Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

Merkwaardige bijdrage tot de geschiedenis der lijfstraffelijke regtspleging.

(Uit het tijdvak van de regering der stuarts in Engeland.)

In 1684, een jaar, voor altijd gedenkwaardig in deze stad (Norwich), wegens eene gruwelijke misdaad, in dezelve gepleegd, en wegens eene treurige dwaling der regterlijke

[p. 27]

magt, verloor een jeugdig Edelman, zoon des Baronets Sir thomas berney, op een schavot het leven. Hij werd tot dien schandelijken dood veroordeeld, als schuldig verklaard aan eenen moord. - Zichier de voornaamste daadzaken, die met dezen moord en het daarop geslagen vonnis in verband staan.

Op zekeren avond bevond zich de jonge berney met zijnen vriend benfield in een herberg, in de gemeente St. André, toen zekere havers, een dansmeester, zich bij hen kwam voegen, en zeer vriendelijk door hen bejegend werd. Men begon te drinken, en zulks deden zij allen bovenmatig; maar berney gevoelde het eerst de uitwerking van den wijn, en viel, korten tijd na de bedwelming der dronkenschap, in een' diepen slaap. De twee anderen, insgelijks door den drank verhit, kregen een' hevigen twist met elkander, waarbij men elkander met scheldwoorden bejegende, en die eindelijk tot daden oversloeg. Havers, namelijk, bemerkende, dat berney zich in eene soort van geestverdooving bevond, die hem van alle bewustheid beroofde, maakte van deszelfs toestand gebruik, om hem zijnen degen af te nemen, en, dien tegen zijnen tegenstander rigtende, gaf hij hem een' doodelijken steek. Terwijl hij zijn slagtoffer op de hielen volgde, had hij het geschreeuw verdoofd, 't welk hetzelve liet hooren, door een nog luidruchtiger geschreeuw, 't welk door eenige menschen buiten de herberg gehoord werd. Toen hij den moord volvoerd had, stak hij den bebloeden degen weder in de scheede, verliet de herberg, en ijlings de stad.

Zoodra de jonge berney weder een weinig bij zijne kennis gekomen en in staat was te gaan, ging hij, nog half bedwelmd, huiswaarts, zonder iets te weten van den dood zijns vriends, en begaf zich oogenblikkelijk te bedde, nadat hij zijnen degen op een' stoel, nabij zijn bed, gelegd had.

Een moord, op zulk eene openbare plaats gepleegd, konde niet lang geheim blijven. Het gerucht van dezen verspreidde zich spoedig, en kwam des anderen morgens ter kennisse van de Overheid der stad, die terstond bevel gaf de daders op te sporen. De eerste vermoedens vielen, gelijk natuurlijk was, op de personen, die den vorigen avond met het slagtoffer hadden doorgebragt. Dewijl een hunner verdwenen was, bleef de jonge berney alleen onder het bereik der Justitie. Men vaardigde een arrest van gevangenneming tegen hem uit. Toen degenen, wien de taak was aanbevolen, om hetzelve

[p. 28]

ten uitvoer te brengen, aan het huis van berney kwamen, vonden zij hem te bedde en nog in diepen slaap gedompeld; zijn degen, dien hij, gelijk reeds gezegd is, bij zijn bed op een' stoel gelegd had, bevond zich nog ter zelfde plaatse. Men oordeele over de verbazing van berney, toen hij, door geregtsdienaars gewekt, beschuldigd werd van den moord zijns besten vriends; en hoe groot was zijne ontsteltenis en verwarring, toen men hem, om eene zoo buitengewone beschuldiging te staven, zijnen degen vertoonde, dien men reeds onderzocht had, en die bevlekt was met het bloed van het flagtoffer! - Hoe schuldig echter de jongeling mogt schijnen in het oog der menschen, voor den Alwetende was hij onschuldig; ook trof de Goddelijke regtvaardigheid spoedig den wezenlijken moordenaar.

Inderdaad, de booswicht, die deze dubbele misdaad had bedreven, zoo wel omtrent benfield, als omtrent den jongen berney, had zich op de vlugt begeven, ten einde de vervolgingen te ontkomen, die hij met grond te duchten had. In zijne ballingschap geraakte hij weldra in de behoeftigste omstandigheden, en verviel in eene gevaarlijke ziekte. Door de wroegingen des gewetens gefolterd, en zijn einde voelende naderen, klaagde hij zichzelven aan als den moordenaar van benfield, en als den aanlegger van de verfoeijelijke list, waardoor hij de eer en het leven van berney had in de waagschaal gesteld. Deze bekentenis, door eenen Priester en een' Overheidspersoon aangehoord, werd terstond naar Engeland opgezonden; maar - zij kwam te laat, om de onschuld te redden.

