Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

Christelijke Droefheid en Troost. Herinneringen bij den dood van geliefde Panden. Door Bernardus Verwey, Predikant in 's Gravenhage. Te Amsterdam, bij G. Portielje. 1821. In gr. 8vo. VIII, 248 Bl. f 2-8-:

Recensent is voor zich geen vriend van deze soort van lectuur, welligt omdat zij, zoo als de schrijver bekent, niets nieuws levert. Het is waar, in leerredenen en meer andere voor het volk geschrevene boeken vindt men veelal ook geene nieuwe zaken; maar de wijze, waarop zij daar ontwikkeld of, integendeel, ingewikkeld worden, is toch dikwijls onderhoudende en treffende. Doch.... men versta ons niet verkeerd; het is slechts van eigen smaak en gevoel, dat wij hier spreken - de meerderheid van het publiek denkt daarover dikwijls geheel anders. En wij gunnen haar gaarne de vervulling harer behoefte; het is ons zelfs aangenaam, dat men gaarne stichtelijke, zelfs wat sombere boeken leest; Salomo's woord vindt ook hier ligt eenige toepassing: het is beter te gaan in het klaaghuis, dan in het huis der maaltijden. Hetgeen de Heer verwey hier levert, moge dan ook zijne veelvuldige lezers en vrienden vinden, die het als een huisboek bewaren, en bij gelegenheid het artikel opzoeken, dat hun in bepaalde, droevige omstandigheden juist voegt. Het is ons te aangenamer, omdat het uit 's mans eigen hoofd en hart gevloeid is, en niet, bij overstorting, aangebragt uit de ziel van een' of anderen Duitscher. Die vreemde waar toch is maar zelden beter, meestal slechter, oppervlakkiger en onbepaalder, dan wij ze zelve ligt kunnen geven; en zij is daarenboven ....

[p. 597]

vreemd, voor onze omstandigheden dikwijls ongeschikt, ja laf en onnatuurlijk, omdat de beste geuren door de vertaling nog verloren gingen. Verwey schrijft geen' onaangenamen stijl, voor dit genre; hij is een verstandig en gevoelig man, en heeft zelf veel droefheids door allerlei verlies ondergaan. Hij heeft, bovendien, natuurlijk gebruik gemaakt van het veelvuldige goede, dat onze eigene letterkunde, in leerredenen, zelfs verzen en zoo al meer, sedert kort heeft opgeleverd. Men zou misschien kunnen aanmerken, dat alles een weinig bloemzoet is voorgesteld; dat er bijna niet dan van regt Christelijke afgestorvenen gesproken wordt. Doch dit hangt van verkiezing en stemming af; en men loopt dan alvast geen gevaar, door eene verkeerde behandeling van het tegengestelde, wonden te openen en te doen bloeden, in plaats van ze te doen heelen. De schrijver verzuimt daarom toch ook niet, nu en dan ten minste mede een stichtelijk en waarschuwend woord te spreken. En na nu nog aangemerkt te hebben, dat ons hier en daar een Hoogduitsch woord of spreekwijze hinderde, zoo als aanstrengen en zich aangrijpen, besluiten wij met de opgave des inhouds en een klein staaltje. - Onbestendigheid. Droefheid. Troost. Christelijk gevoel. Jezus de beste trooster. Teedere betrekkingen. Gelukkige vereeniging. Descheiding. Het raadsel voor de eeuwigheid. Onverwachte dood. Het sterven in den Heer. De dood des zuigelings. De veelbelovende. De dood van een' éénigen zoon. De dood van een bevallig meisje. De bedroefde echtgenoot. De weduw. Ouderlooze kinderen. Treurende vrienden. Het rouwbeklag. De begrafenis. Het kerkhof. De dood onder verzachtende beelden. Het vertroostend geloof. Slaap, tijd en hoop. Het denken aan afgestorvenen. Opstandingsmorgen. Wederzien in de eeuwigheid. Hereeniging in de eeuwigheid. De onsterfelijkheid.

‘Helaas! eene pligtpleging, en niets meer, is veelal het rouwbeklag van de meesten. Hoe hindert het den Christelijken menschenvriend, wanneer hij, in het huis van rouw, de koude mondbetuiging aan diepbedroefde

[p. 598]

echtgenooten, kinders, weduwen, weezen opmerkt! Men haast zich, om zijn compliment af te leggen, dat naar mate de rouwbeklager woordenrijk is, ook des te langdradiger en hierdoor walgelijker wordt. Het is dikwerf een raadsel, of men den treurigen meer over zijn verlies, dan over de koude woorden van vele bezoekers, beklagen moet. Niet ongelijk zijn dezulken aan de gehuurde huilsters en rouwzangers, tegen welke jezus, in het huis van jaïrus, zeide: wat maakt gij misbaar? terwijl Hij dien vervelenden stoet uitdreef, het daarvoor houdende, dat men den waren rouw niet in bezoldigd misbaar of werktuigelijk beklag vinden moet. Zou hij, nog op aarde zijnde, ook niet, in onze klaaghuizen, tot vele rouwbeklagers zeggen: wat maakt gij misbaar? en hen daarop van de diep bedroefde, hartelijk weenende vrienden der overledenen verwijderen? - Zoet is de deelneming der echte Christelijke vriendschap; zalig voor het hart is de opmerking van een opregt woord der liefde en vertroosting. Het is eene behoefte voor lijdenden, het gemoed te kunnen ontlasten, en onbedwongen te mogen spreken over een geleden verlies. Gevaarlijk zelfs wordt het voor de wreed gewonde ziel, om alleen te zijn in de eerste oogenblikken, wanneer zij in zich zelve verzonken ligt, tot vertwijfeling helt en de treurigheid overdrijft. In die oogenblikken het wezen te ontmoeten, dat ons verstaat, de zwaarte van ons verlies geheel gevoelt, met ons lijdt en weent, o! dit is balsem in de wonde: zulk een is een engel Gods!’