Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

Verhandeling over de Assyrische, Babylonische, Medische en Perzische Rijken; dienende ter nadere opheldering der latere Geschiedenissen van Israël en Juda. Door R. Roodenburg, Predikant te IJlst. Te Groningen, bij J. Römelingh. 1820. In gr. 8vo. VI en 214 Bl. f 1-16-:

Het is aan ieder, die eenigzins in de oude geschiedenissen bedreven is, niet onbekend, dat, hoe hooger men in de oudheid opklimt, men des te meer duisterheden ontmoet in de geschiedenis der volken; zoodat het dikwerf zeer moeijelijk valt, zich dezelve in eene geregelde orde voor te stellen. Dank hebben dus alle de pogingen der genen, die iets geregelds en, zoo veel mogelijk, volledigs, in het een of ander gedeelte van dit duister vak, voor zichzelve en ten nutte van anderen trachten op te sporen! Hoezeer het toch uit den aard der zake niet wel mogelijk is, gelukkig alle hinderpalen over te komen en alle zwarigheden op te ruimen, is echter de moeite, die men aanwendt, om er op de beste wijze door te worstelen, zeer zelden geheel te vergeefs, wanneer men, met de noodige hulpmiddelen toegerust, bedaard en voorzigtig te werk gaat; en, al kan men zich nooit vleijen, den verlorenen draad wedergevonden te hebben, om dien overouden doolhof langs den juisten weg door te wandelen,

[p. 194]

men komt er evenwel door, en men vindt op den weg, dien men gegaan is, altijd het een of ander, 't welk de aangewende moeite beloonen kan.

Deze voorloopige en algemeene aanmerkingen behelzen in zich onze beoordeeling, en over het moeijelijke van het onderwerp der onderhavige Verhandeling, en over de wijze van deszelfs behandeling door den Schrijver. Dat het onderwerp zeer moeijelijk is, van wege de duisterheid en verwardheid der zaken, erkent de Schrijver in de voorrede, hetgene hem eene regtmatige aanspraak geeft op de bescheidenste beoordeeling; en, daar hij zich bepaaldelijk heeft voorgesteld de nadere opheldering der latere geschiedenissen van Israël en Juda, hebben wij zijne Verhandeling, over de Assyrische, Babylonische, Medische en Perzische rijken, alleen met betrekking tot dat gedeelte der gewijde geschiedenissen beschouwd, en vinden dezelve in eene geregelde orde bewerkt, en, over het geheel genomen, tot het bijzonder oogmerk des Schrijvers zeer dienstig. Wij vragen onszelve dus niet af, of hij een volledig overzigt gegeven hebbe van de geschiedenissen zelve der vier genoemde rijken? Dit is, op zichzelf, zoo niet geheel onmogelijk, althans ten uiterste bezwaarlijk, en ook in geenen deele zijn oogmerk geweest. Dan, wat hij, na behoorlijk onderzoek, geleverd heest, hangt vrij wel zamen; zoodat hij, met opzigt tot zijn oogmerk, geene reden kan hebben, om zich over de aangewende moeite en het uitgeven van dit werkje te beklagen.

Na eenige voorloopige en zeer gepaste aanmerkingen over het Assyrische rijk, over welks lotgevallen, einde en duurzaamheid zeer verschillend gedacht wordt, handeit de Schrijver, in vier afzonderlijke hoofdstukken, over de vier rijken, op den titel aangeduid, zoekt de gebeurtenissen in eene, zoo veel hem doenlijk was, tijdrekenkundige orde te rangschikken, en, schoon hij zijn nuttig hoofdoogmerk nimmer uit het oog verliest, heeft hij hier en daar, waar het te pas scheen te komen, eenige niet onbelangrijke aanmerkingen ingevlochten, tot be-

[p. 195]

ter verstand van de geschiedenissen dier rijken zelve. Ten slotte heeft hij er twee aanhangsels bijgevoegd, waarvan het eerste behelst: een nader onderzoek nopens Ahasuerus, den man van Esther; zijnde, volgens hem, Artaxerxes Longimanus. Het tweede aanhangsel is: eene tijdrekenkundige tasel der Assyrische, Babylonische, Medische en Perzische Koningen; de regeringsjaren onder elkander en met die der Koningen van Juda en Israël vergeleken.

Daar er over zeer vele bijzonderheden, betreffende de geschiedenissen der gemelde rijken, in verband met de Bijbelsche gebragt, verschillend gedacht wordt, zullen wij eene en andere derzelve, waaromtrent wij van den Schrijver verschillen, niet aanroeren, maar ons bepalen tot eene meer algemeene aanmerking, over de bronnen der kennis van het Assyrisch rijk. De Schrijver spreekt alleen van Ctesias, wien hij verwerpt, en niet van Herodotus, die door de meesten gevolgd wordt. Ondertusschen is Ctesias, schoon zijn verhaal, met reden, al te veel opgesmukt kan gerekend worden, echter niet ongelooswaardig omtrent de lange duurzaamheid van het Assyrisch rijk. Wij raden den Schrijver, de aanmerkingen van larcher te lezen op zijne Fransche vertaling van Herodotus, Iste D. bl. 384 der tweede uitgave, en VIIde D. bl. 143 volgg. Daar zal hij zien, dat men Ctesias met Herodotus zeer wel overeen kan brengen, wanneer men stelt, dat de eerste den geheelen tijd omvat heest van het begin van het Assyrisch rijk tot aan deszelfs ondergang, zijnde ruim 1300 jaren, en dat de laatste alleen het bloeijendste tijdvak van dat rijk heeft op het oog gehad, waarin hetzelve alleruitgebreidst geweest is, en hetwelk 520 jaren geduurd heeft. Deze vooronderstelling neemt zeer vele zwarigheden weg, en kan zelss tot opheldering dienen van al hetgene wij in de H.S. over de Assyriërs lezen. - Dan, ons bestek gedoogt niet, deze aanmerking uit te breiden. Het zij dus genoeg, des Schrijvers aandacht daarop bepaald te hebben.