Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

Grieksche Woordenschat, enz. Door S.W. Schippers, Rector der Latijnsche Scholen te Bolsward. Te Groningen, bij J. Römelingh. 1822. In kl. 8vo. XXXIV en 304 Bl. f 2-8-:

In den jare 1651 gaf cattier een werkje uit, hetwelk hij De verwonderingswaardige Leerwijze noemde, om binnen een uur een onnoemelijk aantal Grieksche woorden in het geheugen te prenten, en ze nooit te vergeten, mits men zijne Methode kende. Dat werkje werd, behalve in Duitschland, ook in ons vaderland herdrukt, en met geleerde aanmerkingen van den beroemden abresch versierd, in den jare 1757, en vermeerderd uit een MS. en hier en daar verbeterd door E.E. (den Middelburgschen Rector epkema?) in 1808. Deze methode komt hierop neêr. Men zoekt den wortel. Men rangschikt de formen, uit den wortel voortschietende. Men geeft aan iedere form zijne eigene en vaste beteekenis, en zoo voorts in andere gevallen. Dat dit alles veel toebrengen moet, om het geheugen te sterken, laat zich gemakkelijk begrijpen. De Heer schippers, bekend door andere Schoolboeken, heeft ook de taak op zich genomen, om zoodanigen Woordenschat, in het Nederduitsch gekleed, ten dienste der hoogere klassen op de Latijnsche Scholen, te leveren. Ook meent de Schrijver, dat het nuttig kan zijn voor de beminnaars der Grieksche taal aan de Hoogescholen, en als handboek voor de onderwijzers aan de Latijnsche Scholen, om aan mingevorderde kweekelingen reeds eenige opmerkingen daaruit mede te deelen. Het is geene vertaling van het werkje van cattier; maar het bevat een gedeelte der opmerkingen, welke de Schrijver gedurende tien of elf jaren deed, doch om welke te kunnen doen het gemelde boekje hem ten wegwijzer gediend heeft. Het bevalt ons bijzonder, dat de Schrijver de Nederduitsche

[p. 262]

taal gebruikt heeft, eensdeels omdat het werkje dan geschikter is, om zonder onderwijzer door den leerling met nut te kunnen gelezen worden, anderdeels omdat men in elk opzigt het Grieksch duidelijker en korter in onze moedertaal dan in het Latijn kan uitdrukken. - Het eerste boek handelt over de uitgangen der woorden en over derzelver afleiding. Het tweede over de zamenstelling. De Schrijver heeft bij het bearbeiden dezer boeken gebruik gemaakt van de Analogie, door hemsterhuis het eerst in zwang gebragt. En wij gelooven ook, dat die Analogie, mits men dezelve niet te ver uitstrekke, van veel nut is, om de Griekfche taal wel te leeren kennen. Eene der voorname redenen, dat men er tegenwoordig misschien te weinig acht op geeft, en die leer in Duitschland bijzonder zoo vele bespotters gevonden heeft, bestaat juist daarin, dat men in Holland in den beginne, gelijk het gaat, er verder meê geloopen heeft, dan hemsterhuis zelf gedacht of gewild heeft. - Wij gelooven voor 't overige, dat deze Woordenschat met vrucht op de Latijnsche Scholen kan gebruikt worden. De Schrijver zegt, in de Voorrede, binnen kort de Excerpta Liviana te zullen geven; iets, waarnaar wij verlangen. Ook berigt hij, bezig te zijn met eene nieuwe uitgave van propertius, en geeft het plan op, naar hetwelk hij die uitgave wil inrigten. Wij kennen den Schrijver uit zijne Inaugurele Dissertatie over het vierde boek van propertius. En deze Dissertatie doet ons iets goeds verwachten, indien de Schrijver langzaam en naauwkeurig voortwerke, en zijnen tijd ijverig aan dien arbeid bestede. Hij heeft nu door het uitgeven van veelvuldige Schoolboeken genoeg zijnen ijver en vlijt betoond. En wij hebben, als de Excerpta in de wereld zijn, ook genoeg. De menigte zelve doet den onderwijzer dikwijls verlegen zijn. - Wij herhalen gaarne den wensch van den Heer schippers, dat vaderlandsche Geleerden hem met hunne observatiën willen vereeren, en hopen op medewerking. Want propertius is een der moeijelijkste en door de afschrijvers meest bedorvene Dichters.