der te leeren kennen. Hetzelve bewijst genoeg, wat het bewijzen wil; dat, namelijk, ignatius van verwaarloosde opvoeding en eene ongeregelde verbeelding was. Maar de volgende kapiteins of Generaals waren geene ignatiussen. Hinc illae lacrymae.
Regt naïf verhaalt spittler (Geschichte des Pabstthums, Heidelberg, 1826, S. 249) de opkomst dezer zoogenaamde kompagnie van jezus; maar hij meldt ook te gelijk, hoe dit booze gezelschap, langzamerhand, alles in bedwang heeft gekregen. De geschiedenis leere ons, voorzigtig te zijn omtrent menschen, die zich in alle bogten kunnen wringen, en, daar hunne orde niet uitsterft, jaren en eeuwen voor zotten kunnen spelen, om eens, indien zij daartoe magt erlangen, tot aanbidding van hunne zotheid, als van de hoogste wijsheid, medemenschen te dwingen. Door de tentoonstelling van ignatius, als eenen zot, breekt men het gebouw van het Jezuitismus niet af. Dit doel van het boekje wordt dus niet bereikt. Maar een ander en zeer groot voordeel kan het aanbrengen, door ons te leeren, wat één zot heeft kunnen doen met zijne gevaarlijke droomerijen, en door ons zoo tot voorzigtigheid op te leiden omtrent de woelingen van verschillende Jezuiten in verschillende landen. Wat één heeft kunnen doen, dat kunnen ook velen van dezelfde soort, indien tijdgenoot en nakomeling, door het denkbeeld aan den dommen Jezuit in slaap gesust, hun de handen vrij laten, om den geest des tijds met hunne helsche bedoelingen in overeenstemming te brengen. Die zijnen vijand te ligt acht, is het minst tegen gevaar van overrompeling behoed. Dixi.
Auteursrechtvrij