Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

Eenige bijzonderheden, betreffende het levenseinde van Mungo Park.

(Uit de nieuwe Ontdekkingsreize in Afrika, in 1823 en 1824, door denham, clapperton en oudney. Londen, 1826.)

De dood van mungo park heeft veel geruchts veroorzaakt te Kano, gelijk in het geheele middelgedeelte van Afrika. Men noemt algemeen de stad Boussa, nabij Youri, als de plaats, waar die ongelukkige reiziger het leven verloor. Kapitein clapperton berigt ons desaangaande het volgende:

‘Men make aan allen bekend, dat de Christenen gekomen zijn in de stad Youri, in het rijk van Yaour. Zij ontscheepten aldaar, kochten eenige levensmiddelen, als ajuin en andere moeskruiden, en zonden een geschenk aan den Koning, die hun liet verzoeken, te wachten, tot dat hij hun

[p. 76]

een' bode zou hebben toegezonden; maar zij werden bevreesd, en begaven zich weder scheep. Toen zij de stad Boussa genaderd waren, werd hun vaartuig tegen eene rots verbrijzeld, en zij vonden allen in de zee hun graf. Dit is ons als eene waarachtige daadzaak berigt, en vrede zij met ons!’ Dus luidt het getrouw verhaal van mohammedben-dehman.

Goursou, een bevelhebber der Arabieren, deelde aan den Heer clapperton de volgende bijzonderheden mede:

‘Mungo park en zijne reisgenooten kwamen van Boussa; en, nadat zij aan den Sultan van Youri een geweer en nog eenige andere voorwerpen ten geschenke gegeven hadden, ontscheepten zij, ten einde, op de marktplaats, eenige levensmiddelen te koopen. De Sultan liet hun berigten, dat hij voornemens was, bij hen een bezoek af te leggen, en hun vaartuig met de benoodigde stuurlieden te voorzien, om hen veilig langs de rotsen heen te doen zeilen, waarmede het bed der rivier op eenigen afstand van de stad, tusschen de bergen, die haar omzoomen, bedekt is. Maar, in plaats van de komst des Sultans af te wachten, begaven zij zich in den nacht weder scheep. Bij het aanbreken van den dag kwam een renbode den Sultan berigten, dat het vaartuig, waarop zich de vreemdelingen bevonden, tegen de rotsen verbrijzeld was geworden. Het volk was aan beide oevers verzameld, en begon met pijlen op hen te schieten; het scheepsvolk nam daarop het besluit, om het vaartuig te ontdoen van alles, wat zich op hetzelve bevond. Twee blanken wierpen zich, in elkanders armen gestrengeld, in het water; er bleven in het vaartuig stechts twee slaven over met boeken, papieren en eenige geweren. Een der boeken was met wasdoek bekleed, en is thans nog in het bezit van den Sultan van Youri.’

Alle deze daadzaken waren zeer goed bekend bij den Sultan bello, en hij had, op zijne kaart, de plaats der schipbreuk van onzen landgenoot aangeteekend. Hij verzekerde, dat, indien die reiziger in den regentijd aangekomen ware, hij ligtelijk over de rotsen had kunnen klimmen, tegen welke zijn vaartuig schipbreuk geleden had; maar dat het water derwijze zakte, ten gevolge van de droogte, dat de scheepvaart somtijds geheel gestremd werd. Hij had een der geweren met dubbelen loop, die in het vaartuig gevonden waren, in zijn bezit gehad. Abder achman, een zijner bloedverwanten, had een klein gedrukt boek, 't welk insgelijks in dat

[p. 77]

vaartuig gevonden was; maar hij was toen aan het hoofd van eene krijgsmagt uitgetrokken, en moest nog een' geruimen tijd afwezig blijven. De overige papieren bevonden zich in handen van den Sultan van Youri, die aan hem cijnsbaar was. Ik gaf den Vorst te kennen, dat hij aan den Koning van Engeland een zeer aangenaam geschenk zou doen, indien hij alle die voorwerpen konde verzamelen en aan hem toezenden; hij beloofde mij, te dien aanzien, alles te zullen doen, wat in zijn vermogen was.

Indien de papieren des beroemden en ongelukkigen reizigers wedergevonden werden, zoude men er ongetwijfeld belangrijke berigten uit kunnen opzamelen, omtrent de Kouarra, aangaande Tombuctoo en andere plaatsen, die ons door latere reizigers nog niet naauwkeurig zijn beschreven. Wat betreft de dagverhalen van hornemann, men moet dezelve als verloren beschouwen, indien men zich ten minste verlaten kan op de volgende bijzonderheid, die onze reiziger van zijnen bode vernam: ‘Het graauw onder de Negers gaf voor, dat de vreemde reiziger gemeenschap hield met de booze geesten in de hel, en stak het huis in brand, waar hij zijn verblijf hield; 't was het huis van jussuf-felatah, een zeer geleerd man, die hem tot zich had genomen. Jussuf kwam in de vlammen om, en alle de papieren van hornemann verbrandden mede.’