Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

Eenige bijzonderheden, rakende den zoon van Napoleon.

(Notes and Reflections during a Ramble in Germany, by Capt. Scherer. Lond. 1826.)

Het paleis van Schönbrunn is eene fraaije en aangename residentie. De zalen, de trappen, de vertrekken zijn ruim en in een' goeden stijl. De tuinen zijn zeer wèl aangelegd. In het midden verheft zich een gebouw van eene bevallige zamenstelling, la Gloriette genaamd. 't Is eene trotsche opene galerij, ondersteund door kolommen, met eene groote zaal daar boven, en een dak met een terras. Men ontdekt dit gebouw reeds op verscheidene mijlen afstands. Maar, hetgeen mij in de tuinen het meeste belang inboezemde, was eene afgeperkte plek, gekweekt door den jongen napoleon, die gemeenlijk, met zijnen Gouverneur, Schönbrunn bewoont. Ik verwachtte in den tuin van een kind bloemen en planten te zullen aantreffen; maar hij vindt behagen, in den-

[p. 286]

zelven niets dan aardappelen te kweeken. De tuinlieden zeiden mij, dat zijn vermaak bestond in het regelen zijner beplanting op eene wijze, dat dezelve een aangenaam gezigt opleverde. Naar gelange hij zijne plans verbeterde en de planten uittrok, zond hij de aardappelen ten geschenke voor 's Keizers tafel, zijn' grootvader, die, naar men wil, hem de teederste genegenheid toedraagt. Alle personen, die in het paleis wonen, schenen zeer aan hem gehecht te zijn. Ik bezigtigde zijne vertrekken; dezelve zijn zeer eenvoudig gemeubeleerd; zijn lessenaar, gelijk die van een kind, dat schrijven leert, was bedekt met inktvlekken. Ik bezag ook het kleine geheime kabinet, waar napoleon zelf, gedurende zijn verblijf te Schönbrunn, verscheidene uren doorbragt met lezen en schrijven, en waar hij, voor de eerste maal, het portret van maria louiza aanschouwde. Toen, even als thans, hing in dit kabinet eene menigte teekeningen, vervaardigd door verscheidene Prinsessen der Keizerlijke familie van Oostenrijk, getuigen van derzelver smaak en geruste oefeningen. Telkenmale, dat de overweldiger daarop zijne oogen vestigde, moest hem het stille zelfverwijt treffen van eene gelukkige familie uit derzelver geliefd verblijf te hebben verdreven.

Men ontving de mare van het plotseling overlijden des Konings van Beijeren, en terstond werden er schikkingen gemaakt, om de lijkplegtigheden in de kapel van het paleis te doen plaats grijpen. De jonge napoleon nevens een broeder des Keizers, de eenige leden der Keizerlijke familie, toen te Weenen aanwezig, woonden den avonddienst bij; des anderen daags was er groote mis en requiem, waarbij het Hof niet verscheen. In het midden der kapel schitterden de Koninklijke kroon en Hertoglijke muts op een zwart laken, dat eene doodkist bedekte, eenige voeten boven den grond verheven. Ontelbare waskaarsen, rondom de baar geplaatst, wierpen een slaauw en bleek licht op dezelve. Ter zijde stond eene rij priesters in den gebede, en daar tegenover eene rij der lijfgarde in derzelver roode uniform, leunende op hunne hellebaarden. Aan het hoofdeinde der kist was een twintigtal Hongaarsche granadiersofsicieren geschaard, en twee of drie huzarenöfficieren, die den Kommandant van het garnizoen verzelden. Verscheidene personen van aanzien bevonden zich in eene glazen galerij, rondom de kapel loopende. Onder dezelven, maar alleen in zijne bank, en digt bij die van 's Keizers broeder, was de jonge napoleon. De ven-

