Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

[p. 225]

Boekbeschouwing.

Annales Academiae Rheno-Traiectinae. Ann. CIOIOCCCXVIII CIOIOCCCXIX. Gerardo Moll, Rectore Academiae Magnisico, Jano Bleuland, Senatus Graphiario. Traiecti ad Rhenum, apud O.N. van Paddenburg et J. van Schoonhoven, Acad. Typogr. MDCCCXX. oct. mai. pp. 767. XXIV.

De aanleg, het doel en geheel de loop dezer Akademische Jaarboeken is uit de vorige jaargangen genoegzaam bekend, en de Lezer weet reeds, dat hij zich bij ieder nieuw boekdeel verheugen zal, dat hij het een en ander van uitstekende waarde ontvangt, hetwelk op deze wijze bewaard wordt, daar het anders, bij zoo menig ander klein geschrift, weiligt te spoedig vergeten werd. Ons maandichrist is grootendeels niet, en althans niet alleen, voor het Latijn-lezend publiek; waarom wij meenen, dat eene aanwijzing van hetgene men hier bewaard vindt voldoende zal wezen. De Oratie van Prof. moll, als afgaand Rector Magnificus, in 1819 uitgesproken, munt, onzes inziens, uit in duidelijk, zuiver Latijn zoo wel, als in belangrijkheid van zaken; zij handelt de vitanda, in Astronomiae studio, fingendi temeritate, et caeli obscrvatione quam diligentissime inslituenda, en verdient wel, naar ons gevoel, eene vertolking in onze moedertaal, daar de sterrekunde onder onze natie ook hare beoefenaars en liefhebbers heeft, der geleerde talen niet magtig. Het verhaal van de lotgevallen der Utrechtsche Hoogeschool leest men met vrolijk gevoel over den bloei der wetenschappen en de vermeerdering en verbetering van den Akademischen toestel. De aanspraken en opwekkingen aan de Akademische jeugd, bij de uitdeeling der eereprijzen, zijn doelmatig en in den besten geest. De ronde taal van den Hoogleeraar, met welke hij zich wegens het niet houden eener inauguréle Oratie in der tijd verantwoordt, trok onze

[p. 226]

aandacht, en beviel ons zeer. Scilicct illo tempore, viexterorum tristis oppressa flebat patria. Alma Aoademia, antiquis orbata honoribus, non nisi umbram vetcris splendoris referebat. Si nunc timidus, tenuitatis meae in dicendo conscius, in hunc locum adscendi, tunc pestis alicuius instar, aufugi occasionem publice pronuntiandi orationem, quam nisi commixtam et inquinatam nesarii hominis laudibus, tolerare plane non potuissent diri tyranni administri.

Evenzeer lezenswaardig zijn de nu volgende inauguréle Redevoeringen, in 1818 en 1819 gehouden, waarvan de eerste, door Prof. j. vosmaer, de latere met de vroegere Geneeskunde vergelijkt, en de andere, van Prof. th. g. van lidth de jeude, den lof van onzen j. swammerdam, ten aanzien zijner verdiensten in het vak der Natuurlijke Historie, waardiglijk vermeldt; dragende beide deze welbewerkte stukken overvloedig blijk, dat de Utrechtsche kweekschool aan beide deze Hoogleeraren eene uitstekende aanwinst gedaan heeft.

De bekroonde Akademische prijsschriften, die hierop volgen, beantwoorden volkomen aan de groote verwachtingen, welke men van dezelve moet opvatten, niet alleen reeds door het toewijzen van het eeregoud, maar vooral ook van wege het medegedeelde gunstig oordeel der onderscheidene Faculteiten. In de wiskunde en natuurlijke wijsgeerte hebben wij hier de welbewerkte verhandeling van den Candidaat in deze Faculteit en Student aan de Universiteit te Leiden, h.c. van der boon mesch, de principii Chlorici indole, en in de regten van joach. sandra, Juris Candid., aan de Utrechtsche Hoogeschool, het bekroonde antwoord op de vraag: Quae videtur ratio fuisse, quod Romani in infantia Jurisprudentiae simplicitatem Juris Naturae non aeque servaverint in negotiis stricti juris, atque in iis, quae bonae fidei dicuntur? cet. In de beschouwende wijsgeerte en de fraaije letteren wankelde het oordeel der Faculteit wel niet op de uitspraak ten aanzien van het voorstel: Ex iis quae in librixs Ciceronis de Oratore, a Cras-

[p. 227]

so, Antonio, Caesare, aliis, de Eloquentia disputantur, jpsius efficiatur Ciceronis de perfecto Oratore sententia; kennende aan de verhandeling van den Heer Phil. Th. et Litt. hum. in Acad. Lugd. Batava Studiosus, b.a. nauta, den eereprijs buiten bedenking toe; doch huldigende tevens, door den druk en welverdienden lof, den arbeid van den Candidaat in dat vak, mede te Leiden, j.r. thorbecke; en deze fraaije verhandeling verzachtte dan ook in zoo verre onze spijt, dat wij ditmaal eene bekroonde verhandeling van de Theol. Faculteit te vergeefs in deze verzameling gewacht hadden.

Deze stukken doen alle aan derzelver vervaardigers grootelijks eere, en wij zien bij zoodanige jeugdige proeven, dat er inderdaad gegronde verwachting is, dat het aankomend geslacht den Nederlandschen naam in ieder vak van geleerdheid en studie waardiglijk zal handhaven. Wij ho pen, dat zoodanige waardige voorgangers den naijver zullen ontvlammen bij iederen volgenden Akademischen wedstrijd, en willen aan de Akademiejeugd de opwekking van den aftredenden Rector herhalen: Nec subverendum ne sorte vincamini. Qui victi decedunt, magnos tamen ex arena fructus reportant, virium exercitationem, qua ad maiora praeparati sint, tum vero temporis bene acti recordationem. Quae praemia si imperitis non magnifiec videantur, peritissimis tamen quibusque optimisque hominibus maxime ducuntur cxspcctanda.