Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

[p. 673]

Avondmijmering, Dichtstuk door Mr. B.H. Lulofs. (Voorgelezen in verschillende Genootschappen te Amsterdam, Rotterdam, Groningen, Leeuwarden en Zutphen.) Te Groningen, bij J. Oomkens. 1822. In gr. 8vo. VIII, 55 Bl.

Recensent had het genoegen, bij eene der herhaalde voorlezingen van dit stuk tegenwoordig te zijn. Genoegen, zeggen wij, en zulks niet als een ijdel woord of bloote pligtpleging, daar het zeldzaam en grootsch talent van den Professor voor de declamatie inderdaad bewondering verdient. Dit, echter, zou nog niet genoegzaam zijn geweest, om ons de gesmaakte vreugde aan te doen, indien het vers zelve niet tevens ware verdienste en voor het minst schoone partijen bezat. De indruk was evenwel geheel buitengewoon; het was niet zoo zeer goedkeuring, als wel verbazing, die ons aan het slot vervulde, daar noch zulk eene soort van uitwendige welsprekendheid, noch zulk een vers ons toeschenen eigenlijke doelmatigheid en gepastheid voor eenig algemeen gebruik te bezitten. De Heer lulofs moge dit, trouwens, zelf wel gevoeld, en het stuk slechts gegeven hebben als eene gelegenheid en proeve, wat hij met gedachten beide en ligchamelijke uitdrukking vermogt, om te roeren of te treffen. Wij stemmen hem (in de voorrede) althans gaarne toe, dat men zoo iets hooren moet, en in verband met de voordragt beoordeelen, zal men geen gevaar loopen hetzelve onregt te doen.

Maar nu wordt het echter door den Dichter in het licht gegeven; en alle lezers zullen het zeker niet gehoord hebben, of de voordragt des Heeren lulofs van elders kennen. Het vers behoort dus ook eenigermate op eigene beenen te kunnen staan, en door een gewoon lezer behoorlijk opgezegd worden, zonder dat het veel verlieze. Ja, het is eindelijk toch als gedrukt stuk, dat wij ons oordeel daarover moeten zeggen. Hetzelve komt

[p. 674]

in 't kort hierop neder, dat inderdaad een aantal fraaije plaatsen in het vers gevonden worden, dat het echter om de snelle opvolging van de eene treffende beschrijving na de andere den lezer eenigzins vermoeit, en dat inzonderheid in het tweede gedeelte, waar gewone voorwerpen en tooneelen der natuur telkens met de sterkste poëtische kleuren geschilderd worden, zelfs eenige verveling bij die vermoeijenis komt. Voorts is het ons, ten opzigte van het overspringen en doorloopen der regels enz., toch wat al te wild. Ook dit, gedurig volgehouden, geeft eene zekere eentoonigheid. En, men zegge wat men wil, wij hooren gaarne de muzijk der verzen. De Dichter verliest anders zoo ligt alle welluidendheid, een onmisbaar deel van goed dichtwerk, uit het oog; gelijk ons inderdaad de vermenigvuldiging der letter s (door verkorte genitivi enz.) met derzelver onaangenaam sissend geluid, in het bijzonder, meermalen hinderde. Benevens deze, zouden wij zonder eenig beklag een deel der kusjes, op rozelipjes, aan blanke of hijgende boezems, gemist hebben, welke hier voorkomen. Doch, wie in woorden niet struikelt, is een volmaakt man, zegt jacobus; en wie durft op dien titel aanspraak maken, al is hij ook Hoogleeraar in deze woordenkunst? Dus, ten slotte, nog een staal!

- - - - Nog met denzelfden luister,

Waarmede de Aard' voor 't eerst verrees uit 's Bajerts Duister,
Siert Zij (Natuur) zich, jaar op jaar, weêr in een' nieuwen dos
Van bloemen, graangewas, en gras, en kruid, en mos;
Niets kan haar jeugdig vuur, haar Scheppingskracht verdooven!
Zie, trotsch nog als weleer, verheft zich de Eik naar boven.
- - - - - - - - -
Vertrouw'lijk slingert nog de Wijnstok - 't ranke loof
Om 's Olmbooms forschen Stam, of hecht zich vast in kloof
Of spleet van 't Rotsgebergt, en spiegelt zich in 't water
Van Rijn of Rhône, bij hun murm'lend golfgeklater;
Gezwollen door de Lucht, en lieven Zonneschijn,
Gloeit nog zijn Vrucht, - met glans van Goud - of van Robijn,
Van tusschen het Smaragd der blad'ren, - allerwegen
In weel'gen Overvloed het oog des Wand'laars tegen,

[p. 675]

 

En schuimt, tot Wijn geperst, met tintelenden gloed,

 

Die vuur en leven door onze ad'ren stroomen doet.

 

- - - - - - - -

 

Ook 't ov'rig Vruchtgeboomt' blijft oog en smaak bekoren,

 

Het zij, als 't, bij 't gezang der vroege Vog'lenkoren,

 

Zich in zijn bloesemkleed, als Sneeuw zoo blinkend, tooit,

 

(Waarop dan de Avondzon heur Goud en Rozen strooit)

 

Het zij 't ons, als de Herfst met vollen horen nadert,

 

Bij 't sterfgeritsel van het vallende gebladert',

 

Met frisch en geurig Ooft uitlokkend tegenbloost,

 

En tegen 't bar Getij' met al zijn schatten troost. -

Nog eene aanmerking! In eene dichterlijke beschrijving kon het misschien gaan; maar, als een beeld gebezigd, zien wij de Komeet ongaarne door d' aâm van duizenden Orkanen voortstuwen, die toch, wat geweld zij mogen maken, tot zoo iets wel niet in staat zouden zijn. - De menigte groote voorletters, naar Hoogduitschen trant, geven het stuk een even bont voorkomen, als de inhoud zelf ons inderdaad wat al te bont is.