[p. 287]

sters der galerij waren open; hij boog zich van tijd tot tijd over dezelve, gedurende den dienst, en blikte in de kapel neder. Zijne tint is zeer frisch; zijn gelaat en oog hebben eene ongemeen zachte uitdrukking; het benedenste gedeelte van zijn aangezigt is rond; zijn neus is weinig vooruitstekend, maar welgevormd. De kleur zijner oogen kondeik niet onderscheiden, daar ik hem alleen van ter zijde zag; maar zijn geschikt voorkomen, iets edels, en eene houding, naar het mij toescheen boven zijne jaren, - ziedaar wat mij bijzonder trof. Zijne handen waren gevouwen, en hij scheen in dit tooneel dat treurig deel te nemen, zoo natuurlijk en zoo welstandig, bij dusdanige gelegenheid, in eenen jongeling van vijftien jaren. De plegtigheid van den dienst en het aandoenlijke van den zang waren veelligt het eenige, dat zijne jeugdige ziel bewoog en bezig hield: want ik weet, dat hij wordt opgevoed in zachte, vreedzame gewoonten, en dat men zijn best doet, om in hem elke onstuimige aandrift te doen sluimeren en te onderdrukken. Zeer zelden rijdt hij te paard; nooit ziet men hem te midden der troepen; zorgvuldig verwijdert men van hem alles, wat in hem krijgshaftige geneigdheden zou kunnen opwekken. Maar, in weerwil van alle deze voorzorgen, kunnen de omstandigheden somtijds groote veranderingen te weeg brengen in de ontwikkeling des karakters, en de trompet kan te eenigen tijde gestoken worden, die in de ziel des jongelings al de geestdrift en eerzucht des vaders doet ontwaken!....

De zoon van napoleon heeft zijn zestiende jaar bereikt, en is thans, volgens de wetten voor de Prinsen uit het Oostenrijksch Keizerlijk Huis, meerderjarig. De nieuwspapieren vermelden, dat de Heeren de montholon en marchand zich weldra bij hem moeten vervoegen, om hem de navolgende meubilaire goederen te overhandigen, hem door zijnen vader vermaakt:

Drie uniformen. - Een oud zwart kleed, gemaakt van een' overrok, dien de Keizer nu en dan aandeed, wanneer hij incognito de Tuileriën verliet. Napoleon, van de Engelschen geene stoffen tot instandhouding zijner garderobe willende ontvangen, deed zijne oude kleederen verstellen, en droeg ze, tot dat er de lappen bijhingen. - Eene groenlakensche capot, met twee rijen knoopen. Dit is het laatste kleed, dat de Keizer heeft gedragen. - Een oude, ronde, zeer lage hoed. - Een blaauwe mantel, aan den kraag met goud ge-

[p. 288]

borduurd; dezelsde, die hem bij zijne veldslagen diende. - Een driekante hoed, met groen taf gevoerd en gewatteerd. Deze is in zeer slechten staat. - Eene grijze capot, welker stof zoodanig versleten is, dat men dezelve naauwelijks durft aanraken. 't Is dezelfde, waarin hij Elba verliet en Frankrijk doortrok, die hij te Waterloo droeg, enz. - Een paar zilveren sporen. - Twee zilveren slesschen, bestemd ter vulling met water, wanneer hij ging jagen. - Een zilveren verrekijker, een lavabo, en een veldétui van hetzelfde metaal. - Alle zijne verschillende ordesteekenen. - Twee kistjes, gevuld met tabaksdoozen met portretten der familie van napoleon en het huis van bourbon. Verscheidene zijn versierd met antieke medaljes; een kop van alexander den grooten bekleedt die, welke hij meest gebruikte. - Eene schildpadden bonbondoos met drop. - De wekker van frederik den grooten, door hem uit Berlijn medegenomen, en die hij altijd bij zich had in zijne tent, wanneer hij ten strijde toog. - Eene vierkante pendule, verguld brons, de éénige, te Longwood voorhanden. - Voorwerpen, tot het toilet betrekkelijk, schuijers enz. - Versletene laarzen. Napoleon wilde geen schoeisel uit Engeland hebben; de medgezellen zijner ballingschap hadden gepoogd, zelve het te vervaardigen, omdat hun meester er te eenemaal van verstoken was. - Een bebloed stuk van het hemd, dat hij aanhad, toen de lijkopening geschiedde. - Een medaljon met donker kastanjebruin haar, dat begint grijs te worden. - Eindelijk, de baard en knevels, die, gedurende 's Keizers ziekte, een duim lengte hadden verkregen, en die de Heer marchand heeft bewaard.