Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

Twee brieven van Mr. Rhijnvis Feith.

Aan den Redacteur der Vaderlandsche Letteroefeningen.

Mijn Heer!

Onlangs las ik een werk, waarbij mijn hart een' wellust genoot, welken eene lecture van vele jaren niet in staat was, mij te verschaffen; ik bedoel de Gedenkzuil voor Mr. rhijnvis feith, welke der drukperse van suringar, te Leeuwarden, tot geene geringe eer verstrekt, terwijl de Heeren van hall en warnsinck, en al de overige Vaderlandsche Dichters, welke deze Gedenkzuil hielpen oprigten, in den Nestor der Nederduitsche Dichtkunde van onze Eeuw zichzelven hebben vereerd.

In den eigenlijken en sterksten zin des woords behoorde ik wel niet tot het getal der vrienden van den grijzen Bard; maar

[p. 78]

eene bijzonderer en onvergetelijke omstandigheid in mijn, veelal zoo moeitevol, leven bragt mij, ten jare 1806, met hem in aanraking; sinds dien tijd kwam ik zelden te Zwolle, zonder het streelend genoegen te smaken, van den uitmuntenden en beminnelijken Man, in de stad of op zijn bekoorlijk Boschwijk, te bezoeken, en nimmer verliet ik hem, zonder zijn helder hoofd en warm hart te bewonderen.

Het uittreksel uit zijne brieswisseling, waarmede de Heer warnsinck 's mans Gedenkzuil versierd heeft, herinnerde mij aan vier brieven, welke ik, bij onderscheidene gelegenheden, van den vereeuwigden feith heb ontvangen. Weldra gevoelde ik mij ten sterkste opgewekt, om dezelve, den Edelen ter eere, ter plaatsing, aan UEd. mede te deelen; doch zag tevens spoedig in, dat de twee oudste derzelven, uit 1806, te veel bijzondere omstandigheden behelzen, om algemeen belang te verwekken, terwijl de beide laatste, uit 1819, door alle vrienden en hoogschatters van feith (wie telt hun getal?) zeker met genoegen zullen ontvangen worden.

Alvorens echter dezelve op te geven, moet ik, schoon met weinige, den lezer op het regte standpunt zoeken te plaatsen, om dezelve wèl te verstaan en juist te beoordeelen. Het volgende zal daartoe genoegzaam zijn.

In den jare 1819 schreef ik aan den waardigen Man, dat ik, binnen 14 maanden, tweemaal doodkrank was geweest, en tevens mijne vrouw en vier mijner kinderen ten grave had zien dalen. Drie dagen daarna ontving ik den eersten der beide volgende brieven, omtrent welken ik echter nog moet aanmerken, dat er een gezegde in voorkomt, hetwelk zou kunnen dienen, om mij van zelfverheffing te beschuldigen; maar ik wilde den brief in zijn geheel leveren, en beroep mij hier overigens op allen, die mij kennen, en op de schoone aanteekening, door den Heer warnsinck, die zich hier met mij genoegzaam in hetzelfde geval bevond, op bl. 92 van meergemelde Gedenkzuil gemaakt.

In het laatst van 1819 maakte ik den onvergetelijken Man mijn voorgenomen tweede huwelijk bekend, hem tevens meldende, dat er (toen) eerstdaags, in de Vaderlandsche Letteroefeningen, eene voorlezing van mij zoude verschijnen, over het weldadig vermogen des tijds, om het gevoel van rampspoed te verzachten; waarop de tweede der hier medegedeelde brieven ten antwoord verstrekte.

Onschatbaar, heilig is mij het oorspronkelijke dezer brieven.

