Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

Proeve over de zedelijke schoonheid der Poëzij van Pindarus, door P. van Limburg Brouwer. Te Amsterdam, bij P. Meijer Warnars. 1826. In gr. 8vo. 90 Bl. f :-90.

Tot de kundigste en tevens smaakvolste beoefenaars der oude klassische Letterkunde in ons Vaderland behoort buiten twijfel de Heer van limburg brouwer, reeds door de gelukkige beantwoording van verschillende Prijsvragen, en door een aantal Verhandelingen, alle tot dit vak betrekking hebbende, roemrijk bekend. Blijkens alle zijne geschriften, is het hem niet genoeg, de grammatikale schors der Oudheid te kennen en te ontleden; hij tracht door die schors henen te dringen tot de kern, tot het merg, en daaruit voor zichzelven en anderen het edelst voedsel voor verstand en hart te trekken. Zoo heeft hij reeds vroeger homerus uit een zedelijk oogpunt beschouwd, en thans vervolgt hij zijne taak, door de schoonheden van pindarus te toetsen aan de hoogere behoeften van het menschelijke hart en de inspraken van het ons ingeschapen zedelijk gevoel. Hij maakt ons eerst met dezen grootsten der Lierdichteren en met de soort en den trant zijner kunstgewrochten bekend; toont ons dan, hoe pindarus de denkbeelden en overleveringen omtrent de Goden verhoogd en veredeld heeft; hoe zijne ernstige en godsdienstige gemoedsgesteldheid aan de buitensporigste verdichtselen der fabeleeuw eene wending wist te geven, meer overeenkomstig met gezondere begrippen omtrent de Godheid en de zedelijkheid; hoe hij overal eerbied jegens de hoogere Wezens, liefde en regtvaardigheid jegens den naasten predikte, en de heerlijkste lessen, de kernachtigste spreuken, die zelfs den Christen eer zouden aandoen, in den toon van den hoog-

[p. 301]

sten ernst in zijne gedichten wist in te weven. Zoo komt dan eindelijk de kundige brouwer tot deze slotsom, welke wij eenigzins verkort overnemen, daar zij voor alle onze meer geletterde lezers hoogstbelangrijk is. ‘Wij vonden bij onzen lateren en meer wijsgeerigen pindarus het anthropomorphismus (de vermenschelijking der Goden) veel minder sterk uitgedrukt dan bij homerus; wij zagen bij hem eene duidelijke strekking, om uit de oude overleveringen die te kiezen, welke het meest geschikt waren om waardige denkbeelden omtrent de Goden te doen ontstaan, of zelfs om ze, tot dat einde, te veranderen en te wijzigen. Aan de liefde der Goden tot sterfelijke vrouwen zagen wij al dat onkiesche ontnomen, dat ons bij andere Dichters hinderde; en wij begrepen de mogelijkheid, dat een waarlijk godsdienstig hart deze vreemde legenden zonder ergernis hooren kon. Wij merkten vervolgens op, hoe verheven pindarus dacht over de magt der Goden en hunne liefde tot het menschdom, en hoezeer hij, zelf daarvan overtuigd, zich geheel aan hunne zorg toebetrouwde, en er de heerlijkste lessen tot regeling van het gedrag van anderen in voor- en tegenspoed uit ontleende; en eindelijk, hoe hij zich de Goden voorstelde als de belooners der deugd en de wrekers van het onregt, zoo wel in dit, als in een volgend leven. Voorts nog zagen wij, zelfs in zijne korte kernspreukige lierdichten, enkele meer uitgewerkte voorbeelden van die zedelijke grootheid, welke ons trof in de helden van homerus. Wij zagen, hoe de Dichter overal het goede prijst en het kwade laakt, hoe daardoor zijne gedichten eene krachtige aansporing moesten zijn tot deugd en regtvaardigheid; en dit alles vonden wij in de heerlijkste overeenstemming met zijne eigene gezindheden en eigen gedrag.’ - Waarlijk, eene behandeling, als deze, van alle de Dichters der Oudheid, welke eenigermate voor dezelve vatbaar zijn, is eene behoefte, welker vervulling aan niemand beter dan aan den Heer van limburg brouwer kan zijn toevertrouwd. Hij belooft ons, eenen dergelijken arbeid over de Grieksche Treurspeldichters te doen volgen. o! Mogt hij ook hesiodus niet vergeten, over welken hij eenigzins minder gunstig schijnt te denken; doch wiens Werken en Dagen in onze schatting altijd een gouden zedekundig boeksken blijven, vooral wanneer men let op den vroegen tijd, in welken het vervaardigd werd.