsarskoë-Selo hooren spreken: de bewondering der reizigers heeft deze plaatsen beroemd gemaakt, welke door drie regeringen zoo schitterend zijn opgeluisterd. Deze koninklijke woning, op zes mijlen afstands van Petersburg gelegen, werd in 1744 gebouwd, volgens het plan van den Graaf rastrely; nooit was zulk eene schitterende pracht ten toon gespreid geworden: het verguldsel, hetwelk tot dezen tijd de kasteelen slechts van binnen versierde, bedekte het dak en alle deszelfs kroonlijsten, en verblindde het gezigt in die mate, dat, toen Keizerin elizabeth, vergezeld van haren hofstoet en de buitenlandsche Ministers, dit paleis kwam bezigtigen, de gezant van

[p. 660]

Frankrijk haar vroeg, waar de koker was, welke dat kostbare kleinood moest bewaren. Na verloop van slechts weinige jaren werd dit verguldsel gedeeltelijk verwoest, en beval catharina II, dat de top groen geschilderd zoude worden, gelijk in Rusland de daken der meeste huizen en gebouwen geschilderd zijn. Eenige ondernemers boden, zegt men, 250,000 franken, om verlof te bekomen, de resten goud, welke de tijd nog gespaard had, bijeen te zamelen; maar catharina weigerde zulks, en antwoordde, dat zij niet gewoon was, hare oude kleederen te verkoopen.

Alvorens men aan het paleis komt, ziet men, ter linkerzijde, een Chineesch dorp, zamengesteld uit vijftien huisjes, die zich onderscheiden door grillige versierselen in den Aziatischen smaak; zij waren bewoond door de hovelingen van catharina, toen zij haar verblijf hield te Tsarskoë-Selo; thans worden dezelve, gedurende de feesten, door het diplomatisch ligchaam betrokken.

Ter regterzijde ligt de tuin, die door eene breede gracht van den gemeenen weg verwijderd is. Die tuin, waarvan het plan ontworpen is onder de regering van elizabeth, vertoonde destijds de eentoonige regelmatigheid der oude Fransche parken. Deze eentoonigheid, die de kunst verraadt en tegen de natuur aandruischt, verdween onder de regering van catharina II; maar die verandering werd met beleid daargesteld, en men hield, vóór het kasteel, de regte lanen in stand, die volkomen beantwoorden aan deszelfs statige bouworde. Wij hebben zoo dikwijls, mijn waarde saintines, gedurende ons verblijf te Petersburg, gelegenheid gehad, om de inwendige pracht der paleizen op te merken, dat ik hier dien overvloed van mozaïk, van schilderijen, versiersels in marmer, jaspis, agaat, lapis lazuli en hout van onderscheidene kleuren niet zal beschrijven, die de zalen van Tsarskoë-Selo versieren: deze wondergewrochten, die overal in weelde en pracht met elkander wedijveren, verblinden de oogen, zonder tot de ziel te spreken, en zonder ééne herinnering op te wekken. Ik doe zulks te

[p. 661]

gereeder, dewijl wij in den tuin, bij elke schrede, voorwerpen ontmoeten, geschikt om de gedachtenis van eenige belangrijke gebeurtenis, of het aandenken aan eenig beroemd man, te vereeuwigen. Wij kunnen echter het park niet binnentreden, alvorens wij die uitmuntende Iönische kolonnade hebben bewonderd, welke door camerone, nevens het paleis, is opgerigt. Deze galerij, een kunstgewrocht van smaak en bevalligheid, schraagt de als in de lucht hangende tuinen, die haar met bloemen versieren. Tusschen de zuilen liet catharina de borstbeelden plaatsen der groote mannen, onsterfelijke vertegenwoordigers van alle landen en eeuwen; en deze buitengewone vrouw schepte een bijzonder vermaak, om, gedurende de lange zomeravonden, in derzelver midden te wandelen, terwijl zij de oogen gevestigd hield op Europa, welker hulde behoefte voor haar was.

Stalen van alle soorten van bouworde liggen in het park van Tsarskoë-Selo verspreid; en die verwonderlijke verscheidenheid van bouworde versraait de wandeling zeer, wegens de altijd nieuwe gezigten, welke zij aanbiedt.

Nadat wij eene marmeren hemelsblaauwe Siberische brug waren overgegaan, versierd door statige zuilen van Lönische bouworde, bemerkten wij, te midden der dennen en lommerrijke ceders, eene piramide van graniet, bewerkt naar het model der Egyptische piramiden. Daar liggen de drie geliefkoosde hazewindhonden van catharina II begraven.

Dit gedeelte van het park verlatende, kwamen wij in den benedentuin, die zijne eerste regelmatigheid behouden heeft. Een sierlijk en prachtig paveljoen, vervaardigd door den bouwmeester, die het paleis gesticht heeft, en bekend onder den naam van de hermitage, beslaat het middelgedeelte van den tuin. De overvloed van verguldsel en de versierselen, aan dit gebouw te koste gelegd, leveren een zonderling kontrast op met deszelfs naam. Maar eene tafel, staande in eene zaal op de eerste verdieping, verdient eene afzonderlijke vermelding: met behulp van een schrander uitgevonden mechanisch werktuig, gaan

[p. 662]

alle voorwerpen, die tot den maaltijd benoodigd zijn, naar boven, en plaatsen zich van zelve in het bereik der gasten. Dit meubel maakte de tegenwoordigheid der dienstboden in de eetzaal overtollig, en gaf derhalve meerder vrijheid en onbedwongenheid aan het gesprek, gedurende de maaltijden in de hermitage, die dikwijls niet dan een tête-à-tête waren.

Aan de oevers van het meer gekomen, zagen wij de Admiraliteit. Dit gesticht is zamengesteld uit drie gebouwen in den Gottischen stijl. Digt daarnevens schijnt als uit het hart der baren eene scheepssnebbenzuil van graniet op te rijzen voor alexius orloff, alsmede eene obelisk ter gedachtenis van den veldslag van Kahoul. Verder eene Turksche kioske, die ons als in het binnenste des Serails schijnt te verplaatsen. Dit Aziatisch gebouw is geen bloot sieraad; het vernuft van catharina wist zelfs de luimen der weelde belangrijk te maken, door aan dezelve eene roemvolle herinnering te verbinden. Deze kioske, eene getrouwe kopij van die, welke de tuinen des Sultans versiert, en op dezelfde wijze gestoffeerd, werd daar geplaatst tot aandenken aan het gezantschap van Prins repnin te Konstantinopel. Andermaal vinden wij de gebroeders orloff in het park van Tsarskoë-Selo vereerd door een fraai gedenkteeken van veelkleurig marmer, zijnde een triomfboog. Vertoeven wij een oogenblik bij de bekende fontein van het Melkmeisje. Een aardig boerinnetje, op een blok graniet gezeten, heeft hare kruik laten vallen; zij heeft het oor derzelve nog in hare hand, en schreit; terwijl uit de gebrokene kruik onophoudelijk, met een zacht gemurmel, een straal van het helderst water vloeit. Eindelijk ontmoeten wij eene zegepoort, door wijlen Keizer alexander ter gedachtenis zijner jongste overwinningen opgerigt, met het eenvoudig opschrift: aan mijne beminde wapenbroeders!