Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

[p. 259]

Briefwisseling, over den John Howard, van den Heer J.L. Nierstrasz, jun. Uitgegeven door een Vriend der Menschheid. Te Amsterdam, bij G.J.A. Beijerinck. 1823. In gr. 8vo. 28 Bl. f :-6-:
Ontwerp tot oprigting van een Nederlandsch Genootschap ter zedelijke verbetering der Gevangenen, door W.H. Suringar, J.L. Nierstrasz, Jun. en W.H. Warnsinck, Bz. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1823. In gr. 8vo. 22 Bl.

Onlangs gaven wij een gunstig verslag van den John Howard des Heeren nierstrasz. Wij moeten evenzeer met lof gewagen van deze brieven (No. 1), welke een gevolg van het gestelde in de voorrede van dat dichtstuk blijken te zijn. In dezelven wordt aangedrongen op de vorming van een Genootschap ter zedelijke verbetering der Gevangenen, met uitvoerige ontwikkeling van de wezenlijke of ingebeelde zwarigheden daartegen, gelijk ook met derzelver, zoo veel mogelijke, opruiming en weêrlegging. Doch inzonderheid hebben wij stil te staan bij het dadelijk Ontwerp, en de uitnoodiging tot deelgenootschap in zulk eene inrigting, door den Heer w.h. suringar, die het eerst aanleiding tot het dichtstuk van zijnen vriend gaf, den Heer nierstrasz zelven, en den Heer warnsinck, in het licht gegeven. (No. 2.) Het plan, door hen ontworpen, komt hoofdzakelijk neêr op eene jaarlijksche contributie van 52 st. voor ieder lid, welke besteed zal worden, deels tot verbeterd onderwijs, godsdienstige leiding en aanmoediging in de gevangenissen, deels, en wel voornamelijk, tot ondersteuning en bevordering van ontslagenen uit den kerker; opdat die, door dadelijke verlegenheid en aanhoudende moeite, om ergens, als werkman of anderzins, te regt te komen, niet genoodzaakt, of althans krachtig aangespoord worden, zich op nieuw aan onregt en misdaad schuldig te maken. De wijze, op welke dit geschieden zal, door het vestigen vooral van Hoofdbesturen ter plaatsen, waar gevangenissen zijn, opdat die de meeste en beste zorg voor hen dragen, welke zich het Genootschap bijzonder aantrekt, wordt hier wijders in vele Artikelen aangewezen, die echter nog vele ruimte overlaten voor allerlei reglementaire bepalingen.

[p. 260]

Wij betuigen dit oogmerk van ganscher harte toe te juichen. Wij zijn met de stellers van oordeel, dat vele der bedoelde ongelukkigen, door soortgelijke maatregelen, voor henzelven en de maatschappij, wezenlijk te redden en te regt te brengen zijn. Wij wenschen hun de meestmogelijke ondersteuning en medewerking, van ganscher harte, toe; en kunnen ook bijna niet twijfelen, of onze landgenooten zullen, even gaarne als voor de Maatschappij van Weldadigheid, voor dit Genootschap wekelijks een' enkelen stuiver afzonderen. Immers, zonder iets te willen onttrekken aan den lof van Zendeling- of Bijbelgenootschappen, zijn ons toch deze zondaars en jammerlijk verblinden, onze land- ja ligt onze stadgenooten, nader. En ons eigen belang, onze veiligheid, en misschien de deugd onzer kinderen, staat met hunne bekeering in het allernaauwst verband.

Om deze reden hopen wij dan ook hartelijk, dat het getal van vijfhonderd inteekenaars, waarmede men, des noods, een begin wil maken, al spoedig eenige malen verdubbeld worde; opdat niet slechts de besten, maar allen, die de gevangenissen verlaten, onder eenig opzigt komen. Volstrekt onverbeterlijken behooren, in allen gevalle, in de burger maatschappij niet wederom toegelaten te worden. Ons kwam het hierbij als eene wenschelijke zaak voor, dat dit Genootschap met reeds genoemde Maatschappij van Weldadigheid in een zeker verbond trad, en er misschien nieuwe koloniën voor dit slag van berooide zwervers wierden opgerigt.

Doch, hoe hartelijker wij eenen goeden uitslag aan deze onderneming toewenschen, hoe minder wij eene zekere bedenking kunnen onderdrukken. In het Programma der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen, 1822, vinden wij ook de vraag aan eene Commissie tot onderzoek opgedragen, wat zij doen kan ter verbetering der tuchtelingen? Ware het dan niet beter geweest, dat men den uitslag van dit onderzoek hadde afgewacht, of daar ter plaatse althans dit plan aangeboden; opdat het, door een zoo achtbaar ligchaam, welks afdeelingen door het gansche land verspreid zijn, in trein gebragt wordende, des te ligter vertrouwen en medewerking mogt vinden? Welke uitstekende menschen toch de onderteekenaars mogen zijn, hunne verdiensten zijn niet overal en bij elkeen bekend. Men moge van de twee laatsten al gehoord hebben, als dichters, dit zal aan velen, in het onderhavige geval, ligt slechts te minder vertrouwen inboezemen.

[p. 261]

Het verwijt van kasteelbouwen en hoogvliegen gaat dezen lieden, bij den eenvoudigen, zoo ligt na. En ook de meer ervarene gevoelt levendig, dat het hier op de uitvoering, op taai geduld en immer volgehoudene inspanning en vlijt vooral zal aankomen. Wij, intusschen, koesteren, in elk dezer opzigten, met grond, de allergunstigste denkbeelden van dit edel driemanschap; en twijfelen ook niet, of de Maatschappij zal nog altijd gaarne medewerken tot zoo heerlijk een doel.