Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

De verbannen Zoon, of de verblijfplaats der Struikroovers, naar het Fransch van Madlle Regina Maria Roche, Schrijfster der Abdijkinderen. II Deelen. Te Zaltboemcl, bij J. Noman. In gr. 8vo. Te zamen 598 Bl. f 5-10-:

Uit het Fransch van Mlle roche? Wij meenden, dat deze Dame eene Engelsche was. Hoe het zij, het boek is geheelenal in den Engelschen smaak: de personen en karakters zijn Engelsch, of toch uit de drie Koningrijken, met bijvoeging van eenige Spanjaarden en Italianen. De trant heest wel iets van dien der ijsselijke Romans van Lady radcliffe; evenwel het spookt er zoo niet; de schrik wordt meest door nog levende wezens, door struikroovers enz. bewerkt. Echter is de naam van verblijfplaats der struikroovers ongepast, daar deze slechts eene lauge episode is, en geenszins onmiddellijk tot de ontknooping bijdraagt, maar wel van ter zijde, door den held des verhaals met eene gelijktijdig ontsnapte schoone - die hij echter reeds vroeger gekend had - in gezelschap te brengen. Het verhaal is wonderlijk en avontuurlijk genoeg, en opgevuld met eene geheele menigte van bijkans ongeloofelijke gevallen, b.v., zoo als het hoofdkarakter ten kwade, de Satan in dit boek, (Lord o' sinister) zich niet onaardig uitdrukt: (IIde D. bl. 168.) ‘Het herinnert mij aan don quichot, toen hij uit de spelonk van Montezinos ging. Eene schipbreuk, bosschen, oude kasteelen, struikroovers, en ongelukkige jonge jufvrouwen..... Waarlijk, gij kunt uwe geschiedenis het licht doen zien, onder den titel van: Wonderba-

[p. 88]

re Lotgevallen van osmond munro.’ En nu zijn deze lotgevallen niet meer dan ruim de helft des werks: want deze osmond munro is slechts één der kinderen van den verbannen Zoon, die zich de ongenade zijns vaders op den hals haalt door een huwelijk met eene Spaansche, hetwelk deze, door eene tweede vrouw opgezet, gretig als voorwendsel aanvat, om zijnen zoon te onterven. Deze, een zeer braaf man, moet zich daarop kommerlijk behelpen; doch onverwacht komt hem een rijke buurman, Lord o' sinister, te hulp, en bezorgt hem eene plaats op zijne goederen in Ierland, maar alleen met oogmerk, om, door allerlei middelen, de schoone en deugdzame dochter des helds, elizabeth, in zijne magt te bekomen. Dit mislukt hem echter, deels door de liefde, die zij koestert voor zekeren Kapitein delacour, deels door de tusschenkomst van den schoonbroeder van o' sinister, die haar uit het dreigende gevaar redt, van met denzelven in eene vervallene kapel getrouwd te worden. Zij heeft voorts nog allerlei lotgevallen, is in gevaar van een' verleider, nog woester dan o' sinister, en van de slangetong van deszelfs coquette en kwaadaardige gade, is incognito in het kasteel van haar' grootvader, wordt daar door deszelfs vrouw herkend en beleedigd; eindelijk, echter, bereikt zij weder haar vaderlijk huis, en bekomt de toestemming van haar huwelijk met delacour, die echter eensklaps scheep moet. Ondertusschen zoekt o' sinister haren broeder osmond, die te Edimburg op de Hoogeschool lag, door eene waarlijk duivelsche list, naar Westindië te zenden; doch dit mislukt hem: delacour geest hem eene predikantsplaats op zijn schip; doch bij het zeilen eener vloot naar Spanje, terwijl hij op een ander schip is, vergaat dit met man en muis; osmond alleen blijft over, wordt op de kust geworpen, door goede lieden wel onthaald, en heeft nu het zonderlinge avontuur, van in een heldengraf, hetwelk hij voor liefhebberij bezigtigt, een' jongeling uit Italië (den Graaf van placentia) te vinden, die, toevallig op dat graf staande, er door heen was gevallen. En dit is nu een der beslissendste gevallen in het boek; zoodat het beter de holle grafsteé, dan de verblijfplaats der struikroovers, zou sieeten. Want nu neemt de geredde jongeling zijn' redder osmond met zich naar zijn kasteel Accerenha in Italië. Onderweg worden zij door een' Turkschen zeeroover genomen; doch osmond lokt, door list, een

