Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

Hulde aan de nagedachtenis van Ewaldus Kist; toegewijd in het Dordrechtsch Genootschap Diversa sed una: door B.F. Tijdeman, J. Kisselius en J. Schouten. Te Dordrecht, bij J. de Vos en Comp. 1823. In gr. 8vo. 129 Bl. f 2-2-:

Wat toch de waardige kist wel zou gedacht en gezegd hebben, wanneer hij deze hem toegebragte Hulde had aangehoord? Aan zijne goedkeuring twijfelen wij; en hij zou voorzeker dalen in onze schatting, indien wij daaraan niet konden twijfelen. De bescheiden en nederige man - welke trek in zijn karakter de aandacht van zijnen lofredenaar ook geenszlns ontslipt is - had den spreker zeker meer dan eens het stilzwijgen verzocht. Niet, dat wij iets van den lof, aan kist hier toegebragt, willen afdingen, of den Heer tijdeman van laffe vleijerij beschuldigen: integendeel, eer hebbe 's mans hart, wegens zijne hoogachting en gevoel voor zulk eenen voortreffelijken vriend en ambtgenoot! En ook wij stem-

[p. 273]

men van harte in met ieder gevoel van hoogachting en dankbaarheid jegens eenen man, die zoo veel goeds bedoelde en stichtte; eenen man, die wij weten, dat eene menigte vrienden en bewonderaars, en, voor zoo ver wij weten, geenen enkelen vijand achterliet. Evenwel eene en andere uitdrukking bragt ons zekeren regel uit een Kerkgezang: wat tong kan U naar waarde prijzen? onwillekeurig te binnen, en gaf ons eene onaangename aandoening, waarin wij meenen, dat niemand levendiger, dan kist zelf, die Christenleeraar en zelf opregt Christen was, zou hebben gedeeld. De waardige overledene acht zich voorzeker door het: wel gij goede en getrouwe dienstknecht! van zijnen Heer meer dan overvloedig geeerd en beloond. Dan, het is meer om de achtergeblevenen, die hem verloren, en ter voldoening aan het treurend en gevoelig vriendenhart, dat zoodanig eene lofrede wordt gehouden. En ware het niet, dat juist de redenaar den voortreffelijken kist vooral als Evangeliedienaar dankbaar had willen vereeren, zoo ware zeker deze aanmerking door ons teruggehouden, en hadden wij dezelve gaarne geschonken aan de geestdrift, door zoo voortreffelijk een onderwerp opgewekt: maar nu maakte het gezegde met het nederig karakter van eenen Evangeliedienaar, zoo als ook kist dat bezat, een voor ons gevoel eenigzins stootend contrast.

Het Genootschap Diversa sed una had aan ewald kist zeer groote verpligting; en het was natuurlijk, dat het de uitvaart van dezen zijnen Voorzitter, op eene plegtige wijze en openlijk, wenschte te vieren. Eenen meer geschikten en hartelijker met den overledenen ingenomenen redenaar, dan de geleerde en welsprekende tijdeman, had hetzelve wel bezwaarlijk kunnen vinden. Het was dan wèl, dat het de herhaalde afwijzing van dezen bekwamen man niet achtte, maar hem deze taak eindelijk opleide door een stellig en eenparig besluit, hetwelk hij dan ook opvolgen moest, en con amore heeft opgevolgd. Hij heeft zijne herhaalde betuigingen van mindere geschiktheid volkomen gelogenstraft. Roerend en,

[p. 274]

gelijk geheel het stuk, echt welsprekend is de aanhef. De geschiedenis van den levensloop van kist is, ja, uitvoerig, en daalt in den aanvang wel wat tot in te vele en kleine bijzonderheden af, (dat bij eenen man als kist vooral niet behoefde) maar klimt toch, en wordt belangrijk, en leest onderhoudend. Een tweede deel is gewijd aan de beschouwing van kist in zijnen roem en in zijne verdiensten, bepaaldelijk als Evangelieprediker. Hier is met de grootste naauwkeurigheid ook alles bijeengezocht, wat de nagedachtenis van kist verheerlijken kan; en, wij erkennen het gaaf, de redenaar heeft het juiste standpunt gekozen, waarop hij den, in andere opzigten altijd ook zeer verdienstelijken, man het best kon doen bewonderen en schitteren. Waardig, getrouw, ijverig, verstandig, hartelijk, regt nuttig en echt welsprekend Prediker van het Evangelie, was de man, zoo wel waar hij de pen voert, als waar hij den leerstoel beklimt, navolgenswaardig en uitmuntend. Zekerlijk had kist ten dezen eene zeldzame gave; en, hoezeer wij overtuigd zijn, dat een aantal Christenleeraren bij den waardigen man, in ambtsijver, gemoedelijke trouw, en kunde, weinig of niet achterstaan, is echter een man, in wien zich ten dezen alles op die wijze vereenigde, en in wien dat alles zoo vroeg en zoo aanhoudend, zonder eenige benijding, werd opgemerkt en erkend, eene zeldzaamheid. De redevoering is wat lang, en misschien had hier en daar eene herhaling, in het tweede stuk, van hetgeen in het eerste reeds werd aangestipt, (of ook omgekeerd) kunnen vermeden worden. - De dichters kisselius en schouten geven den redenaar niet toe in betuiging van bewondering en warme hoogachting voor den overledenen. - Wij verblijden ons met 's mans talrijke vrienden, dat wij door de uitgave deelen mogen in de aandoenlijke, te Dordrecht gevierde, vereerende plegtigheid. Wij wenschen aan het Genootschap Diversa sed una altijd zoo bekwame en waardige voorzitters en leden als een kist en een tijdeman; zoo kan het ons letterminnend publiek, met schoone vruchten van zijne werkzaamheden,

[p. 275]

nog dikwijls, op eene aangename wijze, vergasten. - Ook bij deze Hulde is het welgelijkend Portret van den braven kist voorzeker welkom.