Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

Spreuken uit het heimwee van Jung-Stilling.

Het Heimwee is een onophoudelijk streven en haken van eenig schepsel tot zijnen oorsprong; iedere wereldbol heeft eene zekere neiging, eene zekere zwaarte en aantrekkingskracht, - een Heimwee naar de Zon.

Zoo gij op uw' geheelen weg den wenk der Voorzienigheid getrouw opvolgt, dan zult gij u altijd op het regte staudpunt bevinden, en aan brood tot voedfel van het leven zal het u niet haperen. Overal zult gij levensboomen aantreffen, ter onderhouding uwer gezondheid; maar ook overal een' boom van beproeving, met wiens vruchten zich de slangen spijzigen.

Ontdekt ge, hier of daar, uwe zwakheid, uw onvermogen, ja, dat ge, als het eerste ouderenpaar, naakt zijt, zoo maak u vooral geene schorten van vijgeboombladeren, - dat ellendige schortenmaken is het eerste ambacht, dat de mensch geleerd heeft, en van zijne wieg af, tot in den dood, zoo gaarne uitoefent - die arme broddelaar! die knoeiwerker! - laat u in dat geval dan door God den Heer in stevige vellen kleeden, en draag die zoo lang, tot dat ge rijp zijt voor de eens te wachten witte kleederen.

Ieder mensch heeft eene hoofdneiging, waaraan alle andere

[p. 82]

neigingen onderworpen zijn; de meest algemeene is de zucht, om schatten te vergaderen. In diervoege moet ge het niet aanleggen; wilt gij echter waarlijk rijk worden, beleg dan al uw vermogen in het vaderland, want daar zijn de hypotheken waarlijk zeker.

Dreigen u somtijds gevaren, die gij u zelven niet op den hals gehaald hebt, let dan naauwkeurig op den wenk der Voorzienigheid; beveelt dezelve, dat gij eene ark zuit bouwen, zoo vang aan met vlijt; ga echter niet in dezelve, voordat zij het noodig vindt; dan zal zij zelve de deur achter u toesluiten, en gij zult wèl bewaard zijn. Neem ook niet te veel onreine dieren mede in dezelve. Wilt gij eindelijk vernemen, of het buiten haast veilig is, zend dan geene raaf uit, die op alle takken blijft zitten, maar eene duif, die zal u het olijfblad des vredes brengen, en wacht dan, tot dat u de uitgang is bevolen.

De Natuur vormt hare grootste meesterstukken in het verborgene, want daar kan haar niemand tegenwerken. Geene edele daad gelukt ook beter, dan die, welke men eerst ontwaart, nadat ze geschied is; de Vader, die in het verborgene ziet, vergeldt dan in het openbaar.

Zindelijkheid en opgeruimdheid bij armoede is als de liefelijke reuk eener kostbare zalve, waarmede een heelmeester zware wonden en verzweringen verbindt.

Een groot zondaar heeft ook groote zielsvermogens; besteedt hij dezelve, na zijne bekeering, hier, of aan gene zijde van het graf, ten beste van het Rijk Gods, zoo kan er nog uit hem een voornaam Heilige voortkomen.

De hoogmoed is de stamvader der zonde; zijne gemalin is de slang, de nijd hun zoon, en de moord hun kleinzoon.

De zonde is als eene waternimf, eene schoone vrouw met den staart eens draaks; de zinnelijkheid is hare kamenier en koppelaarster. Bij hem, die zich slechts met deze te ver inlaat, heeft ook reeds de andere post gevat; en, eer hij er aan denkt, bevindt hij zich reeds in hare slaafsche boeijen.

Ieder gebod Gods is als een zaadkorreltje; hij, die het vervult, draagt vrucht, eer hij het zelf beseft; het deelt hem geest en kracht van ontwikkeling en wasdom mede, en het zal in iederen goeden grond wortel schieten. Maar hij, die deugd predikt, en niet doet, wat hij anderen voorschrijft, die strooit zaad uit, dat de vogelen eten, of hij zaait ook

[p. 83]

wel enkel bloesems, die de lucht met welriekenden geur vervullen, maar noch opgaan, noch het opschieten van onkruid beletten.

Wanneer de kinderen Gods met de dochteren der menschen huwen, dat is, wanneer zich hoogverhevene kennis met zinnelijken hartostogt paart, dan worden wel zonen van groot vernuft, beroemden, magthebbenden, wereldbeheerschers geteeld, maar die doen rijpen voor het algemeen gerigt.

Een arts. Zijne kleeding was niet uitstekend, noch in 't oogvallend van kleur. De zieken kunnen zelden iets verdragen, dat aan het gezigt hinderlijk is, maar vooral ook niets, dat morsig is of slordig, hetwelk dikwijls een' zoodanigen toestand der ziele verraadt, en deze is den zieke even zoo schadelijk, als eene kamer vol vervuilde uitwaseming. Zijne redenen waren zacht, behagelijk en innemend, eener altoosdurende adagio gelijk; een toon, die bij zijnen stand het meest voegt.

In de stille nedergebogene droefheid gaat men gebukt, zwijgend, en als schoorvoetend; maar in grooten angst loopt men. Bedenkt men, dat elk woord, waargenomen wordende, bij wien het ook zij, noodzakelijk op zoodanig iemand werken moet, en dat het aldus gesprokene of de grondslag van eene oneindige reeks van gedachten kan worden, of eene reeds bestaande reeks van denkbeelden, door de aanraking eens enkelen woords, hoe gering dit ook schijne, eene andere rigting kan bekomen, dan zal men moeten erkennen, dat er geen enkel woord onverschillig is te noemen; alle woorden zijn bij gevolg nuttig of onnuttig; er bestaan dus geene woorden van geen belang, maar wel ijdele, onbehoorlijke.

Men danst, heden ten dage, aan de hoven, de geestelijkheid niet zoo schielijk uit den weg, noch zet haar zoo gemakkelijk den voet op den kop; want vele geestelijken dansen zelve mede, ja vele hebben geen kop; en vele anderen durven ook den dansenden niet zoo nabij komen, dat ze iets te vreezen zouden hebben. Helaas! er zijn ook, wier hoofd en hart, door den voornaamsten danser, het valsch vernuft, geheel als omgekeerd, ja bedorven wordt; en dat is nog veel erger, dan dat ze uit den weg gedanst worden.

De zinnelijkheid heeft het karakter van Laban; dient men haar om eene Rachel, dan krijgt men eene Lea.

[p. 84]

Door weldadigheid trachten sommigen wel eens den Regter der wereld om te koopen, even als een boer aan des ambtmans vrouw eene vette gans brengt, om een onregtvaardig proces te winnen.