[p. 79]

Beide doen het verstand en hart des onsterfelijken Schrijvers de hoogste eer aan, en strekken mede ten bewijze, dat de groote Man, bij wien, als echt Protestant, innerlijke overtuiging steeds zoo veel gold, zich in zijne wijsgeerige en godsdienstige begrippen steeds gelijk is gebleven. Alle deze bijzonderheden verder, zonder nadere ontwikkeling, aan het nadenken der lezers van uw geëerd Tijdschrift overlatende, teekene ik mij, met ongeveinsde achting,

Mijn Heer!

UEd. dienstv. Dienaar,

a. elberts.

Deventer,

18 Dec. 1826.

I.

Mijn Heer en Vriend!

Uw treurige brief heeft mij diep getroffen; en ware het Evangelie van onzen Goddelijken Verlosser er niet, ik zou waarlijk niet weten, wat u in uwen akeligen toestand, bij zulke herhaalde grievende slagen, ik zal niet zeggen troosten, maar slechts voor vertwijfeling zou kunnen bewaren. Ja, wel is Gods liefde onbegrijpelijk; maar zij blijft echter de hoogste en eeuwige liefde. En wat zouden wij, nietige aardwormen, hier ook doorgronden? Haar plan is zoo groot, de tijd zoo kort, en de eeuwigheid alleen over geluk en ongeluk beslissende. De Ouden wisten reeds, dat God der menschen kinderen niet van harte plaagde; maar het Evangelie spreidt een schooner licht over de rampen. God tuchtigt eenen iegelijken zone, dien Hij lief heeft, opdat hij heiliger, en daardoor vatbaarder moge worden voor hooger heilgenot; die tucht duurt oogenblikken; de zaligheid, die er de vrucht van zijn zal, verduurt eene eeuwigheid.

Gij zelf, mijn Vriend! weet dit beter dan ik, en ik zie met vreugde uit uwen brief, dat gij u aan het Evangelie vasthoudt en daaruit uwen troost ontleent. In uw geval is er ook geen andere. God doe u denzelven in de hoogste mate ervaren; Hij spare uwe overige kinderen in zijne gunst, en zegene uw overig leven bij verdubbeling. Hij is de Algenoegzame, die altijd meer kan geven, dan Hij neemt.

Ik blijve overigens, met de meeste achting,

Uw d.w.

r. feith.

Boschwijk,

15 Mei 1819

[p. 80]

II.

Geachte Vriend!

Gij hebt goed besloten, ik ben theoretisch noch praktisch voor tweede huwelijken; maar dat is dan toch ook maar in het afgetrokkene, en daar komt men in de wereld niet altijd mede door, daar alles door omstandigheden bepaald wordt, die in 't geheel niet van ons afhangen. Ik begrijp zeer ligt, dat het voor u, in uwe omstandigheden, met vier kleine kinderen zonder vrouw, niet te redden was; en dan is het wenk van de Voorzienigheid, om weêr te trouwen, als men er eene goede gelegenheid toe vindt. God heeft u dit doen gelukken, en ik wensch hartelijk, dat Hij het met zijnen besten zegen achtervolge, zoo, dat uwe volgende dagen zoo kalm en genoegelijk mogen zijn, als de vroegere onstuimig en smartelijk waren.

Ik heb de Letteroefeningen nog niet ontvangen. Ik ben zeer belust, om uw stukje te lezen. Zeker heeft de tijd het weldadig vermogen, om dat eerste ondragelijke van de smart te verzachten. Wie zou ook anders dit leven, bij dierbare verliezen vooral, kunnen dragen? Bij moreele betrekkingen moet hij het intusschen niet tot vergetenheid brengen - dan protesteer ik er tegen, of liever tegen de harten, daar hij dit op vermag.

Nu, ik zal eens zien, welk vermogen gij aan den tijd toekent. Zoo lang hij zich niet in 't gebied der onsterfelijkheid waagt, zal ik er in berusten.

Nu, Vriend! leef met uwe jonge vrouw en kinderen zoo gelukkig, als mijn hart het u toewenscht, en geloof mij altijd

Uw Vriend,

r. feith.

Zwolle,

29 Nov. 1819.