Berney bleef, onder den last der zwaarste vermoedens gedrukt, in handen van het geregt. De moord en daarop gevolgde gevangenneming hadden plaats gehad op een' tijd, dat de jaarlijksche assises van het Graafschap ten einde spoedden. Men meende derhalve, de zaak van den beschuldigde onverwijld te moeten ter hand nemen, opdat dezelve niet verschoven wierd tot de assises van een volgend jaar. Voor zijne regters geroepen, en met het gebruikelijke formulier ondervraagd zijnde: ‘Beklaagde! zijt gij schuldig of onschuldig?’ antwoordde hij met eene volstrekte ontkenning, maar voegde er bij, dat, ofschoon de schijn tegen hem was, hij in zijne onschuld berustte, en zijne zaak overgaf aan het verlicht oordeel en de regtvaardigheid der Jury.

De schijn pleitte, inderdaad, sterk tegen hem. Zijne te-

[p. 29]

genwoordigheid op de plaats en op den tijd, waarop de moord bedreven werd; de dronkenschap, waaraan hij zich had overgegeven; de bebloede degen, het materieel bewijs, 't welk tot bevestiging van alle andere bewijzen diende, leverden, ondanks het verdwijnen van havers, sterke vermoedens van zijne schuld op; en de Jury was voorbarig genoeg, om, zonder verdere ophelderingen, of het gevolg der nasporingen omtrent havers, af te wachten, den aangeklaagde voor schuldig te verklaren: en nu bleef er voor den veroordeelde niets overig, dan zijne toevlugt te nemen tot den Koning, en diens genade in te roepen.

De tijding dezer veroordeeling vervulde de stad Norwich, en zelfs de geheele provincie Norfolk, met droefheid en rouwe. De jongeling was gesproten uit eene der eerste familiën, en, van wege zijn braaf en zachtzinnig karakter, algemeen bemind; en die jongeling was thans ter dood veroordeeld op eene bloote vooronderstelling, die bovendien gelogenstraft werd door zijn geheel voorgaand levensgedrag, en waarvan geene enkele getuigenis van een toereikend gezag de waarheid bevestigde.

In deze verschrikkelijke omstandigheid gaven de inwoners der stad Norwich, en die van het geheele Graafschap Norfolk, hem een schitterend bewijs van hun medelijden en hunne belangstelling. De aanzienlijksten en meestvermogenden onder hen leverden bij den Koning een door hen onderteekend smeekschrift in, waarin zij Zijner Majesteits genade voor den veroordeelde inriepen, of voor 't minst eenig uitstel verzochten, ten einde men deze duistere en in allen gevalle door geene voldoende getuigenis bewezene zaak naauwkeuriger konde onderzoeken. Maar, men riep de Koninklijke genade vruchteloos in! Er werd bij karel II op de uitvoering van het vonnis sterk aangedrongen door de familie benfield, die zich gedurende de onlusten reeds had onderscheiden door hare verkleefdheid aan 's Konings zaak, terwijl de familie berney hare gehechtheid aan de zaak der Volksgezinden had doen blijken; en, daar deze aanzoeken ondersteund werden door den hoogen Sheriff van het Graafschap, gaf de Koning aan den invloed der staatkundige gevoelens gehoor, en weigerde van het Koninklijk voorregt gebruik te maken.

Op den dag, waarop de teregtstelling zou plaats hebben, werd de ongelukkige jongeling, in rouwgewaad, en gezeten tusschen twee Godsdienstieeraars, in een rijtuig, met zwart laken bekleed, naar de geregtsplaats gebragt. Hij had witte

[p. 30]

handschoenen aan, en hield een gebedenboek in de hand, op hetwelk zijne oogen onbewegelijk gevestigd waren. De straten, door welke de trein trok, waren vervuld van eene ontzaggelijke menigte aanschouwers, waarvan velen zelfs uit verwijderde gedeelten der provincie waren zamengevloeid, om deze treurige teregtstelling bij te wonen. Gedurende den tijd, waarop de gevangene uit den kerker gehaald werd, tot op het oogenblik der uitvoering van het vonnis, lieten de klokken der kerken haar somber gelui hooren. Op het noodlottig oogenblik, toen de ongelukkige aan de galg was vastgehecht en de ladder werd weggenomen, ontstond er onder het volk een zoo akelige kreet, dat het was alsof de grond zich voor hunne voeten opende. ‘Ik noemde dien jongeling ongelukkig,’ voegt de gevoelige verhaler dezer treurige geschiedenis er, ten slotte, bij; ‘maar, waartoe berney aldus genoemd? Hij was onschuldig, en, als zoodanig, het lijdt geen' twijfel, geniet hij thans in den Hemel een geluk, dat de aarde niet kan geven.’