Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1827

Algemeen Woordenboek van Kunsten en Wetenschappen, voor den beschaafden stand en ten behoeve des gezelligen levens, onder medewerking van een aantal Nederlandsche Geleerden bijeenverzameld door G^t. Nieuwenhuis. Vlde Deel. R-S. Te Zutphen, bij H.C.A. Thieme. 1826. In. gr. 8vo. 715 Bl. Bij Inteek. f 6-65.

Het voor ons liggende werk heeft niet de eigenschap van sommige schriften van langen adem, die bij den voortgang der deelen al minder en minder worden. Integendeel, wij hebben in dit deel weder veel voortreffelijks gevonden, en zijn op zeer weinig misslagen gestooten. Hoezeer oorspronkelijk een voortbrengsel van Duitschen bodem, is echter ook in dit deel weder hulde gedaan aan de verdiensten van verscheidene Nederlanders, en zijn ook andere Artikelen aan Nederlandsche voorwerpen toegewijd; zoo als daar zijn radboud, rademaker, raphelingius, rau, Vader en Zoon, Rederijkers, reyd, Remonstranten, reuvens, de Vader, (uitvoerig) rembrand van rhijn, de rhoer, Vader en

[p. 76]

Zoon, (de laatste uitvoerig, naar van heusde) Rijnsburg, Rijnsburgers, de Rijp, Rijswijk, (waarbij wij aanmerken, dat de zuil, door willem V, niet in een gebouw, Nieuwburg geheeten, is opgerigt, welk gebouw naderhand zou gesloopt zijn; maar omdat dit gebouw gesloopt was, en om nogtans de herinnering aan dien Vrede in wezen te houden;) voorts ripperda, (alleen de verdediger van Haarlem, niet de woelzieke dubbele Renegaat, berucht door zijn verblijf in Spanje omstreeks 1726; deze, hoe slecht ook, moest toch vermeld zijn geworden); alsdan roell, rogge, royaards, van roijen, rossijn, rotgans, Rotterdam, ruardi, rubens, ruhnkenius (naar evenredigheid van anderen, wel wat kort), ruisch, m.a. de ruiter, h. de ruiter, rutgers, (rutgersius), sandifort, de Vader, sauvage (van Doornik), scaliger, scheidius, Schelde, schele, Schiedam, schimmelpenninck, Schoonhoven, schrader, schröder, schultens (Vader, Zoon en Kleinzoon), anna maria schurman, scriverius, sevecotius, servaas (Geneesheer te Delfshaven en bekwaam Letterkundige), sewel, simons (menno), joan six, six van chandelier, slothouwer, dirk en ludolf smits, Sneek, snellius (w.), spaendonck, spaen la lecq, l.p. van de spiegel (met verdiende uitvoerigheid), spinosa, jan steen, simon styl, j. stolp, pieter straat, Suriname, swammerdam, swaving, van swieten, en van swinden. Men ziet aan deze breede lijst, dat ons Vaderland regt gedaan, en dat de medewerking van verscheidene Vaderlandsche Geleerden, op den titel vermeld, meer dan een uithangbord is. Onder de andere Artikelen hebben ons bijzonder bevallen die over reiske, rhigas, de waardige voorbereider van Griekenlands vrijheidsoorlog; Ridderschap, Rome, Romeinsche Geschiedenis, Romeinsche Letterkunde, Rundvee, Rusland, Russische Letterkunde en Taal (geen dagelijksch onderwerp), Schijndood (waar het gevaar van het levend begraven, dien schrikkelijksten dood van allen, en die misschien menigvuldiger is dan men denkt, vooral ten gevolge van zenuwziekten, klaar wordt aangetoond), Schilderkunst, semmler (de beroemde Duitsche Godgeleerde), Spa, Spaansche Taal-, Dicht- en Letterkunde, Mevrouw van stael, Stoomboot, Strafregt, struensee, en zijn ons ook het best bewerkt voorgekomen. De Artikels Rijn, sha-

[p. 77]

kespeare en sophokles hadden wel eenigzins uitvoeriger kunnen zijn; bij eerstgemelden wordt naauwelijks meer dan een woord gezegd van de schoone partijen, die zich tusschen Mentz en Bonn aan het oog des verrukten Reizigers vertoonen. Ramler is, als Dichter, naar ons gevoel, te laag gesteld. Onder de drukfouten, die aanwijzing verdienen, behooren benjamin van Tribera, in plaats van Tudela, (bl. 2.) en eenige andere, doch minder dan in vorige deelen, en die wij daarom ook niet opteekenen, ten einde niet den schijn van vitlust te hebben. Het werk handhaaft zich op den duur, en mag eene belangrijke bijdrage tot de boekerij van een' man van sinaak genoemd worden.