Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

Nieuw alphabet van en voor den opmerker.

K.

Kompas. Alle hemelstreken wijzen zich van zelve, als men het ware noordpunt weet. Zoo valt het ook niet moeijelijk, de levenszee in alle rigtingen te bevaren, als men steeds het punt van pligt in 't oog houdt.

Koning. Noeme men geen Stedehouder van de Godheid op Aarde, uit eerbied, zoo voor de Godheid, omdat deze, aan alle plaatsen van hare heerschappij, zich door Zichzelve wil vertegenwoordigen, als voor den Koning, omdat elk sterveling, die beweert een' lastbrief van den Hemel te hebben, dien hij niet vertoonen kan, geen geloof verdient.

Kracht. Veel gerucht kondigt geen kracht aan. De hemelligchamen rollen in stilte voort; de poëzij roert geene andere snaren, dan die van het innig gevoel.

Kronijken. In elkander gevallene geraamten, door welke men nog niet eens regt te weten kan komen, hoe veel voeten en duimen de ligchamen in lengte halen mogten.

[p. 140]

Kunst.

Wie naar het kunstkoor rigt zijn slappen,

't Gevoel ontsteek' zijn outervuur.

Baant gij het spoor, o wetenschappen!

Vooral wees leidsvrouw, gij Natuur! -

Zij kunst nooit van natuur gescheiden,

Veel min met haar in strijd gesteld.

Een zelfde doel vereent hen beiden.

Zij zijn uit ééne bron gemeld.

Kwaad. Iemand zeide: ‘Het kwaad is de specerij en de saus van het goed.’ Nu, het ontbreekt ons dan niet aan bekwame koks, keukenmeiden en pasteibakkers, in alle rangen en standen der maatschappij!

L.

Latijn. Het ware weten zit zoo onfeilbaar in het Latijn, als de zulvere godsvrucht in eene monnikskap.

Laurieren. Men late slechts de laurieren aan den dichter; voor 't overlge mag de krijgsman zich bekroonen met al wat hij zelf te plukken verkiest.

Leer. Die leer is de éénige zuivere en ware, welke van den Hemel komt; en deze is daaraan kenbaar, dat het hart haar wel beamen moet, al legt het verstand niet dadelijk den vinger op den mond.

Legitimiteit. Behalve de legitimiteit der Vorsten, bestaat er ook eene legitimiteit der volken; en deze zal zich wel altijd weten te handhaven tegen de Roomsche tarquiniussen, de Spaansche philipsen de tweede, en de Ottomannische mahmouds.

Leven. Het leven moet in de aarde geworteld zijn, om zich te kunnen ontwikkelen; maar boven de aarde moet het ontelbare scheuten voortbrengen, om zich in de vrije lucht met het licht des hemels te voeden.

Liberaal. Een behendige kunstgreep van het rijk der duisternis is, datgene voor nieuwe vinding te doen doorgaan, wat werkelijk oud en beproefd is, en de gevoelens van alle regtschapene harten en verlichte hoofden met nieuwmodische sektennamen te bestempelen. Vele onkundigen beginnen dan ook voor het Liberalisme, als ware het eene latere uitvinding des Duivels, terug te beven, onwetend dat reeds de leer van het Evangelie het zuiverste Liberalisme is; het bevel: geef den Keizer, dat des Keizers is, wel degelijk daaronder begrepen!

[p. 141]

Licht. Het ware licht is daar, waar het hart niet koud blijft.

Liefde.

Liefde is 't leven van het leven.

Liefde zaligt aller lot.

Vreugd heeft zij door smart geweven.

Zij verbindt en mensch en engel, en het schepsel met zijn' God.

Lier. De dichter hebbe altijd de lier voor den geest, en vergete nimmer, dat zijne kunst muzijk bij uitnemendheid is.

Luim. Luimen spelen in de zedelijke wereld grooter rol, dan grondstellingen of berekeningen; en daarom valt het zoo moeijelijk, de geschiedenis pragmatisch te behandelen.

M.

Mengelingen. Zijn aangename geschenken, als maar niet elk bestanddeel zelf mengeling, dat is, mengel-moes is.

Middeleeuwsch. Het thans nog behouden van Middeleeuwsche instellingen is zoo veel als het dragen van bonte pelzen bij zomerdag, en het loopen met brandende fakkelen op den middagstond. De eersten lacht men uit, en de tweeden doen geen effect meer.

Misbruiken. Men denke weinig om (positief) goed te stichten, zoo lang er (negatief) misbruiken te ontwortelen zijn. Die dit anders begrijpt, zaait zijn koren uit op een' akker, die bloeit van onkruid.

Misverstand. Duidelijkheid en naauwkeurigheid kunnen zeker oneindig veel te weeg brengen, om misverstand voor te komen; doch de oorzaak van misverstand is doorgaans meer voorwerpelijk (objectief) dan onderwerpelijk (subjectief), en zulks in weerwil van de klaarste voorstelling en de meest geleidelijke ontwikkeling.

Modezucht. Is zeker belagchelijk, doch ligt meer of min in den grond onzer ziel, welke niet zoo zeer verandering dan wel afwisseling bemint, al loopt dezelve dan ook in een' cirkel rond.

Muzelmannen. Zijn voorbeeldige lieden, zoo lang zij maar geene liberale Constitutie willen; maar dan ook wordt er langs den Donau een Chinesche muur opgetrokken, om deze pest (ja meer dan pest) af te keeren! Of de Muzelmannen nog eenmaal leden van het Heilig Verbond zullen worden, zal de tijd leeren.

Muzijk. Is nog meer voor het hart, dan wiskundig betoog voor het verstand.

[p. 142]

N.

Nar. Zeker Schrijver beweert, dat de Vorsten zijn uitgescheiden er narren op na te houden, sedert dat burgerlijke kooplieden zich met adelbrieven hebben laten begiftigen.

Natuur. De beteekenis van dat woord, in al deszelfs opvattingen, juist te bepalen: geschikt onderwerp misschien voor eene prijsvraag.

Nederduitsch. Taal, die men niet langer zuiver spreken of schrijven moet, als men door het publiek algemeen verstaan wil worden. Men vrage liefst naar geene bewijzen voor deze stelling.

O.

Omwentelingen. (Staats-) Het getuigt van eene oppervlakkige onkunde, derzelver oorzaken aan geheime kuiperijen (machinatiën) toe te schrijven, omdat alleen zaken en geene personen ooit omwentelingen te weeg brengen. Men geve dus den steen de schuld niet, maar zie, wie hem geworpen heeft.

Onderwijs. Kan men niet te veel bevorderen, als men zich maar overtuigt, dat hetzelve niet enkel gelegen is in het ingieten van kundigheden, of liever kunstbenamingen, welke de betrekkelijk nog zoo zwakke maag meestal niet verduwen kan.

Orde. Zucht tot orde: eene zeer wezenlijke, ja edele deugd, welke men genoeg betrachten noch schatten kan.

Overgang. Menig' wandelaar ziet men, met voorbeeldeloos vasten tred, zijn pad bewandelen, maar duizelig worden en waggelen, als hij langs een vondel over eene beek moet. Dit is ook het geval met menig redenaar en dichter. Het maken van gepaste en geleidelijke overgangen of wendingen, die op eene ongedwongene manier de deelen tot een geheel moeten verbinden, is maar weinigen gegeven.