Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

[p. 548]

Swaving's Reizen en Lotgevallen. Door hemzelven beschreven. II Deelen. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1827. In gr. 8vo. Te zamen 770 Bl. f 6-70.

Door onderscheidene vertalingen niet alleen, maar ook door eenige oorspronkelijke stukken, is de Heer swaving reeds genoegzaam als Schrijver bekend. Vooral maakten zijne Galerij van Roomsche Beelden en zijne Roomsche Feest- en Heilige dagen opzien, en verwekten hem menigen vijand; maar niet minder werd hij door velen toegejuicht. Ook in dit geschrift toont hij zich geen vriend der Roomschgezinden. Zijn schrijftrant is goed, los en bevallig, ten hoogste onderhoudend. En zijn boek? het bevat eene ware geschiedenis, tot in de minste bijzonderheden toe; hiervan geeft hij, bij herhaling, de stellige verzekering, die het ook wel zeer noodig heeft; want waarlijk, in geenen roman vonden wij meer zonderlinge en ongeloofelijke lotwisselingen en ongehoorde voorvallen. Het boek komt voorzeker in ieder leesgezelschap, en wordt door de lezers en lezeressen verslonden. Het zal ook vervolgd worden. Zijne Tienjarige Militaire Loopbaan was reeds ter perse bij de uitgave van dit werk, waarvan toen ook de tweede druk reeds werd aangemeld. Wij behoeven dan ook geene uittreksels te geven van een boek, dat reeds in zoo vele handen is. Wij vinden den man als kind in het ouderlijk huis, voorts als Kadet op een oorlogsschip, zijne gevangenneming met de vloot van story, zijn overgang in den dienst van Prins willem den V, zijne kruistogten, tot de afdanking der Prinselijke vloot, en zijne heimelijke terugkomst te Naarden. Na verloop van tijd werd hij bij het Bureau der Conversie in 's Hage geëmploijeerd; werd verliefd, maar loopt een blaauwtje; doch zijn goed geluk brengt hem spoedig aan 't vrijen met eene lieve, schatrijke Mulatin; met deze trouwt hij, en, na het een en ander, trekt hij met haar naar hare, nu zijne, verafgelegene bezittingen. Et, si fata Deum, si mens non laeva fuisset? Dan, wij mogen hem verder in alles niet volgen. Na den spoedigen dood zijner zwarte gade, raakt hij weder verliefd; en, bij het verdwijnen zijner geliefde, volgt hij haar, doldriftig genoeg, naar Engeland. Maar zoo ver bragt hij het niet. Op Santa Cruz bekoorde hem eene Engelsche schoone; zij werd hem toegezegd, mits hij zijne plantaadje in de Berbice verkocht, en zich nu hier ves-

[p. 549]

tigde. Hij ging daarom op reis. De reis ging over New-York. Hier werd hij door den Heer ch. rulach (onlangs in 's Hage overleden) in eene koopmansspeculatie ingewikkeld, die geheel zijne ruïne werd, door allerlei toeval en ongeluk. Te Portorico werd hij verdacht en gevangen, doch spoedig weder vrij; hier vergat hij zijne Engelsche verloofde voor een ander liefje; maar zijn spoedig vertrek brak dien minnehandel weder af. Hij lijdt schipbreuk. Van het verloren schip werd nog een weinig gered. Nogmaals lijdt hij schipbreuk, en met eene opene boot geraakt men op een onbewoond eiland; een Engelsch oorlogsschip nam hem op. Te St. George, een der Bermuda's-eilanden, geraakte hij aan land; de Engelsche Kapitein verzorgde hem edelmoedig. Hij komt in Zuid-Carolina; hier scheepte hij zich naar Essequebo en Demerary in. Van hier geraakte hij weder in de Berbice en op zijne plantaadje; deze verkocht of verruilde hij voor eenen winkel in de stad, leefde daar, zoo lang het duren wilde, goed, en verhuisde toen met de Noorder-zon. Men kwam hem spoedig op het spoor; dan hij ontsnapte. Hij was incognito te Demerary, en het gelukte hem, op Spaansch grondgebied aan land te geraken. Hij kwam te Trinidad, en van daar, als matroos verkleed, te Baltimore. Hier vond hij eene lieve schoone, met welke hij zou gehuwd zijn, zoo niet een zijner schuldeischers hem te New-York, waar hij doorreisde, had herkend en in het cachot geholpen. Nu was hij nabij eenen zelfmoord, maar had daarvan, op redelijke gronden, voor altijd berouw. Nabij de gevangenis vond hij spoedig een liefje, en huwde haar; zij stierf weldra, en hij kwam eerst in vrijheid, door zich als soldaat in Amerikaanschen dienst te verbinden. Bij zijn ontslag kwam hij spoedig op een schip naar de Nederlanden, maar leed weder schipbreuk op de Oostvriesche kust; kwam genoegzaam naakt aan wal; werd door Douaniers gevat, en door Gendarmes op de ongemakkelijkste wijze vervoerd. Dan, te Assen ontdekte hem een vriend. Nu reisde hij gemakkelijker, werd te Amsterdam ontslagen, en vond zijne moeder (zijn vader was reeds overleden) te Zaandam.

