Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

De Portugesche vrouwen.

Er rustte eene langdurige duisterheid op Portugal; de verwijdering van het Hof, en deszelfs verblijf in Brazilië, maakte de hoofdstad minder belangrijk; zij werd dus ook minder dan andere steden in het westen van Europa bezocht, en nog zeldzamer werd Portugal het onderwerp van openlijke mededeelingen.

Deze natie schijnt thans uit hare sluimering te ontwaken; de verschijnselen aan haren staatkundigen hemel hebben het oog van Europa op dit volk gerigt, en dus zullen deze weinige regels nu misschien niet geheel onbelangrijk zijn.

Ik heb eens een klein gedeelte van dat land doorgereisd; en eenige mijner oude vrienden, die aldaar langer dan ik vertoefden, hebben mij bovendien zoo veel daarvan medegedeeld, dat mijn geheugen het wagen kan, eene tamelijk getrouwe schets van de Portugesche vrouwen te ontwerpen.

Gij moogt u gelukkig achten, mijne Lezeressen! dat gij niet tot het getal der vrouwen van dat land behoort: de tijdsverveling toch zou u daar alras aangrijpen, en u in diepe zuchten het hevig verlangen naar onze vaderlandsche vrijheid doen uiten.

Nergens, misschien, leven de vrouwen meer beperkt, dan in Portugal. Haar grootste genot is, om op de hooge ijze-

[p. 714]

ren altanen (balkons), die voor de hooge vensters op de straat uitsteken, zich slaande te vertoonen, of ook wel, uit achteloosheid of luiheid, op den grond te zitten. De hoogte dezer altanen is echter zoodanig, dat, hoezeer zij somtijds bekoorlijkheden doet vermoeden bij deze schoonen des lands, welke zij niet bezitten, zij evenwel te groot is, om met de voorbijgangers in eenig gesprek te treden; zoodat enkel de neusdoek en de taal der oogen deze tusschenruimte kunnen aanvullen.

Vrouwen op de wandelplaatsen te ontmoeten, is iets zeer zeldzaams; ja zij schijnen het gaan bijna verleerd te hebben; onze kunstregteressen zouden althans haren zwaarmoedigen en deftigen gang niet gunstig beoordeelen, hoezeer ook hare voeten door de ellendige, scherpe en brandend heete straatsteenen mogen gepijnigd worden. Even ontevreden zouden zij met derzelver kleederdragt zijn. Verbeeldt u, mijne Lezeressen! dat gij in de grootste hitte, zelfs in de hondsdagen, in een' grooten lakenschen mantel met een' breeden fluweelen kraag gewikkeld waart, en dat uw hoofd met een' doek bedekt was, waarvan de beide tippen of achter over den rug heen hangen, of onder de kin zijn vastgeknoopt, hoe zoudt gij u toch in dat gewaad wel bevinden? Ik denk, gij zoudt zoodanig kleed naauwelijks voor eene sledevaart in den winter kiezen. - Zoo gij verder onder deze vrouwen zulke denkt te vinden, die door volle roode wangen zich onderscheiden, bedriegt gij u; alleen het helder wit van hare tint, dat echter, bij den hevigen gloed der luchtstreek, zelfs bij al hare ingetogenheid, een zeldzaam verschijnsel is, zou u behagen. Hoe zou ook wel die rozekleur, die door ligchaamsbeweging en vrije lucht alleen op de wangen gemaald wordt, zich op die der arme Portugesche vrouwen hechten, daar de gang naar de kerk de éénige wandeling is, die zij doen? Voor haar bestaat er geen Prater of Diergaarde, gelijk te Weenen, geene Linden, gelijk te Berlijn, geene Boulevards, gelijk te Parijs, en geene Plantaadje, gelijk te Amsterdam. In de kerk zelve zijn zij omgeven door de vochtige kloosterachtige lucht der gewelven, die door de menigte der kerkgangers nog meer bedorven wordt; en deze geeft haar eene bleeke kleur, die haar van de jaren der ontluikende jeugd tot die eener deftige matrone bestendig bijblijft, en die in dit laatste tijdperk naar het olijfgele trekt.

Doch intusschen denkt gij, dat de Portugesche vrouwen

[p. 715]

hare zeldzame wandelingen dan ten minste vrij genieten kunnen. Geenszins! Vrouwelijke bedienden volgen haar steeds onmiddellijk op den voet; en behoort haar man onder de Ultra-jaloersche, (verschoont deze uitdrukking; het woord Ultra is thans ook in de mode) zoo wordt dit gezelschap nog met eene geleideres vermeerderd. Deze soort van menschen kan men aldaar huren, even als in groote steden de loonbedienden. - Die wijze van gemeenschappelijk onderhoud en gesprekken, die bij ons op de thee- en respective koffijkransjes plaats heeft, valt daar geheel weg; zij schijnen of te arm van geest, of door de heete lucht des lands, en door gebrek aan beweging, te traag geworden te zijn, om in zulke kringen in een levendig gesprek behagen te vinden. Maar wanneer gij, lieve Lezeressen! eens een echt Portugeesch huisgezin, dat aan de oude gebruiken vast verkleefd is, aantroft, en een geheel gezelschap van Dames, niet op stoelen, maar op den vloer in de rondte zaagt zitten, gij zoudt voorzeker van verbazing aan de kamerdeur als vastgenageld staan blijven. En zoo gij misschien, op den weg naar de eetkamer, of in het naar huis gaan, den arm van eenen Heer naamt, hoezeer zoudt gij dan tegen de Portugesche etiquette zondigen! Wanneer bij ons, na geëindigden maaltijd, eene algemeene vrolijkheid heerscht, vooral wanneer de Champagne op het dessert de bedwingende kluister der stijve pligtpleging heeft verbroken, dan wordt gij in Portugal, daarentegen, tot eene siesta, of middagslaapje, ik mogt bijkans zeggen gedwongen. Gij hoopt dan ten minste tot een gezelschapsspel (iets ongehoords in Portugal), tot een schertsend gesprek, tot muzijk, of eene algemeene lektuur, uit uw middagslaapje als tot een nieuw leven weder te ontwaken.... Ach neen! Gij moet kaartspelen. En deze kaarten zelve gelijken noch naar de Fransche, noch naar de Hollandsche; maar vraagt onze oude Dames, die nog wel eens gaarne Solo spelen, daarnaar, zoo zullen zij u zeggen, dat Matador van Portugeschen oorsprong is. En als de partij uit is, gaat men naar huis. Zoudt gij, geachte Lezeressen! in spijt van alle oranje- en citroenboomen, nu wel in Portugal willen zijn?