Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

Dissertatio Philosophica inauguralis: de Sceleto Piscium, auctore Jano van der Hoeven. Lugd. Bat. apud L. Herdingh et Filium. 1822. 8vo. pag. 112.
G. Bakker, Osteographia Piscium, Gadi praesertim AEglesini comparati cum Lampride guttato, specie rariori. Groning. apud W. van Boekeren. 1822. 8vo. pag. 246. f 10-16-:

Wij voegen deze beide verhandelingen bijeen, daar beide de osteologie der visschen betreffen; terwijl de eerste het werk is van eenen jongeling, die zijne loopbaan intreedt, de laatste dat van eenen man, reeds verre op dezelve gevorderd, en wij, overeenkomstig ieders leeftijd, bij den eersten meer het vernuft der jeugd, bij den laatsten de rijpheid van latere jaren ontdekken. Wij noemden het werk van den Heer van der hoeven het eerst, als hetwelk eene meer algemeene beschouwing bevat; terwijl dat des Hoogleeraars hoofdzakelijk op twee bijzondere species betrekking heeft.

Wij vergenoegen ons met eene korte opgave der vele belangrijke zaken, welke de verhandeling des eerstgemelden Schrijvers behelst. - Inleiding: 1. over den oorsprong van het scelet in het dierenrijk; 2. ontwerp en verklaring eener physiologische verdeeling van het scelet, op de leer van bichat, en zijne onderscheiding van het organische en animale leven, gegrond; 3. over den grondtypus van het scelet bij de gewervelde dieren. - Over het scelet der visschen: I Hoofdst. over de beenderen, die tot het zenuwstelsel behooren: de spina vertebrarum en het cranium; II. over de beenderen, welke de zinswerktuigen bevatten; III. over de beenderen der beweging; IV. over die, welke tot de kaauwing, V. tot de slikking, VI. tot

[p. 276]

de ademhaling, VII. tot de voortteling behooren; VIII. over het een en ander, waaromtrent de visschen van de overige gewervelde dieren verschillen, voornamelijk ten opzigte van het scelet. - Eene fraaije plaat versiert deze belangrijke verhandeling, in welke wij zoo wel des Schrijvers belezenheid, als zijnen geest van waarneming opmerkten. Mogt het hem gebeuren, aan eene wetenschap zijn leven te kunnen toewijden, voor welke hij zulk een' voortreffelijken natuurlijken aanleg toont te bezitten; hoeveel zou men zich voor die wetenschap niet van hem kunnen beloven!

No. 2. De Hoogleeraar bakker levert ons hier het scelet van twee species piscium, van welke de laatste allerzeldzaamst en genoegzaam onbekend mag heeten. Na eene algemeene beschouwing van het scelet der visschen, volgt eene keurige beschrijving van dat van den Gadus AEglesinus en van den Lampris guttatus, beide door schoone afbeeldingen opgehelderd. Opmerkelijk is het, dat beide Schrijvers het gevoelen van eenen bestaanden prototypus der organen zijn toegedaan, veel waarde aan de vergelijkende methode hechten, en op analogische en teleologische gronden hunne redenering bouwen. Wij zouden ook dit werk aan alle beoefenaars van Natuurlijke Historie en vergelijkende Ontleedkunde met lof aanbevelen, zoo wij niet meenden, dat de naam des Schrijvers eene aanbeveling ware, beter dan alle loftuitingen.