Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

Taalkundig voorstel.

Alle talen hebben haren rijkdom en hare armoede, schoon ook de eene boven de andere in ruimte en juistheid van uitdrukking veel moge vooruit hebben. De Nederlandsche zelfs, eene der rijkste, mist sommige woorden, die wederom bij hare gezusters gevonden worden. Daarom is er dan ook niets natuurlijker, dan dat zij alle, eenig gemis gevoelende, bij elkander ter leen gaan, en zich ook, omdat er de rijkere zuster niets bij verliest, een geleend woord, zoo het dikwijls te pas komt, toeëigenen, en, in gevalle het een in het oog loopend vreemd voorkomen heeft, door eene kleine verandering zoeken te nationaliseren. Dit is ook geheel iets anders, dan de zeer berispelijke gewoonte, om, bij eigen' overvloed, noodeloos en dwaasselijk zijne moedertale door vreemden tooi te ontsieren; eene handelwijze, die eene kleingeestigheid in doorzigt en smaak verraadt, waarvan ik wel wenschte, dat wij Nederlanders nooit hadden kunnen beschuldigd worden. Onze - niet in naam, maar inderdaad - aanzienlijkste en wellevendste monden en pennen hebben dat euvel schaars gehad; maar een zeker hoog gepeupel, of, om in zijne meestgeliefde taal te spreken, canaille, gaat er mank aan, mogelijk omdat het in deze kwade gewoonte eene verdienste ziet, die er waarlijk, van welk eene zijde men dezelve beschouwen moge, niet in te vinden is; ten zij het smaakvol en verdienstelijk heeten mag, dat men, met goede beenen gezegend, opzettelijk kreupel loope, en dan nog wel den kreupelsten naäpe. Men denke echter niet, dat ik tegen de Fransche taal, die, schoon minder rijk dan de onze, hare

[p. 472]

groote voortreffelijkheden heeft, het harnas wil aangespen; neen: ik wil op het gemis eens woords in de onze te huis komen, dat mij nu reeds te lang verdroot, om er niet eenige klagte over uit te brengen. Ik bedoel het woord toast, dat men wel bij onze vrolijke maaltijden, naar behooren, als toost uitspreekt, maar nog altijd in boeken en nieuwspapieren toast schrijven blijft. En, eilieve, waarom toch? Weet men dan niet, dat de Engelschen, aan wien het toebehoort, het in ééne lettergreep uitspreken, en dat hetzelve, toast geschreven wordende, door Nederlanders niet wel anders, dan to-ast, en dus in twee lettergrepen, kan uitgesproken worden? Maar to-ast met twee lettergrepen is noch Nederlandsch noch Engelsch, en, in het Nederlandsch toast schrijvende, evenwel toost te lezen, stelt op den duur ons gemis van dat woord noodeloos aan de kaak, daar wij toch zoo ligt toost kunnen schrijven, en dan een woord hebben, dat veel meer een Nederlandsch voorkomen heeft, dan toast, of het Fransche conditie, welk laatste niet wel genationaliseerd kan worden. Of is er eene betere benaming voor de bedoelde zaak aan de hand te geven? Want het woord dronk, dat bij onze voorouders, den berkenmeijer hanterende, wel bekend was, drukt niet genoegzaam uit, wat men zeggen wil. Neen; voor: eene conditie instellen, kan men kwalijk: eenen dronk instellen, zeggen. Evenwel geef ik deze gedachte om beter; doch neme de vrijheid voor te stellen, om, indien men alhier het gemis van een Nederlandsch woord erkent, voortaan toost en niet toast te schrijven, eveneens als de Dichter deed van de gedrukte Toosten, voorgesteld op het Inwijdingsfeest van de Societeit tot Nut en Vermaak te Almelo, gevierd op Maandag, den 3 Februarij 1817, welken deze vrije daad ook niet door zijnen Recensent in de Vaderlandsche Letteroefeningen, zekerlijk 's Dichters oogmerk bevroedende, maar door vele anderen als eene taalfout toegerekend werd, die zich dan ook niet zullen stooten aan de spelling, voorkomende in den lieven Bloemenkrans voor de Bentheimsche Feestelingen, gevlochten door den Heer h.l. wichers, wanneer hij op bl. 14 schrijft:

Den Koning, onzen vader,

Zij deze kelk gebragt!

Hem houde ik voor verrader,

Die dezen toast veracht.

Eene schrijfwijze echter, waaraan zich deze Dichter, dit couplet op het papier brengende, zelf moet geërgerd hebben!