En hier eindigt nu het verhaal, maar niet 's mans levensloop. Hij schreef tot hiertoe slechts over eenige beuzelachtigheden zijner kindschheid, nietsbeduidende bijzonderheden zijner jeugd en vroegere mannelijke jaren, over eenige schipbreuken, gevangennemingen en omzwervingen in vreemde en

[p. 550]

verafgelegene gewesten, en hier berigt hij reeds zoo veel geheel vreemds en bijzonders, dat hem overkwam; maar vervolgens wordt nu Duitschland, Frankrijk, Engeland en de Nederlanden het tooneel zijner avonturen en lotgevallen. Goede Hemel! hoe vele avonturen zullen dan nu nog volgen? Voorloopig meldt hij ons reeds, dat hij garde d'honneur werd, veldtogten bijwoonde, ontsnapte, alweder gehuwd is, kinderen heeft, gevangen werd, in de kleederen zijner vrouwe het ontkwam, te Londen als Taalmeester den kost won, en eindelijk thans gereed is tot eene reize, onder de gezegendste omstandigheden, naar de kusten van Afrika. Wij gelooven echter niet, dat de avonturen van zijn avontuurlijk leven nog zoo spoedig zullen geëindigd zijn.

Wat zullen wij nu van dit boekwerk zeggen? Het is zoo onderhoudend geschreven, dat het hierin met den besten roman gelijkstaat, en zoo avontuurlijk, dat het te dezen met lederen roman monsteren kan. De herhaalde verzekeringen, dat de Schrijver enkel waarheid verhaalt, zijn, dit zeiden wij reeds, vooral wel noodig; en wij achten het, bij alle dezelve, nog onzeker, dat men hem in alles gelooven zal. Intusschen veraangenamen beschrijvingen van landen en zeden en onderscheidene anekdoten, van meerdere of mindere waarde, het verhaal. De Schrijver is alles behalve een Heilig, en doet zich waarlijk als zoodanig ook niet voor; ja het is alsof zijn geweten hem telkens grievende nepen geeft. Dan, wij hebben met zijn boek, niet met zijn' persoon, te doen. - Een paar aanmerkingen veroorloven wij ons echter.

De Schrijver herinnert zich en ons van tijd tot tijd, schoon niet altijd met gepasten eerbied, aan zijne eerwaardige, godvruchtige ouders; maar zou hij ook te veel hunne braafheid en godsvrucht in rekening willen brengen, bij het publiek niet alleen, maar ook bij de eindelijke rekenschap? Als de vrucht wat heel ver van den stam valt, werkt dit dikwijls meer afkeer, dan toegevendheid en achting. En bij herhaling van zijne verwaarloosde opvoeding te spreken, is misschien dan ook wel eene overdrevene en ongegronde verontschuldiging. Voorts beklaagt hij zich over eenigen zijner naaste bloedverwanten. Wij kunnen dit niet beoordeelen; maar weten toch, dat men het er wel eens naar gemaakt kan hebben, dat onze betrekkingen zich over ons schamen, en zich voor het vervolg geheel aan ons onttrekken. Van eenen garde d'honneur zonder eenige hulp of bijstand, daar hij van zichzelv' niets had, heb-

[p. 551]

ben wij ook het regte denkbeeld niet; en wat het aanzienlijk ouderlijk vermogen betreft, waarvan hij nimmer één' penning gezien had, en dat men onder zich heeft verdeeld, wij zouden toch vragen, of hij misschien niet vroeger daarvan, en alzoo bij anticipatie, zijn aandeel zal hebben genoten, en of er op het aanzienlijke van hetzelve niet nog wel iets misschien valt af te dingen? - Maar genoeg. Onze recensie liep reeds breeder uit, dan wij dachten.