Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

Woldemar's Nalatenschap aan zijnen Zoon. Een Boek voor Jongelingen, ter vorming van hun verstand en veredeling van hun hart. Naar het Hoogduitsch van J. Glatz, door W. Goede. Te Arnhem, bij C.A. Thieme. 1819. In gr. 8vo. 285 Bl. f 2-10-:

In weinige bladzijden vernemen wij den levensloop en het innerlijk edel karakter van den braven woldemar, eenen man, die beleed en beoesende: ‘Wie alles in betrekking tot God beschouwt, en in Hem met zijne geheele ziel leeft, alles, wat er geschiedt, als van Hem komende, aanmerkt, en in zijne liefde vreugde en zaligheid vindt, die is boven aanhoudende smart verheven. Droevige oogenblikken kunnen hem somwijlen overrasschen; maar het zijn ook slechts oogenblikken. Spoedig keert bij hem de verlorene bedaardheid van geest en de verlorene opgeruimdheid terug.’ Zoo was deze man, en zoo was zijne waardige Gade, die hem voorging naar het gras. Zijn einde nabij, schrees hij de hier medegedeelde herinneringen, vermaningen en lessen voor zijnen, eenig hem overgeblevenen Zoon, toen een aankomend jongeling; lessen, in dien zelfden edelen geest, die den Vader bezielde, alle strekkende ter opwekking en veredeling van zijn dierbaar kind, alle hooge zedelijkheid ademende, en moetende stemmen tot een nuttig werkzaam, verstandig en

[p. 134]

Christelijk leven. Welligt verlangde deze of gene wel iets meerder nog van het Christendom; dan, hetgene hier van den Heer jezus in zijne zedelijke grootheid gezegd wordt, zal toch ieder Christen beamen; en wie gevoelt niet, dat de man het regte standpunt heeft, en den Zoon daarop plaatsen wil, als hij zegt: ‘Er moet bij onze vorming een toppunt zijn, waarop wij zeer bijzonder zien, een middelpunt, in hetwelk zich alle onze pogingen moeten vereenigen, een heiligdom, dat wij met alle onze liefde omvatten, waarin wij, in den eigenlijken zin der woorden, leven en ons bewegen. En waar is dit toppunt, dit heiligdom te zoeken? Zoek het, mijn Zoon! diep in uw hart.’ - En verder: ‘Met woorden zijn wezen te beschrijven, is aan geene menschelijke spraak vergund; het heiligste laat zich slechts aanduiden; maar in zich ontvangen kan het ieder edel hart, en heil dat hart, waarin het woont: zijn aanzijn te willen betoogen, heet niet anders, dan het aanzijn van het menschelijk geslacht te willen bewijzen. Gelijk wij gelooven dat wij leven, zoo moeten wij ook gelooven dat dit heilige aanwezig is; want het is het ware leven zelf. De talen drukken het met namen uit; maar voor zijn waar wezen bestaat geene uitdrukking. Wij noemen het - god. Het is eene onuitputbare bron der reinste zaligheid, en herschept deze aarde, die ons anders ligt als een jammerdal verschijnt, voor ons in eenen hemel. Niemand was hiervan zoo doordrongen, als de wijze en heilige jezus; de hoogste bestemming des menschen duiden zijne woorden aan: Zoek eerst het koningrijk van god en zijne geregtigheid, en alle andere dingen zullen u toegeworpen worden.’

Dit werkje moge dan geen onderwijs zijn in de leer van het Christendom; het moge ook al, in den eigenlijken zin des woords, geene zedekunde voor den jongeling zijn, wij durven het der lezing, overweging en beoefening van iederen jongeling, uit den meer beschaafden stand vooral, ruimschoots aanprijzen.