[p. 89]

gedeelte der roovers met zich en placentia aan land, en doet hen bij Accerenha gevangen nemen. Hier geraakt de goede osmond nu smoorlijk verliefd op een meisje, dat hij niet kent en niet ontmoeten kan, bekomt een ambt te Napels door bemiddeling van zijn' vriend placentia, en vertrekt daarheen met een' goeden Ierschen knecht, mactalla, die altijd bij st. benedictus zweert. Hier worden zij nu door roovers overvallen en gekneveld; doch osmond ontsnapt, door behulp van mactalla, benevens zijne mede gevangene liefste en hare ouders. Nog zijn zij menigmaal in levensgevaar; want de roovers zitten hen na, en midden onder dat gevaar leest osmond munro aan zijne reisgenooten een verhaal voor, in het oude kasteel gevonden, waarin de roovers huisden, en hetwelk tot het geheel verder in geene betrekking staat. Eindelijk komt men, na nog velerlei ontmoetingen, te Napels. Ondertusschen heeft osmond gelegenheid gevonden, zijne liefde tot het meisje te verklaren, en de toestemming harer moeder te bekomen; doch niet die van haren gramstorigen vader, die naderhand blijkt o' sinister te zijn; welke, ter ontkoming van de wraak eens beleedigden echtgenoots, met zijn huisgezin naar Italië is getrokken. - Wij zullen den Lezer niet verder met bijzonderheden bekend maken, die zijne nieuwsgierigheid vooraf bevredigen zouden: genoeg, osmond heeft nog een tweegevecht met zijn' doodvijand, nog niet herkend als vader van zijn meisje) redt een' mensch uit een hol, die reeds bijna door roovers vermoord was, gaat met denzelven naar Schotland, doch vindt het ouderlijke huis verlaten, en de ouders in de gevangenis. Deze toestand wordt treffend beschreven: het is de knoop der Geschiedenis, en de ontknooping daarvan is even onverwacht, en bijna in denzelsden trant, als in den alom met roem bekenden Vicar of Wakefield van goldsmith. Alles komt nog te regt: de oude man is de schoonvader van den verbannen Zoon; delacour komt eensklaps, als een Deus ex machinâ, opdagen, en trouwt met elizabeth, gelijk osmond met zijne cordelia, de dochter van o' sinister, die in Italië door zijn' vijand gevonden en ter neêr geveld is; zoodat de held en heldin nu schatrijk worden; en, om dien rijkdom nog te vermeerderen, en tevens de dichterlijke regtvaardigheid te voltooijen, sterft de oude Heer munro ter goeder ure, en laat, in weerwil zijner vroegere beschikkingen, zijn geheele kapitaal

[p. 90]

aan zijn' voorheen onterfden zoon achter. De stiefmoeder is de éénige, die ten slotte ongelukkig wordt.

Hoezeer wij dezen Roman geenszins onder de goede rangschikken, - hoezeer er een groot aantal onwaarschijnlijkheden in voorkomen, en de menschkunde door denzelven weinig of niets wint, - hoezeer ook de vertaling op meer dan ééne plaats stijf en gewrongen is, - zoo hebben wij denzelven nogtans met eenig genoegen gelezen. De Schrijfster bezit de gaaf van wèl te verhalen en de aandacht bezig te houden, zoodat, wanneer men eenmaal aan het lezen van een der gevallen is, men niet kan uitscheiden voordat men den afloop weet. Tot uitspanning in een verloren uurtje hoewel die uurtjes in het korte menschelijke leven nooit moesten voorkomen - is deze Roman dus tamelijk bruikbaar; maar vergeefs zou men daarin naar eenige nuttigheid zoeken.