Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

Jacob Cats aan Neêrlands Jufferschap. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1820. In 12mo. XXX, 320 Bl. f 3-:-:

Opgedragen aan de Dordsche Jufferschap. Waarom? Omdat deze Jufferschap dit boekje met groote toejuiching verlangde, zich bijzonder over de werken van Vader cats verheugt, en onze schoone moedertaal boven het vreemde hoog waardeert. Zoodat wij op den duur uit Dordrecht regt brave meisjes en degelijke vrouwen verwachten. Absit invidia dicto! Maar inderdaad, jonge Heeren! zoo gij eene echt - Hollandsche vrijster van den goeden ouden stempel zoekt, doet een reisje naar Dordrecht, en waar gij dit boekje in eere, op het toilet of in de ridicule vindt, zult gij denkelijk niet mistasten. Zegt het voort, Mijne Heeren! en doet uw profijt!

Cats was eens het lievelingsboek, en werd geschat naast den Bijbel; en toen ging het ons vaderland wèl. ‘De jonge dochters lazen zijne Maagdepligten en Maagdeklagten. Geen jong paar trouwde er of het Dichtstuk: Houwelick, werd aan de bruid door den bruidegom of door de ouders aan beiden ten geschenke gegeven, en als het nuttigste juweel aangeprezen. Zij die lust hadden aan vernuft, tot leeringe aange-

[p. 437]

wend, kochten zijnen proteus of de Zinne- en Minnebeelden. Elk verstandig vader had den Spiegel van den ouden en nieuwen tijd bij de hand, als de beste leerschool voor dagelijksche bruikbare wijsheid. De Trouwring met den Proefsteen van dezelve was het meest geliefde leesboek tot nut en vermaak voor alle standen, als vervuld met vele zeer belangrijke mingevallen; en de invallende gedachten op slapelooze nachten, het tachtigjarig Leven, en andere Dichtstukken, waren dierbaar aan den ouderdom.’ - Het Spaansch Heidinnetje verdient ook bijzondere melding; het was ons boven alle andere dierbaar in onze jeugd.

Gouden dagen! die wij hopen, dat de Heer jacobus scheltema, de Uitgever van dit boeksken, terugbrengen zal. Deze proeve is daartoe eene poging. Na de Aanspraak tot alle belasten met Maagdenzorg, ontvangt de Jufferschap hier het Maagdewapen, - Liefde's Granaatappel, - Maagdepligt, - Maagdeklagten, - Spreekwoorden, - losse Stuk jes, - Herdersklagt, - en Vrijsterwapen, en zulks in een bevallig gewaad, beknopt formaat en netten druk. Een aardig titelvignet en de nette afbeeldingen van het Maagden- en Vrijsterwapen van den ouden Dichter versieren deze uitgave, voor welke wij den Heere scheltema opregt onzen dank betuigen. Wat de spelling betreft, heeft hij (wij willen zijne eigene woorden gebruiken) het schimmel des tijds met eene zachte hand afgewreven. Zoodanige pogingen ter bevordering van den smaak voor oude vaderlandsche letterkunde en oude vaderlandsche zeden, en zulk eene betooning van achting voor lieve vaderlandsche, in het bijzonder Dordrechtsche vrouwen en maagden, behoeft geene aanprijzing, maar vordert slechts eene spoedige aanmelding.